پیش‌دیابت (دیابت مرزی) چیست؟
پیش‌دیابت حالتی است که سطح قند خون شما بیشتر از حد مجاز است اما به اندازه‌ای بالا نیست که پزشک بتواند تشخیص دیابت را بدهد. ممکن است آن را اختلال قند خون ناشتا یا اختلال تحمل گلوکز بنامند.
افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ تقریباً همیشه در ابتدا به پیش‌دیابت مبتلا بودند اما معمولاً علائمی ایجاد نمی‌کند. حدوداً ۸۴ میلیون نفر با سن بالای ۲۰ سال در ایالات متحده به پیش‌دیابت مبتلا هستند، اما ۹۰ درصد از ابتلا به این بیماری آگاهی ندارند.
درمان پیش‌دیابت می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر سلامتی از جمله دیابت نوع ۲ و مشکلات قلبی و عروقی، چشم‌ها و کلیه‌ها جلوگیری کند.
علائم پیش‌دیابت
اگر علائمی داشته باشید، ممکن است متوجه شوید که:
- خیلی بیشتر از حالت عادی، عطش دارید.
- زیاد ادرار می‌کنید.
- دید شما تار شده است.
- خیلی خسته‌تر از حد معمول هستید.
علل پیش‌دیابت و عوامل خطر
شما اگر عوامل خطر زیر را دارید، احتمال داشتن پیش‌دیابت در شما بیشتر است:
- سن بالاتری دارید، خصوصاً بالای ۴۵ سال
- اگر مرد هستید دور کمر بزرگتر از ۱۰۱ سانتی‌متر و اگر زن هستید دور کمر بیشتر از ۸۹ سانتی‌متر دارید.
- مقدار زیادی گوشت قرمز و فرآوری شده می‌خورید، نوشیدنی‌های شیرین می‌نوشید و میوه، سبزیجات، آجیل، غلات سبوس‌دار یا روغن زیتون مصرف نمی‌کنید.
- از نژاد آفریقایی-آمریکایی، بومی آمریکایی، لاتین یا ساکنان جزایر اقیانوس آرام هستید.
- دارای اضافه‌وزن یا چاق هستید، مخصوصاً اگر وزن اضافی در اطراف شکمتان دارید.
- کلسترول بالا، تری‌گلیسیرید بالا، چربی HDL پایین و چربی LDL بالا دارید.
- ورزش نمی‌کنید.
- دیابت بارداری داشتید یا نوزادی با وزن بیش از ۴ کیلوگرم به دنیا آوردید.
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک دارید.
- مشکل خواب دارید، برای مثال آپنه‌ی خواب، یا شیفت کاری در شب دارید.
اگر موارد بالا برای شما صدق می‌کند و همچنین اگر شرایط زیر وجود دارد، برای پیش‌دیابت آزمایش دهید:
- آزمایش قند خون غیرطبیعی داشتید
- بیماری قلبی دارید
- علائمی از مقاومت به انسولین را نشان می‌دهید. به این معنی که بدن شما انسولین تولید می‌کند ولی آن‌طور که باید به آن پاسخ نمی‌دهد. این علائم شامل ناحیه‌های تیرگی در پوست، اختلال در تمرکز و خستگی یا گرسنگی بیشتر از حالت معمول می‌شود.
- آزمایش‌ها و تشخیص پیش‌دیابت
اگر دیابت دارید و دچار برفک دهان می‌شوید حتما مطلب دیابت و برفک دهان را از سری مقالات سیناکر مطالعه فرمایید.
پزشک شما حداقل یکی از این آزمایشات را انجام می‌دهد:
آزمایش قند خون ناشتا. شما ۸ ساعت غذا نمی‌خورید و سپس یک تکنسین از شما خون می‌گیرد تا سطح قند خون را اندازه‌گیری کند. تفسیر نتایج به صورت زیر است:
- اگر قند خون شما کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dL) باشد، طبیعی است.
- اگر قند خون شما ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، پیش‌دیابت است.
- اگر قند خون شما ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا بیشتر باشد، دیابت است.
تست تحمل گلوکز خوراکی. ابتدا یک آزمایش قند خون ناشتا خواهید داشت. سپس، یک ماده‌ی شیرین می‌نوشید. دو ساعت بعد از آن، یک تکنسین دوباره از شما خون می‌گیرد و آزمایش می‌کند. تفسیر نتایج به صورت زیر است:
- اگر قند خون شما بعد از آزمایش دوم کمتر از mg/dL 140 باشد، طبیعی است.
- اگر قند خون شما بعد از آزمایش دوم mg/dL 140 تا ۱۹۹ باشد، پیش‌دیابت را نشان می‌دهد.
- اگر قند خون شما بعد از آزمایش دوم mg/dL 200 یا بیشتر باشد، دیابت را نشان می‌دهد
آزمایش هموگلوبین A1c. این آزمایش خون، سطح میانگین قند خون شما در طی ۲ تا ۳ ماه گذشته را نشان می‌دهد. پزشکان آن را برای افراد دیابتی درخواست می‌دهند تا ببینند آیا سطح قند خونشان کنترل شده است یا خیر. آن‌ها همچنین می‌توانند از آن برای تشخیص پیش‌دیابت یا دیابت استفاده کنند. تفسیر نتایج آن به صورت زیر است:
- اگر ۵.۶ ٪ یا کمتر باشد، طبیعی است.
- اگر ۵.۷ تا ۶.۴ ٪ باشد، پیش‌دیابت است.
- اگر ۶.۵ ٪ یا بیشتر باشد، دیابت است.
برای تأیید نتایج ممکن است لازم باشد دوباره آزمایش را تکرار کنید.
کودکان و آزمایش برای پیش‌دیابت
پزشکان پیش‌دیابت را بر اساس همان سطح قند خون، بدون توجه به سن فرد تشخیص می‌دهند. انجمن دیابت آمریکا می‌گوید کودکان ۱۰ ساله و بزرگتر در صورت داشتن اضافه وزن، چاقی یا عوامل خطر زیر باید آزمایش شوند:
- یکی از اعضای خانواده با دیابت نوع ۲
- مادری که هنگام بارداری این کودک به دیابت بارداری مبتلا بوده است
- نژاد بومی آمریکا، آفریقایی-آمریکایی، اسپانیایی تبار، آمریکایی-آسیایی یا ساکنان جزایر اقیانوس آرام
- علائم مقاومت به انسولین یا شرایط مرتبط با آن؛ مانند وزن کم هنگام تولد، فشار خون بالا یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
اگر کودکی که شانس زیادی برای ابتلا به پیش‌دیابت دارد، نتایج آزمایش طبیعی داشته باشد، انجمن دیابت آمریکا توصیه می‌کند که حداقل هر ۳ سال یک بار آزمایش بدهند.
عوارض پیش‌دیابت (دیابت مرزی)
بدون درمان، پیش‌دیابت می‌تواند به دیابت نوع ۲ تبدیل شود یا مشکلات جدی دیگری ایجاد کند؛ از جمله:
- بیماری‌های کلیوی
- نابینایی
- فشار خون بالا
- مشکلات عصبی (نوروپاتی محیطی)
- از دست دادن یک اندام (قطع عضو)
- درمان‌هایی برای بازگرداندن پیش‌دیابت به حالت طبیعی
درمان پیش‌دیابت
- رژیم غذایی سالم داشته باشید و وزنتان را کم کنید. کاهش حتی ۵ ٪ تا ۱۰ ٪ از وزنتان می‌تواند تفاوت زیادی ایجاد کند.
- ورزش کنید. چیزی را که از آن لذت می‌برید انتخاب کنید مانند پیاده‌روی. سعی کنید حداقل ۳۰ دقیقه در روز و ۵ روز در هفته ورزش کنید. می‌توانید با زمان کمتری شروع کنید و در صورت نیاز تا نیم ساعت آن را افزایش دهید. قبل از انجام ورزش بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
- سیگار را ترک کنید.
- فشار خون و کلسترول خودتان را تحت کنترل داشته باشید.
- داروهایی مثل متفورمین (گلوکوفاژ) را برای کاهش قند خونتان استفاده کنید اگر که در معرض خطر زیاد برای دیابت هستید.
آیا یک رژیم غذایی برای پیش‌دیابت وجود دارد؟
هیچ رژیم غذایی رسمی وجود ندارد، اما چهار جابه‌جایی می‌تواند پیش‌دیابت را معکوس کرده و احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهد:
- غلات و محصولات غلات سبوس‌دار را به جای کربوهیدرات‌های فرآوری شده مانند نان سفید، سیب زمینی و غلات صبحانه انتخاب کنید.
- به جای نوشیدنی‌های شیرین از قهوه، آب و چای استفاده کنید.
- چربی‌های خوب مانند روغن‌های گیاهی، روغن مغزها و دانه‌ها را به جای چربی‌های موجود در کره‌ی مارگارین، محصولات پخته‌شده در فِر و غذاهای سرخ شده انتخاب کنید.
- گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده را با آجیل، غلات سبوس‌دار، مرغ و ماهی جابه‌جا کنید.
ورزش و خوردن غذاهایی با کربوهیدرات، قند، چربی و نمک کم نیز می‌تواند به پیشگیری از پیش‌دیابت کمک کند. سایر توصیه‌ها عبارتند از:
- سیگار نکشید.
- بیشتر از یک نوشیدنی الکلی در روز مصرف نکنید.
- از داروهای کاهنده‌ی قند خون همان‌طور که پزشک تجویز می‌کند استفاده کنید.
