تست اعتیاد یکی از آزمایش‌های مهم در بدو استخدام بنا به نظر کارفرما و یا صلاح دید پزشکی که در آزمایشات طب کار است انجام می‌شود. این تست به منظور ارزیابی مواد افیونی در ادرار و خون است. همان‌طور که می‌دانید معاینات طب کار هم در ابتدای استخدام و هم از شاغلین در طول کار به صورت دوره‌ای گرفته می‌شود. این آزمون‌ها شامل موارد زیادی هستند. برای مثال علاوه بر تست اعتیاد، دیگر آزمایش‌ها شامل ادیومتری، بینایی سنجی، تست تنفسی، نوار قلب و بررسی پارامترهای مختلف در خون و ادرار فرد از فرد گرفته می‌شود. در این مقاله از سیناکر قصد داریم تا در مورد آزمایش اعتیاد طب کار با شما صحبت کنیم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
مواد مورد ارزیابی در تست مربوط به اعتیاد در طب کار
در تست مرتبط به معاینات ابتدای استخدام به طور معمول از نمونه ادرار فرد در آزمایشگاه‌های مرجع و معتبر آزمایش گرفته می‌شود. در این تست می‌توان از یک تا ده ماده مخدر را ردیابی کرد. مواد مخدری که رایج هستند حاوی هروئین، تریاک، حشیش، متامفتامین مثل شیشه، کراک، متادون، کدئین، ترامادول است. اگر هر یک از این مواد در آزمایش ادرار یافت شود فرد متقاضی در استخدام مردود می‌شود.
نکته‌های لازم پیش از انجام آزمون اعتیاد
توصیه می‌کنیم که قبل از آزمایش اعتیاد طب کار به این نکات توجه کنید:
- مشاوره با متخصص: پیش از این که بخواهید تست اعتیاد بدهید لازم است که با یک متخصص مشورت کنید. این فرد می‌تواند یک پزشک متخصص اعتیاد و یا متخصص بهداشت روانی باشد. این افراد می‌توانند شما را بهتر راهنمایی کنند و همه اطلاعاتی را که لازم دارید به شما بدهند.
- تجزیه و تحلیل وضعیت شخصی: پیش از این که تست اعتیاد بدهید لازم است که وضعیت شخصی خود را بررسی و تحلیل کنید. باید بدانید که ارزیابی الگوی استفاده از مواد مخدر، نشانه‌ها و علامت‌های مربوط به اعتیاد و تاثیرات مصرف مواد می‌تواند اثرات بسیار بدی را بر زندگی اجتماعی و شخصی افراد بگذارد.
- آمادگی روانی: پیش از این که تست اعتیاد بدهید لازم است که از نظر روانی برای نتیجه‌های آزمایش آمادگی داشته باشید. همچنین ممکن است که لازم باشد تا بعد از انجام تست یک سری تصمیمات بگیرید. بنابراین بسیار مهم است که روحیه مناسبی داشته باشید.
- اطلاعات درباره تست: پیش از این که آزمایش بدهید لازم است که مطمئن شوید که با پروسه تست و چگونگی جمع کردن نمونه‌ها آشنایی دارید. اگر سوالی ذهن شما را درگیر کرده است لازم است که حتما آن را از پزشک بپرسید.
- حمایت اجتماعی: پیش و بعد از تست اعتیاد لازم است که از سمت خانواده، دوستان و یا گروه‌های پشتیبانی حمایت داشته باشید. حس حمایت و دسترسی داشتن به افرادی که بتوانید به آن‌ها اعتماد داشته باشید به شما در رو به رو شدن در نتایج تست کمک می‌کند.
با در نظر گرفتن موارد بالا می‌توانید نتیجه مناسبی از تست اعتیاد خود بگیرید. همچنین اگر لازم باشد می‌توانید اقدامات مهم را برای کنترل و درمان کردن اعتیاد شروع کنید.
خون و ادرار، دو رکن اصلی در آزمایش اعتیاد
در مراکز بهداشتی تست‌های اعتیاد به طور معمول به شکل جداگانه از دو نمونه مختلف که نمونه خون و نمونه ادرار است انجام می‌گیرد. در زیر بیشتر در مورد این دو تست توضیح می‌دهیم:
- آزمایش ادرار: نمونه ادرار یکی از رایج‌ترین راه‌ها برای سنجش اعتیاد در افراد است. در نظر داشته باشید که این تست برای یافتن هر گونه مواد مخدر و یا مواد متابولیت در ادرار است. تست ادرار را به سادگی می‌توان جمع‌آوری کرد و به آزمایشگاه منتقل نمود.
- آزمایش خون: آزمایش خون روشی بسیار دقیق برای تشخیص دادن انواع مواد مخدر در بدن است. در این تست مواد مخدر و متابولیت‌ها در خون مورد بررسی قرار می‌گیرد. این آزمون برای افرادی که نیاز به تشخیص با دقت بالاتر دارند انجام می‌شود. باید بدانید که آزمایش خون می‌تواند وضعیت سلامتی عمومی بدن را به درستی مورد ارزیابی قرار دهد. در این آزمایش مواد مخدر داخل خون و سطح هورمون‌ها سنجیده می‌شوند.
در حالت کلی می‌توان گفت که دو نمونه خون و ادرار ابزارهای مفید برای ارزیابی و تشخیص اعتیاد هستند. مصرف هرگونه مواد مخدر با این تست‌ها مشخص می‌شود و بعد از آن فرد می‌تواند پروسه درمان و پیگیری را شروع کند.
ارزیابی اعتیاد در محیط‌های مختلف
به علت این که شناسایی سریع مشکلات مربوط به مواد مخدر به نفع فرد است انجام تست‌های اعتیاد در جوانی و بزرگ‌سالی اهمیت زیادی دارد. این آزمایشات می‌توانند به صورت اختیاری از طرف خود فرد و یا به دلیل خواست متخصصان انجام شوند. در برخی از موارد امکان دارد که فرد دنبال انجام تست باشد. برای مثال اگر حس کند که به مشکلات مربوط به مصرف مواد مخدر دچار شده است و یا تصمیم داشته باشد که وضعیت خود را ارزیابی کند. در برخی دیگر از موارد افراد در مکان‌هایی مانند محیط‌های کاری، مدارس، محیط دانشگاه و یا مکان‌های بهداشتی موردبررسی و تست قرار می‌گیرند. مخصوصا اگر بر این باور باشند که امکان این که به مواد مخدر وابستگی پیدا کنند و یا این که با این مواد در تماس قرار گیرند.
در تمام این حالت‌ها انجام تست می‌تواند یک ابزار مهم در شناخت و جلوگیری از مشکلات مربوط به مصرف مواد مخدر و وابسته شدن به آن‌ها باشد. در نظر داشته باشید که این تست‌ها امکان دارد که به لحاظ شیمیایی، فیزیکی و روان‌شناختی انجام گیرند و با توجه به نیازهای هر شخص و شرایط که وجود دارد فرق کنند.
پیشنهاد مطالعه: تفسیر آزمایش طب کار
انواع تست اعتیاد
تست‌های اعتیاد به مواد مخدر و وابسته شدن به آن‌ها می‌توانند بر مبنای نوع ماده مخدر، هدف آزمایش، نوع تست متفاوت باشند. در زیر بعضی از انواع تست‌های اعتیاد معمول را می‌آوریم:
- تست ادرار: این آزمون یکی از رایج‌ترین تست‌های اعتیاد در افراد است که برای شناخت مصرف انواع مواد مخدر و متابولیت‌های آن در ادرار است. مواد مخدر مثل مواد مخدری که تحت نظارت باشند و مواد مخدر غیرقانونی با این آزمون شناخته می‌شوند. لازم به ذکر است که مواد مخدر غیرقانونی مثل مورفین، هروئین هستند. این در حالی است که مواد مخدری که تحت نظارت هستند شامل کوکائین، متامفتامین و… هستند.
- آزمون خون: این تست به طور معمول برای تشخیص مواد مخدر و متابولیت‌های مواد در خون است. این تست دقت بالایی دارد.
- آزمون مو: این تست به این صورت است که نمونه‌ای از موی شخص جمع‌آوری می‌شود. سپس برای شناخت مواد مخدر و وابسته بودن به آن‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. در نظر داشته باشید که این تست می‌تواند مصرف کردن مواد مخدر را برای مدت‌زمان طولانی‌تر برای مثال چند ماه و یا حتی چند سال مورد شناسایی و ارزیابی قرار بدهد.
- تست‌های تشخیصی دیگر: به غیر از تست‌های فیزیکی، آزمون‌های روان‌شناختی و بررسی می‌تواند برای تشخیص هر گونه وابستگی به مواد مخدر انجام گیرد.
توجه داشته باشید که هر تست اعتیاد می‌تواند یک سری مزیت‌ها و محدودیت‌هایی داشته باشد. این آزمون‌ها با توجه به شرایط و نیازهای موردی انجام می‌شوند. این تست‌ها در مکان‌های مختلف مانند محیط درمانی، محیط کار، محیط آموزشی و… انجام می‌گیرند. همان‌طور که پیش از این ذکر کردیم آزمایش اعتیاد یکی از تست‌های لازم در ابتدای استخدام است.
به دلیل این که سن اعتیاد در ایران بسیار پایین آمده است و بسیاری از افراد معتاد مصرف مواد را انکار می‌کنند شناسایی راه‌های آزمون‌های اعتیاد به کارفرماها کمک می‌کند تا بتوانند اطلاعات بیشتر در مورد وضعیت اعتیاد و سلامتی پرسنل خود بدانند. بنابراین یکی از تست‌های مهم پیش از استخدام همین آزمون اعتیاد است که افراد شاغل به لحاظ مصرف مواد و الکل موردسنجش قرار می‌گیرند. با توجه به سیاست و قوانین در هر کشوری این غربالگری‌ها برای تقاضای شغل خواسته می‌شود.
بیشتر بدانید: عوامل زیان آور شغلی در محیط کار و نقش طب کار
چه زمانی کارفرما آزمایش اعتیاد را درخواست می‌دهد؟
با توجه به نظر کارفرما تست اعتیاد پیش از شروع استخدام و یا هر زمان از کار بر مبنای صلاحدید کارفرما انجام می‌شود. امکان دارد که کارفرما بخواهد به صورت تصادفی افرادی که مشکوک به اعتیاد هستند را برای انجام این تست انتخاب نماید. کارفرما انواع متفاوتی از آزمایش اعتیاد به مواد و الکل را مورداستفاده قرار می‌دهند که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- آزمایش ادرار
- آزمایش خون
- تست مو
- تست تنفس برای الکل
- غربالگری عرق بدن جهت مواد
- غربالگری بزاق دهان جهت مواد
موارد بالا از جمله تست‌هایی هستند که کارفرماها به عنوان تست اعتیاد مورداستفاده قرار می‌دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله مربوط به هدف و اهمیت انجام معاینات طب کار (معاینات سلامت شغلی) را مطالعه نمایید.
داروهایی که نباید پیش از انجام آزمون اعتیاد مصرف شوند
امکان دارد که فرد آزمایش دهنده هیچ‌گونه اعتیادی نداشته باشد ولی به علت مصرف بعضی از داروها جواب تست او مثبت شود. در نظر داشته باشید که مصرف برخی از داروها مثل کدئین که دارای دوز بالایی هستند و یا متادون و آمفتامین می‌تواند جواب تست را مثبت کنند. در زیر به برخی از داروها اشاره می‌کنیم که احتمال دارد جواب آزمایش اعتیاد شما را مثبت کنند:
- متادون
- دیکلوفناک
- آمفتامین
- داروهای ضد افسردگی
- کدئین
- آنتی‌هیستامین‌ها
- انواع گوناگون از داروهای آنتی‌بیوتیک
موارد بالا از جمله داروهایی هستند که می‌توانند بر نتیجه آزمایش اعتیاد شما تاثیر داشته باشند. بنابراین لازم است که قبل از تست اعتیاد با پزشک مشورت کنید و از مصرف این داروها خودداری کنید.
سخن آخر
در این مقاله در مورد آزمایش اعتیاد طب کار با شما صحبت کردیم. لازم است بدانید که برای استخدام شدن در هر شغلی تست اعتیاد بنا به نظر کارفرما انجام می‌گیرد. با انجام این آزمون‌ها کارفرما متوجه می‌شود که آیا فرد اعتیاد به مواد دارد یا خیر. در صورت داشتن اعتیاد به احتمال زیاد فرد متقاضی برای استخدام مردود اعلام می‌شود.