آزمایش طب کار با توجه به نوع شغل، شامل آزمایش‌ها و معاینات مختلفی است که هر کدام هدف خاصی را دنبال می‌کنند. از جمله این آزمایش‌ها، آزمایش خون و ادرار است که پارامترهای مختلفی در خون و ادرار مورد سنجش و اندازه‌گیری قرار می‌گیرند. در نظر داشته باشید که یکی از کاربردهای آزمایش ادرار، تست اعتیاد در افراد است. این در حالی است که آزمایش خون برای سنجیدن میزان کلسترول و قند خون بسیار مهم و ضروری است. در این مقاله از سیناکر با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد تفسیر آزمایش طب کار با شما صحبت کنیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
نکاتی در مورد آزمایشات و معاینات طب کار
طب کار یکی از شاخه‌های علم پزشکی است که به بررسی توانایی و سلامت کارکنان می‌پردازد. همچنین برای افرادی که می‌خواهند در یک مجموعه یا سازمان استخدام شوند نیز ضروری و لازم است. در واقع فرد موظف است که برای انجام آزمایش‌های مختلفی از جمله آزمایش خون و ادرار به آزمایشگاه‌های طب کار مراجعه کند. جواب آزمایشات در استخدام و تعیین سلامت فرد تاثیر گذار هستند.
در واقع می‌توان چنین اذعان داشت که انجام دادن آزمایشات طب کار به نفع کارفرما و فرد شاغل است. زیرا اگر بیماری شخص در ابتدا مشخص شود می‌تواند با درمان به موقع جلوی پیشرفت آن را بگیرد. این کار سبب می‌شود تا هم بهبودی فرد سریع‌تر و بهتر باشد و هم از پرداخت هزینه‌های سنگین برای کارفرما و فرد جلوگیری شود.
طب کار به شناسایی، کنترل و درمان بیماری‌ها و آسیب‌های ناشی از کار می‌پردازد. کارکنان ممکن است در معرض آسیب‌های مختلفی در محیط کار قرار بگیرند. بنابراین، انجام آزمایش‌های دوره‌ای برای بررسی سلامت کارکنان ضروری است. بیماری‌ها و مشکلات ناشی از کار می‌توانند عوارض و ضررهای زیادی به دنبال داشته باشند. به همین دلیل است که بر طبق مقررات و قانونی که در کشور وجود دارد حفاظت از سلامتی کارکنان شاغل در یک مجموعه بر عهده کارفرما است. لذا لازم است که کارفرما از انجام این مقررات سرپیچی نکند.
حتما بخوانید:هدف و اهمیت انجام معاینات طب کار (معاینات سلامت شغلی)
اصطلاحات مرسوم در تفسیر آزمایش طب کار
در این بخش، به برخی از اصطلاحات مرسوم در تفسیر آزمایش طب کار می‌پردازیم. البته تفسیر آزمایشات طب کار بر عهده پزشک است. در ادامه به تفسیر شاخص‌های آزمایش خون و ادرار می‌پردازیم:
CB: این اصطلاح به معنی شمارش سلول‌های خونی است. در نظر داشته باشید که این موارد شامل تفسیرهای پارامترهای بعدی است که به شرح آن‌ها می‌پردازیم. هر کدام از این موارد را در زیر تفسیر کرده‌ایم.
WBC: این اصطلاح به معنی شمارش گلبول‌های سفید خون است که شامل منوسیت، لنفوسیت، نوتروفیل و ائوزینوفیل می‌شود.
RBC: این اصطلاح به معنی شمارش گلبول‌های قرمز خون است.
HGB: این اصطلاح به میزان هموگلوبین خون اشاره دارد که میزان آن نشان دهنده کم خونی یا پر خونی است.
MCH: این واژه به مقدار میانگین هموگلوبین در هر سلول اشاره می‌کند که بر مبنای واحد پیکوگرم است.
MCHC: این اصطلاح به غلظت میانگین هموگلوبین در گلبول‌های قرمز اشاره دارد. این شاخص با میزان هموگلوبین خون مرتبط است و در صورت پایین یا بالا بودن آن، گلبول‌های قرمز به ترتیب هیپوکروم و هایپرکروم نامیده می‌شوند.
RDW: این اصطلاح به تنوع اندازه گلبول‌های قرمز خون اشاره دارد. هرچه این شاخص کمتر باشد، بهتر است و نشان دهنده یکنواختی اندازه گلبول‌های قرمز است. اما افزایش آن می‌تواند نشانه برخی بیماری‌ها باشد.
LYM: این اصطلاح به تعداد لنفوسیت‌ها در خون اشاره دارد. افزایش یا کاهش لنفوسیت‌ها می‌تواند با بیماری‌های ویروسی و سایر اختلالات سیستم ایمنی مرتبط باشد.
NEU: این اصطلاح به تعداد نوتروفیل‌ها در خون اشاره دارد. افزایش یا کاهش نوتروفیل‌ها می‌تواند نشانه عفونت‌های باکتریایی و سایر بیماری‌ها باشد.
BUN: این اصطلاح به میزان اوره در خون اشاره دارد که برای ارزیابی عملکرد کلیه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. اوره محصول نهایی متابولیسم پروتئین‌ها است که توسط کلیه‌ها از بدن دفع می‌شود.
CR: این اصطلاح به میزان کراتینین در خون اشاره دارد که برای ارزیابی عملکرد کلیه‌ها استفاده می‌شود. کراتینین محصول تجزیه کراتین فسفات در عضلات است و میزان آن در خون به توده عضلانی فرد بستگی دارد.
AST: این اصطلاح به آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز اشاره دارد که در بافت‌های مختلف بدن یافت می‌شود. افزایش این آنزیم در خون می‌تواند نشانه آسیب به کبد یا سایر بافت‌ها باشد.
ALT: این اصطلاح به آنزیم آلانین آمینوترانسفراز اشاره دارد که بیشتر در کبد یافت می‌شود. افزایش این آنزیم در خون می‌تواند نشانه آسیب کبدی باشد.
پیشنهاد مطالعه: لیست آزمایشات طب کار
آزمایش اعتیاد در طب کار
آزمایش اعتیاد طب کار برای بررسی وضعیت اعتیاد در افراد است. همچنین این تست نقش موثری در بررسی سلامت کلی افراد دارد. زیرا اعتیاد می‌تواند به صورت بالقوه بر روی کارکرد شغلی افراد اثر داشته باشد. به همین دلیل است که حتما لازم است که افراد قبل از استخدام شدن و یا هر ساله در یک مجموعه آزمایش تست اعتیاد بدهند.
به علاوه آزمایش ادرار می‌تواند بیماری‌های مختلفی را در هر شخص مشخص کند. برای مثال بیماری‌های کلیوی و یا کبدی از جمله بیماری‌هایی هستند که با انجام آزمایش ادرار مشخص می‌شوند. همچنین بیماری دیابت یا قند خون بالا نیز با آزمایش ادرار قابل تشخیص است. بنابراین آزمایش ادرار که در طب کار بسیار ضروری است نه تنها می‌تواند اعتیاد افراد را مشخص کند بلکه برای ارزیابی بسیاری از بیماری‌ها مفید است.
تفسیر آزمایش ادرار در طب کار
آزمایش ادرار برای مطمئن شدن از نبود بیماری‌های گوناگون در فرد مانند بیماری‌های کبدی، کلیوی و دیابت است. همچنین همان‌طور که در بالا شرح دادیم وجود اعتیاد در هر شخص با آزمایش ادرار به راحتی مشخص می‌شود. در نظر داشته باشید که آزمایش ادرار در طب کار با آزمایش ادرار به طور معمولی گرفته می‌شود تفاوتی ندارد. تفسیر و نتیجه آزمایش ادرار با سه روش انجام می‌گیرد.
در ادامه به شرح این سه روش می‌پردازیم:
ارزیابی ظاهری: ظاهر ادرار تا اندازه‌ای به شناسایی بعضی از بیماری‌ها کمک می‌کند. نشانه‌هایی مثل کف، شفاف نبودن، رنگ غیر نرمال و وجود داشتن خون در ادرار هر فرد می‌توان نشانگر بیماری مختلف در ارتباط با کلیه و کبد باشد.
تست میکروسکوپی: در تست میکروسکوپی، ادرار فرد نبایستی شامل سلول‌های سفید، مواد معدنی، سلول‌های قرمز خونی و باکتری‌ها باشد.
آزمایش دیپ استیک: آزمایش دیپ استیک در افراد به ارزیابی ریزتر و جزئی‌تر می‌پردازد. در نظر داشته باشید که روش کار سنجش دیپ استیک به این شکل است که کاغذ خاصی را در درون ادرار قرار می‌دهند. چنان چه یکی از فاکتورهای مورد ارزیابی در نمونه جواب آزمایش در طب کار غیر نرمال و غیرطبیعی باشد نوار دچار تغییر رنگ می‌شود. از مواردی که در آزمایش دیپ استیک مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌گیرند به شرح زیر است:
- خون: اگر در ادرار خون وجود داشته باشد نشانه عفونت ادراری است که باید مورد بررسی قرار بگیرد.
- گلوکز: گلوکز به شکل طبیعی و نرمال در ادرار نباید وجود داشته باشد. همچنین اگر قند در ادرار فرد مشاهده شود نشان‌دهنده بیماری دیابت است.
- گلبول سفید: اگر در ادرار گلبول‌های سفید وجود داشته باشند نشان‌دهنده وجود عفونت در کلیه یا مجاری ادراری هستند.
- بیلی روبین: در وضعیت نرمال بیلی روبین به وسیله کبد نابود می‌شود. اگر بیلی روبین در ادرار باشد بدین معنا است که کبد نمی‌تواند نقش خود را به طور درست و صحیح ایفا کند.
- پروتئین: وجود پروتئین در ادرار افراد به معنی عملکرد غلط کلیه است. البته میزان اندک پروتئین در ادرار اشکالی ندارد. اما زیاد بودن آن با اصطلاحی به اسم پروتئینوری شناخته می‌شود.
- PH: وجود سنگ کلیه و عفونت از جمله مواردی هستند که با غیرطبیعی بودن PH قابل تشخیص هستند.
موارد بالا در تست دیپ استیک اندازه‌گیری می‌شوند.
پیشنهاداتی برای آزمایش ادرار و خون در معاینات شغلی
برای این که مشکلی در جواب آزمایش طب کار شما به وجود نیاید لازم است که به نکته‌های زیر توجه کنید:
- برخی از مواد غذایی مثل چغندر قرمز می‌تواند موجب تغییر رنگ ادرار شود. بنابراین لازم است که پیش از انجام آزمایش از مصرف آن‌ها خودداری کنید.
- قبل از انجام آزمایش لازم است که در مورد مصرف داروها و مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید.
- لازم است که روز قبل از آزمایش شامتان را زودتر بخورید. شام سبک با چربی کم مصرف کنید.
بیشتر بدانید:عوامل زیان آور شغلی در محیط کار و نقش طب کار
سخن آخر
در این مقاله در مورد تفسیر آزمایش طب کار با شما صحبت کردیم. این موارد تعیین‌کننده شاخص‌های خون و ادرار در بدن افراد هستند. اما نتیجه نهایی و تفسیر آزمایشات توسط پزشک انجام می‌شود. برای اطلاعات بیشتر در مورد برنامه‌های طب‌کار می‌توانید از کارشناسان سیناکر راهنمایی بگیرید.