بیماری عروق کرونر هنگامی ایجاد می‌شود که رگ‌های خونی اصلی که وظیفه‌ی خون‌رسانی قلب شما را بر عهده دارند، آسیب دیده یا بیمار شوند. رسوبات حاوی کلسترول (پلاک‌ها) در عروق کرونر شما و التهاب معمولاً مسئول بیماری عروق کرونر هستند.
عروق کرونر، خون، اکسیژن و مواد مغذی قلب شما را تأمین می‌کنند. تجمع پلاک می‌تواند این عروق را تنگ کرده و باعث کاهش جریان خون به سمت قلب شما شود. در نهایت، کاهش جریان خون ممکن است باعث درد قفسه سینه (آنژین)، تنگی نفس یا سایر علائم و نشانه‌های بیماری عروق کرونر شود. انسداد کامل می‌تواند باعث حمله‌ی قلبی شود.
به دلیل این که بیماری عروق کرونر اغلب طی دهه‌ها ایجاد می‌شود، شما ممکن است تا زمانی که دچار انسداد قابل توجه یا حمله‌ی قلبی نشوید، مشکلی را احساس نکنید اما می‌توانید به سمت پیشگیری و درمان بیماری عروق کرونر گام بردارید. سبک زندگی سالم می‌تواند تأثیر زیادی داشته باشد.
علائم سکته قلبی
اگر عروق کرونر شما باریک شود، آن‌ها نمی‌توانند به اندازه‌ی کافی خون غنی از اکسیژن را به قلب شما تحویل دهند – به خصوص زمانی که قلب شما تند می‌زند مانند هنگام ورزش کردن. در ابتدا، کاهش جریان خون ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. با این وجود با ادامه‌ی تجمع پلاک در عروق کرونر، ممکن است به علائم و نشانه‌های بیماری عروق کرونر زیر مبتلا شوید:
درد قفسه سینه (آنژین)
ممکن است در قفسه سینه‌ی خود احساس فشار یا گرفتگی کنید، مثل این که کسی روی سینه‌ی شما ایستاده باشد. این درد که آنژین نامیده می‌شود، معمولاً در قسمت میانی یا چپ سینه اتفاق می‌افتد. آنژین معمولاً توسط استرس جسمی یا عاطفی ایجاد می‌شود. درد معمولاً ظرف چند دقیقه پس از قطع فعالیت استرس‌زا از بین می‌رود. در بعضی از افراد، به ویژه خانم‌ها، درد ممکن است مختصر یا تیز باشد و در گردن، بازو یا پشت احساس شود.
تنگی نفس
اگر قلب شما نتواند خون کافی برای پاسخگویی به نیازهای بدنتان را پمپ کند، ممکن است دچار تنگی نفس یا خستگی شدید در هنگام فعالیت شوید.
حمله‌ی قلبی
شریان کرونر کاملاً مسدود شده باعث ایجاد حمله‌ی قلبی می‌شود. علائم و نشانه‌های کلاسیک حمله‌ی قلبی شامل درد فشارنده در قفسه سینه و درد در شانه یا بازو، گاهی اوقات همراه با تنگی نفس و تعریق می‌شود.
زنان نسبت به مردان تا حدی احتمال بیشتری برای نشانه‌های نامعمول حمله‌ی قلبی مانند درد در گردن و فک دارند. آن‌ها همچنین ممکن است علائم دیگری مانند تنگی نفس، خستگی و حالت تهوع داشته باشند.
گاهی اوقات حمله‌ی قلبی بدون هیچ گونه علائم و نشانه‌های واضحی رخ می‌دهد.
چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر فکر می‌کنید دارید دچار حمله‌ی قلبی می‌شوید، بلافاصله با شماره‌ی ۱۱۵ یا شماره‌ی اورژانس محلی خود تماس بگیرید. اگر به خدمات اورژانس‌های پزشکی دسترسی ندارید، از یک نفر بخواهید که شما را به نزدیکترین بیمارستان منتقل کند. فقط به عنوان آخرین گزینه، خودتان رانندگی کنید.
اگر عوامل خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را دارید – مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، مصرف دخانیات، دیابت، چاقی، سابقه‌ی خانوادگی شدید بیماری قلبی – با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما ممکن است بخواهد شما را از نظر بیماری عروق کرونر آزمایش کند، خصوصاً اگر علائم یا نشانه‌های تنگی عروق را داشته باشید.
علت‌های سکته قلبی
تصور می‌شود که بیماری عروق کرونر با زخم شدن یا آسیب به لایه‌ی داخلی عروق کرونر، گاهی اوقات از اوایل کودکی آغاز می‌شود. این آسیب ممکن است توسط عوامل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
• سیگار کشیدن
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• مقاومت به انسولین یا دیابت
• فعال نبودن (بی تحرکی)
هنگامی‌که دیواره‌ی داخلی شریان آسیب دید، رسوبات چربی (پلاک) از جنس کلسترول و سایر مواد زائد سلولی تمایل به جمع شدن در محل آسیب دارند. این فرآیند آترواسکلروز یا تصلب شرایین نامیده می‌شود. اگر سطح پلاک شکسته یا پاره شود، سلول‌های خونی به نام پلاکت در محل جمع شده و سعی در ترمیم شریان دارند. این توده می‌تواند شریان را مسدود کرده و منجر به حمله‌ی قلبی شود.
عوامل خطر خودتان برای حمله‌ی قلبی را بدانید تا از آن‌ها جلوگیری کنید
دانش قدرت است. خطرات پیش روی شما برای حمله قلبی را درک کنید.
تحقیقات گسترده، عواملی که خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را به طور کلی و حمله‌ی قلبی را به طور خاص افزایش می‌دهند را شناسایی کرده است.
هر چقدر عوامل خطر بیشتری داشته باشید و هر چه این عامل خطر شدید‌تر باشد، احتمال رفتن شما به سمت بیماری عروق کرونر قلب بیشتر خواهد بود (در واقع اصطلاحی است برای تجمع پلاک در رگ‌های قلب که می‌تواند منجر به حمله قلبی شود). عوامل خطر به سه دسته‌ی عمده تقسیم می‌شوند:
عوامل خطر ماژور یا عمده: تحقیقات نشان داده است که این عوامل، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهند.
عوامل خطر قابل اصلاح: برخی از عوامل خطر ماژور را می‌توان از طریق داروها یا تغییر سبک زندگی، اصلاح، درمان و یا کنترل کرد.
عوامل خطر مؤثر یا کمک‌کننده: این عوامل با افزایش خطر بیماری‌های قلبی عروقی همراه هستند، اما اهمیت و شیوع آن‌ها هنوز مشخص نشده است.
انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند که از همان اوایل زندگی بر پیشگیری از بیماری‌های قلبی تمرکز کنید. برای شروع، عوامل خطر خود را ارزیابی کنید و در کم نگه داشتن آن‌ها تلاش کنید. هرچه زودتر عوامل خطر خود را شناسایی و مدیریت کنید، شانس شما برای داشتن یک زندگی با قلب سالم بیشتر است.
سه دسته از عوامل خطر در اینجا به تفصیل شرح داده شده است:
عوامل خطر ماژور یا عمده‌ای که قابل تغییر نیستند
شما ممکن است با عوامل خطر خاصی متولد شده باشید که قابل تغییر نیستند. هرچه بیشتر از این عوامل خطر داشته باشید، احتمال ابتلای شما به بیماری عروق کرونر قلب بیشتر است. از آنجا که شما نمی‌توانید در مورد این عوامل خطر کاری انجام دهید، نکته‌ی مهم‌تر این است که عوامل خطری که قابل تغییر هستند را مدیریت کنید.
افزایش سن
اکثر افرادی که به دلیل بیماری عروق کرونر قلب می‌میرند ۶۵ ساله یا بزرگ‌تر هستند. با وجود این که حملات قلبی می‌تواند هر دو جنس را در سنین پیری تحت تأثیر قرار دهد، زنان بیشتر در معرض خطر مرگ هستند (طی چند هفته).
جنس مرد
مردان بیشتر از زنان دارای ریسک تجربه‌ی حمله‌ی قلبی هستند و مردان در سن کمتری دچار این حملات می‌شوند.
حتی پس از رسیدن زنان به سن یائسگی، زمانی که میزان مرگ و میر زنان در اثر بیماری قلبی افزایش می‌یابد، خطر ابتلا به حمله‌ی قلبی در زنان کم‌تر از مردان است.
وراثت (دربرگیرنده‌ی نژاد)
فرزندان والدین مبتلا به بیماری قلبی بیشتر به بیماری قلبی مبتلا می‌شوند.
آفریقایی-آمریکایی‌ها فشار خون بالای شدیدتری نسبت به قفقازی‌ها دارند و خطر بیماری قلبی در آن‌ها بیشتر است. خطر بیماری قلبی در میان مکزیکی-آمریکایی‌ها، سرخپوستان آمریکایی، هاوایی‌های بومی و برخی از آسیایی-آمریکایی‌ها نیز بیشتر است. این تا حدی به دلیل بالاتر بودن میزان چاقی و دیابت است.
بیشتر افرادی که سابقه‌ی خانوادگی قابل توجهی در بیماری قلبی دارند، یک یا چند عامل خطر دیگر نیز دارند. همانطور که نمی‌توانید سن، جنس و نژاد خود را کنترل کنید، نمی‌توانید سابقه خانوادگی خود را نیز کنترل کنید. بنابراین، مهم‌ترین نکته این است که عوامل خطر تغییر‌پذیر دیگری را که دارید درمان و کنترل کنید.
عوامل خطر ماژوری که می‌توانید اصلاح، درمان یا کنترل کنید
دود تنباکو
خطر ابتلای افراد سیگاری به بیماری‌های عروق کرونر قلب، بسیار بیشتر از افراد غیر سیگاری است.
سیگار کشیدن یک عامل خطرناک مستقل برای مرگ ناگهانی قلبی در بیماران مبتلا به بیماری کرونر قلب است. سیگار کشیدن همچنین در کنار عوامل خطر دیگر اثر می‌کند تا خطر بیماری عروق کرونر قلب را تا حد زیادی افزایش دهد. قرار گرفتن در معرض دود سیگار دیگران، خطر بیماری قلبی را حتی برای افراد غیرسیگاری افزایش می‌دهد.
کلسترول خون بالا
با افزایش کلسترول خون، خطر بیماری عروق کرونر قلب نیز افزایش می‌یابد. وقتی که عوامل خطر دیگر (مانند فشار خون بالا و دود تنباکو) نیز وجود داشته باشد، این خطر حتی بیشتر هم می‌شود. سطح کلسترول فرد نیز تحت تأثیر سن، جنس، وراثت و رژیم غذایی است. در اینجا اطلاعات کامل‌تر را برای شما قرار می‌دهیم:
• کلسترول کل
نمره‌ی کلسترول کل شما با استفاده از معادله‌ی زیر محاسبه می‌شود:
HDL + LDL + 20 درصد از میزان تری‌گلیسیرید شما
• کلسترول LDL یا لیپوپروتئین با دانسیته‌ی کم = کلسترول بد
سطح کلسترول LDL کم برای سلامت قلب شما مفید در نظر گرفته می‌شود. با این حال، طبق آخرین دستورالعمل‌های انجمن قلب آمریکا، سطح LDL شما نباید عامل اصلی برای برنامه‌ریزی درمان برای جلوگیری از حمله‌ی قلبی و سکته‌ی مغزی باشد. علاوه بر این، بیمارانی که داروی استاتین مصرف می‌کنند، دیگر نیازی به پایین آوردن سطح کلسترول LDL به عدد مشخصی ندارند. عوامل سبک زندگی، مانند رژیم غذایی سرشار از چربی‌های اشباع و ترانس، می‌توانند کلسترول LDL را افزایش دهند.
• کلسترول HDL یا لیپوپروتئین با چگالی بالا = کلسترول خوب
در مورد HDL (کلسترول خوب)، سطح بالاتر معمولاً بهتر است. کلسترول HDL پایین، شما را در معرض خطر بیشتری برای بیماری‌های قلبی قرار می‌دهد. افراد دارای تری‌گلیسیرید خون بالا معمولاً کلسترول HDL پایین تری نیز دارند. عوامل ژنتیکی، دیابت نوع ۲، سیگار کشیدن، اضافه وزن و کم‌تحرکی می‌تواند منجر به کاهش کلسترول HDL شود.
تری‌گلیسیرید‌ها
تری‌گلیسیرید‌ها رایج‌ترین نوع چربی در بدن هستند. سطح طبیعی تری‌گلیسیرید با توجه به سن و جنس متفاوت است. سطح تری گلیسیرید بالا همراه با کلسترول HDL پایین یا کلسترول LDL بالا با آترواسکلروز (تصلب شراین) همراه است که تجمع رسوبات چربی در دیواره‌ی شریان‌ها (سرخرگ‌ها) است و خطر حمله‌ی قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.
فشار خون بالا
فشار خون بالا باعث افزایش حجم کار قلب می‌شود و باعث ضخیم شدن و سفت شدن عضله‌ی قلب می‌شود. این سفت شدن عضله قلب طبیعی نیست و باعث عملکرد غیر‌طبیعی قلب می‌شود. همچنین خطر سکته، حمله‌ی قلبی، نارسایی کلیه و نارسایی احتقانی قلب را افزایش می‌دهد.
وقتی فشار خون بالا در کنار چاقی، سیگار کشیدن، سطح کلسترول خون بالا یا دیابت وجود داشته باشد، خطر حمله‌ی قلبی یا سکته‌ی مغزی حتی بیشتر هم می‌شود.
کم‌تحرکی
سبک زندگی غیرفعال یک عامل خطر برای بیماری عروق کرونر قلب است. فعالیت بدنی منظم، با شدت متوسط تا شدید به کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی کمک می‌کند. فعالیت بدنی می‌تواند به کنترل کلسترول خون، دیابت و چاقی کمک کند. همچنین می‌تواند به کاهش فشار خون در بعضی از افراد کمک کند.
چاقی و اضافه وزن
افرادی که چربی بدن اضافی دارند – به خصوص اگر مقدار زیادی از آن در ناحیه‌ی کمر باشد – بیشتر در معرض بیماری قلبی و سکته‌ی مغزی قرار دارند، حتی اگر همین افراد فاکتور خطر دیگری نداشته باشند.
بزرگسالان دارای اضافه وزن و چاق و دارای عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی عروقی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا یا قند خون بالا می‌توانند با تغییر سبک زندگی وزن خود را کاهش دهند و باعث کاهش قابل توجهی در عوامل خطری مانند تری‌گلیسیرید، گلوکز خون، HbA1c و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ شوند.
بسیاری از افراد ممکن است در کاهش وزن مشکل داشته باشند. اما برای افراد دارای وزن بالای وزن سالم، کاهش مداوم ۳ تا ۵ درصدی از وزن بدن ممکن است منجر به کاهش چشمگیر برخی از عوامل خطر شود. کاهش پایدار وزن به مقدار بیشتر می‌تواند فشار خون، کلسترول و گلوکز خون را بهبود بخشد.
دیابت
دیابت به طور جدی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهد.
حتی وقتی سطح گلوکز کنترل شود، دیابت خطر بیماری قلبی و سکته را افزایش می‌دهد. اگر قند خون به خوبی کنترل نشود خطرات آن بیشتر می‌شود.
حداقل ۶۸ درصد افراد مبتلا به دیابت و با سن بالای ۶۵ سال به دلیل نوعی بیماری قلبی می‌میرند. در میان همین گروه، ۱۶ درصد بر اثر سکته می‌میرند.
اگر مبتلا به دیابت هستید، حتماً برای کنترل آن با پزشک خود همکاری کنید و هر عامل خطر دیگری را که می‌توانید، کنترل کنید. برای کمک به مدیریت قند خون، افراد دیابتی چاق یا دارای اضافه وزن باید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنند، برای مثال خوردن غذا‌ی بهتر یا فعالیت بدنی منظم.
عوامل دیگری که در خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی نقش دارند
استرس
پاسخ فرد به استرس ممکن است عاملی موثر در حملات قلبی باشد.
برخی از دانشمندان، رابطه‌ای بین خطر بیماری عروق کرونر قلب و استرس در زندگی فرد، همراه با رفتارهای سلامتی و وضعیت اقتصادی اجتماعی را متوجه شده‌اند. این عوامل ممکن است عوامل خطر اثبات شده را تحت تأثیر قرار دهند.
به عنوان مثال، افراد تحت استرس ممکن است بیش از حد معمول بخورند، شروع به سیگار کشیدن کنند یا بیشتر از قبل سیگار بکشند.
الکل
نوشیدن بیش از حد الکل می‌تواند فشار خون را افزایش دهد و خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی، سکته‌ی مغزی، سرطان و سایر بیماری‌ها را افزایش دهد. همچنین می‌تواند منجر به تری‌گلیسیرید بالا شود و ضربان قلب نامنظم ایجاد کند. علاوه بر این، مصرف بیش از حد الکل به چاقی، اعتیاد به الکل، خودکشی و تصادفات کمک می‌کند.
با وجود تمام آنچه گفته شد، مصرف متوسط الکل یک مزیت محافظتی دارد.
اگر الکل می‌نوشید، مصرف الکل خود را به کم‌تر از دو نوشیدنی در روز برای مردان و کم‌تر از یک نوشیدنی در روز برای زنان محدود کنید. موسسه ملی سوء مصرف الکل و الکلیسم، یک نوشیدنی را ۴۵ میلی‌لیتر از اسپیریت ۴۰ درصد (مانند بوربن، اسکاچ، ودکا، جین و غیره) یا ۱۵۰ میلی‌لیتر از شراب یا ۳۵۰ میلی‌لیتر آبجوی معمولی تعریف کرده است.
توصیه نمی‌شود که کسانی که الکل مصرف نمی‌کنند، شروع به استفاده از الکل کنند و یا آن‌هایی که می‌نوشند، مقدار نوشیدنی خود را افزایش دهند.
رژیم غذایی و تغذیه
رژیم غذایی سالم یکی از بهترین سلاح‌هایی است که برای مقابله با بیماری‌های قلبی عروقی در اختیار دارید. آنچه می‌خورید (و چه میزان از آن) می‌تواند سایر عوامل خطر قابل کنترل مانند کلسترول، فشار خون، دیابت و اضافه وزن را تحت تأثیر قرار دهد.
غذاهای غنی از مواد مغذی را انتخاب کنید که دارای ویتامین، مواد معدنی، فیبر و سایر مواد مغذی هستند، اما کالری کمتری نسبت به غذاهای فقیر از مواد مغذی دارند. نوعی از رژیم غذایی را انتخاب کنید که بر سبزیجات، میوه‌ها و غلات سبوس‌دار تأکید داشته باشد. یک رژیم غذایی سالم برای قلب همچنین شامل لبنیات کم‌چرب، مرغ، ماهی، حبوبات، مغزهای آجیلی و روغن‌های گیاهی غیر‌گرمسیری می‌شود. حتماً مصرف شیرینی‌ها، نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر و گوشت‌های قرمز را محدود کنید.
برای حفظ وزن سالم، رژیم غذایی خود را با سطح فعالیت بدنی خود هماهنگ کنید تا به همان اندازه که کالری دریافت می‌کنید، کالری بسوزانید.
عوارض بیماری عروق کرونر
بیماری عروق کرونر می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
• درد قفسه سینه (آنژین). وقتی عروق کرونر شما تنگ می‌شود، ممکن است قلب شما زمانی که تقاضا بیشتر است، به ویژه در حین انجام فعالیت‌های بدنی، خون کافی دریافت نکند. این حالت می‌تواند باعث درد قفسه سینه (آنژین) یا تنگی نفس شود.
• حمله‌ی قلبی. اگر پلاک کلسترولی پاره شود و لخته‌ی خون ایجاد شود، انسداد کامل شریان قلب ممکن است باعث حمله‌ی قلبی شود. کمبود جریان خون به قلب شما ممکن است به عضله‌ی قلب شما آسیب برساند. میزان آسیب تا حدی به سرعت دریافت درمان بستگی دارد.
• نارسایی قلبی. اگر بعضی از مناطق قلب شما به دلیل کاهش جریان خون از اکسیژن و مواد مغذی به طور مزمن بی‌بهره باشند، یا اگر قلب شما در اثر حمله‌ی قلبی آسیب دیده باشد، ممکن است قلب شما برای پمپاژ خون کافی برای تأمین نیازهای بدن، خیلی ضعیف شود. این وضعیت به عنوان نارسایی قلبی شناخته می‌شود.
• ریتم غیر‌طبیعی قلب (آریتمی). خون‌رسانی ناکافی به قلب یا آسیب به بافت قلب می‌تواند در تکانه‌های الکتریکی قلب شما تداخل ایجاد کند و باعث ایجاد ریتم غیر طبیعی در قلب شود.
جلوگیری از حملات قلبی
برای نگرانی درباره‌ی حمله‌ی قلبی زیادی جوان هستید؟
حمله‌ی قلبی می‌تواند در هر سنی رخ دهد. شما هرگز برای شروع یک زندگی سالم برای قلب خیلی جوان نیستید. اگر بیش از ۴۰ سال دارید یا چندین عامل خطر دارید، با دکتر خود همکاری نزدیکی داشته باشید تا خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را برطرف کنید.
پیشگیری از حمله‌ی قلبی ضروری است و باید از اوایل زندگی شروع شود. با ارزیابی عوامل خطر خود شروع کنید. سپس برنامه‌ای را طراحی کنید که می‌توانید برای حفظ خطر کم حمله‌ی قلبی، آن را دنبال کنید.
برای بسیاری از افراد، اولین حمله‌ی قلبی آن‌ها ناتوان‌کننده یا حتی کشنده است. هر کاری می‌توانید انجام دهید تا خطر خود را کاهش دهید.
اصول بهداشت قلب را بیاموزید
کاهش خطر شما با انتخاب‌های هوشمندانه شروع می‌شود.
• اگر سیگار می‌کشید، آن را متوقف کنید. انجمن قلب آمریکا ابزارهایی برای کمک به شما در ترک سیگار دارد.
• شرایطی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت را کنترل کنید.
• از نظر جسمی فعال باشید.
• رژیم غذایی کم چربی و کم نمک داشته باشید که سرشار از میوه‌ها، سبزیجات و غلات سبوس‌دار باشد.
• وزن خود را در حد سالم حفظ کنید.
• استرس را کاهش داده و مدیریت کنید.
• برای مدیریت عوامل خطر با پزشک خود همکاری کنید.
