ارتباط فشار خون بالا و دیابت نوع 2

فشار خون بالا و دیابت نوع 2 (T2D) ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند اما اینکه آیا یک اثر مستقیم این دو وضعیت را به هم مرتبط می‌کند یا خیر، هنوز مشخص نیست. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، پس از چاقی، فشار خون شریانی و T2D دو عامل خطر قلبی عروقی هستند که بیشترین شیوع را در جمعیت جهان دارند. این عدد رقم بسیار قابل توجهی است؛ زیرا هر دو بیماری مسئول تعداد بالای حوادث قلبی عروقی و مرگ و میر در سراسر جهان هستند. جالب است بدانید در 30 سال گذشته شیوع فشار خون بالا به یک چهارم جمعیت جهان کاهش یافته ؛ اما دیابت از 4.7 به 8.5٪ افزایش یافته است. بنابراین ارتقای سطح آگاهی بیماران، نحوه درمان و کنترل این بیماری‌ها از اهداف اصلی نظام سلامت جهانی شناخته می‌شود و اهمیت بالایی دارد.

طبق تجزیه و تحلیل در تحقیقات انجام شده، فشار خون بالا یا همان پرفشاری خون، از مشکلاتی هستند که به ویژه در مبتلایان به دیابت نوع دو مشاهده می‌شوند. علت این رابطه‌ و همراهی قابل توجهی که بین این دو بیماری وجود دارد؛ هنوز ناشناخته می‌باشد. برای آشنایی بیشتر با این موضوع و همچنین دریافت راهکارهای درمانی فشار خون بالا و دیابت با سیناکر همراه شوید.

بررسی رابطه فشار خون و دیابت

همانطور که گفتیم، بیماری‌های قلبی با فشار خون بالا و دیابت نوع ۲ ارتباط زیادی دارند؛ بنابراین آشنایی بیشتر با این ارتباط می‌تواند سبب کاهش خطر شود. به عبارتی دیگر تحقیقات نشان داده‌اند که عوامل خطر مستقل قلبی عروقی، فشار خون بالا و دیابت نوع 2 اغلب در یک بیمار وجود دارند. این همزیستی، خطر ابتلای بیمار به حوادث حاد قلبی عروقی را چند برابر می‌کند و سبب ایجاد نارسایی مزمن قلب و کلیه می‌شود.

براساس نتایج آزمایشات و بررسی‌هایی که در کشورهای غربی و ژاپن به ثبت رسید؛ مشخص شد که 20 درصد از بیماران مبتلا به فشار خون بالا، دارای بیماری دیابت نوع 2 هستند و 50 درصد از بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، فشار خون بالا دارند. در نتیجه، داشتن یکی از این دو بیماری، خطر ابتلا به دیگری را 1.5 تا 2.0 برابر افزایش می‌دهد. با این حال، هنوز مشخص نیست که کدام بیماری در ابتدا ایجاد می‌شود و خطر ابتلا به دیگری را بالا می‌برد.

خوب است بدانید فشار خون بالا و دیابت نوع 2 چندین مکانیسم پاتوفیزیولوژیک مشترک دارند که همزیستی آن‌ها را توجیه می‌کند. در زیر با برخی از مهم‌ترین آن‌ها آشنا می‌شوید. این موارد، مکانیسم‌هایی هستند که بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته‌اند و اعتقاد بر این است که در بروز هر دوی این شرایط نقش زیادی دارند:

1. چاقی
2. سبک زندگی کم‌تحرک با مصرف بیش از حد کالری
3. استرس اکسیداتیو
4. رژیم غذایی با مقادیر زیاد چربی
5. مصرف وعده‌های غذایی با حاوی سدیم زیاد (نمک)
6. عدم فعالیت بدنی و ورزش
7. بیماری‌های التهاب مزمن
8. مقاومت به انسولین و هیپرانسولینمی (هیپرانسولینمی شرایطی است که در آن میزان انسولین در بدن بیشتر از حد طبیعی شده و باعث بازسازی شریان و سفتی آن می‌شود. همچنین فعالیت عصبی سمپاتیک را افزایش می‌دهد و سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون را تقویت می‌کند. در نتیجه بازجذب کلیوی سدیم تحریک خواهد شد.)
9. بالا رفتن سطح استرس اکسیداتیو بیشتر از حد طبیعی (زمانی که میان رادیکال‌های آزاد بدن و آنتی اکسیدان‌ها تعادلی وجود نداشته باشد.)

پیشنهاد مطالعه: منظور از پیش فشار خون و خطرات آن

چه زمانی فشار خون، بالا تلقی می‌شود؟

طبق منابع معتبر، اکثر افرادی که فشار خون بالا دارند؛ هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند و معمولا پس از بررسی فشار خود متوجه می‌شوند که فشار خون بالا دارند. برای اندازه‌گیری فشار خون از 2 عدد استفاده می‌شود که به آن فشار سیستولیک و دیاستولیک می‌گویند:

1. فشار سیستولیک: این عدد بالا و ماکزیمم فشار بوده و نشان دهنده حداکثر فشاری است که قلب هنگام تپش وارد می‌کند. به عبارتی دیگر این عدد فشاری را نشان می‌دهد که در هنگام انقباض قلب اعمال می‌شود تا خون از قلب به بیرون رانده شود.

2. فشار دیاستولیک: این عدد مینیمم یا عدد پایین فشار بوده و نشان دهنده میزان فشار در شریان‌ها بین ضربان قلب است. به عبارتی دیگر این فشار خونی است که در فواصل بین انقباض‌های قلب و شل شدن رگ‌ها وجود دارد و شریان‌ها یا همان سرخرگ‌ها مسئول حفظ این فشار در زمان استراحت قلب هستند.

در زیر محدوده طبیعی و فشار خون بالا را مشاهده می‌کنید:

• فشار طبیعی: سیستولیک زیر 120 و دیاستولیک زیر 80 است.
• فشار بالا: سیستولیک 120-129 و دیاستولیک زیر 80 است.
• مرحله 1 فشار خون بالا: سیستولیک 130-139 یا دیاستولیک 80-89 است.
• مرحله 2 فشار خون بالا: سیستولیک 140 (یا بالاتر) یا دیاستولیک 90 یا بالاتر است.
• بحران فشار خون یا افزایش فشار ناگهانی و شدید: سیستولیک بالاتر از 180 یا دیاستولیک بالای 120 است. (این وضعیت نیاز به مراجعه به اورژانس داردو فرد برای جلوگیری از عوارض شدید باید تحت مراقبت فوری پزشکی قرار گیرد.)

چه زمانی به دیابت مبتلا هستید؟

طبق گفته متخصصان، همه افراد مبتلا به دیابت علائم بیماری را تجربه نمی ‌کنند ولی اگر علائم برای سطح بالای گلوکز خون ظاهر شود، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. تشنگی بیش از حد
2. گرسنگی بیش از حد
3. نیاز مکرر به دفع ادرار
4. خستگی مفرط
5. تاری دید
6. تاخیر در بهبود زخم

همچنین ممکن است فرد متوجه شود که مستعد ابتلا به عفونت‌هایی مانند: عفونت‌های دستگاه ادراری، برفک دهان یا عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی است. این افراد می‌توانند برای کمک به تشخیص دیابت، آزمایش گلوکز ناشتا را انجام دهند. در زیر محدوده‌ها برای سطح قند خون پس از یک دوره ناشتا حداقل 8 ساعته ارائه می‌شود:

• محدوده نرمال: این مقدار کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر است.
• پیش دیابت: قند خون بین 100 تا 125 میلی گرم در دسی لیتر است.
• دیابت: این مقدار 126 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر است.

پیشنهاد مطالعه: منظور از احساس گرسنگی و انواع گرسنگی

آشنایی با انواع دیابت

در خصوص انواع دیابت هم باید بدانید دو نوع دیابت وجود دارد که همه آن‌ها دلایل مختلفی دارند. پزشکان برای همه افراد بالای 45 سال و هر جوانی که فاکتورهای خطر ابتلا به این بیماری را دارد؛ توصیه می‌کنند آزمایش دهند. چرا که تشخیص و درمان به موقع می‌تواند به کند کردن یا حتی معکوس کردن بیماری کمک شایانی داشته باشد و خطر عوارض را کاهش دهد.

دیابت نوع 1

 دیابت نوع 1 یک اختلال خود ایمنی است که در آن بدن به اشتباه به سلول‌های پانکراس که انسولین تولید می‌کنند، حمله می‌کند. معمولا این بیماری در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر می‌شود؛ اگرچه ممکن است در مراحل بعدی زندگی نیز رخ دهد.

دیابت نوع 2

دیابت نوع 2 در نتیجه مقاومت به انسولین ایجاد می‌شود. در این مرحله سلول‌های بدن توانایی خود را برای پاسخ به انسولین از دست می‌دهند. در نتیجه لوزالمعده سعی می‌کند با تولید انسولین بیشتر، این امر را جبران کند؛ اما روند پایداری نخواهد بود.

دیابت بارداری

با اینکه دیابت در بارداری فقط در زمان بارداری اتفاق میفتد؛ ولی حدود 50٪ از زنان مبتلا به آن، در نهایت به دیابت نوع 2 نیز مبتلا خواهند شد. بنابراین پزشک وضعیت فرد را تا چند هفته پس از زایمان تحت نظر دارد. البته در بیشتر موارد، سطح قند خون بلافاصله پس از زایمان به حالت عادی باز می‌گردد. خانم‌های باردار می‌توانند برای برخورداری از دوره‌های سلامتی، بسته طلایی مامانیا و دستگاه شنود و ضبط صدای قلب جنین را تهیه کنند.

عوامل خطر و عوارض دیابت با فشار خون بالا

دیابت و فشار خون بالا می‌تواند خطر بیماری قلبی عروقی، بیماری کلیوی و سایر مشکلات سلامتی را افزایش دهد. در نتیجه بدون درمان و کنترل آن‌ها ممکن است منجر به عوارض جدی شود که می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• مشکلات چشمی و بیماری‌های مربوط به آن
• نارسایی کلیوی
• حملات قلبی
• بروز سکته

توجه داشته باشید مدیریت سطح قند و فشار خون می‌تواند به جلوگیری از عوارض کمک کند. برای این کار توصیه می‌کنیم مکررا این دو پارامتر را طبق تجویز پزشک در منزل بررسی کنید. برای تهیه دستگاه تست قند خون دیابان و دستگاه فشارسنج دیجیتال جامپر مدل JPD-HA120 را نیز می‌توانید از سیناکر کمک بگیرید. همچنین باید بدانید فشار خون بالا و دیابت نوع 2 عوامل خطر مشابهی دارند که شامل موراد زیر هستند:

• اضافه وزن یا چاقی
• داشتن سبک زندگی بی‌تحرک
• پیروی از یک رژیم غذایی ناسالم
• تجربه استرس مزمن
• داشتن عادات بد خواب
• استعمال سیگار
• قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا
• یک رژیم غذایی سرشار از سدیم و چربی‌ها
• سطوح پایین پتاسیم در بدن
• مصرف زیاد الکل و نوشیدنی‌های الکلی
• داشتن کلسترول بالا
• سن بالا
• داشتن سابقه خانوادگی بیماری قلبی/دیابت/فشار خون بالا (عوامل ژنتیکی و محیطی نیز می‌توانند خطر ابتلا به دیابت نوع 1 و 2 را افزایش دهند.)
• داشتن بیماری‌های مزمن مانند: بیماری‌های کلیوی و بیماری آپنه ‌(وقفه‌ی تنفسی) خواب

خطرات فشار خون بالا و دیابت نوع ۲ در بارداری

افرادی که به دیابت در بارداری مبتلا هستند؛ در خطر بیشتری برای ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند. در مقابل، خانم‌هایی که سطح قند خون خود را طی بارداری کنترل کرده‌اند؛ ریسک کمتری برای بالا رفتن فشار خون دارند. بنابراین اگر باردار هستید؛ توصیه می‌کنیم برای سلامت خود و فرزندتان از اپلیکیشن مامانیا کمک بگیرید و خدمات ضروری را دریافت کنید. برای اندازه گیری قند خون و دیگر موارد نیز مجموعه مراقبت بارداری مامانیا مدل M-Care پیشنهاد می‌کنیم.

در ادامه باید بگوییم برای تشخیص این بیماری پزشک سطح پروتئین در ادرار را بررسی می‌کند؛ چرا که مقادیر بالای پروتئین در ادرار می‌تواند نشانه‌ای از پره‌اکلامپسی باشد.  پره‌اکلامپسی در حقیقت نوعی پرفشاری خون است که در بارداری روی می‌دهد. البته نشانه‌ها و علائم دیگری هم در خون وجود دارند که مهم هستند و می‌توانند ما را به تشخیص‌های خاصی برسانند. در زیر این علائم را مشاهده می‌کنید:

• غیرطبیعی بودن سطح نشان‌گرهای اختلال کلیوی
• کم بودن شمارش پلاکت‌ها
• مقادیر غیرطبیعی آنزیم‌های کبدی
• ۷۵ دقیقه فعالیت با شدت زیاد در هفته
• ترکیبی از فعالیت‌های با شدت متوسط و زیاد در هفته
• اگر تاکنون ورزش نکرده‌اید.
• اگر قصد دارید فعالیت خود را شدیدتر کنید.
• اگر در دستیابی به اهدافی که برای آن‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اید؛ به مشکل خورده‌اید.
• مصرف مقدار زیاد سدیم و نمک
• مصرف گوشت‌های پرچرب
• ۱۵۰ دقیقه فعالیت با شدت متوسط در هفته
• محصولات لبنی پرچرب

نکات تغذیه‌ برای مبتلایان به فشار خون بالا در دیابت نوع 2

اصول تغذیه زیادی برای کنترل فشار خون وجود دارند که برخی از آن‌ها به صورت ویژه به منظور کمک به کاهش فشار خون طراحی شده است. توصیه‌های زیر سبب می‌شوند فشار خون شما کاهش پیدا کند و خطرات کمتری در دیابت داشته باشد:

• از محصولات لبنی کم‌چرب استفاده کنید.
• مصرف غذاهای فراوری‌شده مانند کنسرو را محدود کنید. اطمینان حاصل کنید این غذاها کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم سدیم در هر واحد یا کمتر از ۶۰۰-۴۰۰ میلی‌گرم در هر وعده داشته باشند.
• مصرف نمک و رژیم غذایی دارای سدیم زیاد را کاهش دهید.
• از گوشت‌های با چربی کم، ماهی یا جایگزین‌های گوشت استفاده کنید.
• از شیوه‌های طبخ کم‌چرب‌تر استفاده کنید. به عنوان غذاهای خود را بپزید، بخارپز کنید یا کباب کردن را امتحان کنید.
• از مصرف غذاهای سرخ‌کردنی و فست فودی بپرهیزید.
• میوه‌‌های تازه میل کنید.
• بیشتر از غذاهای کامل و فراوری‌نشده استفاده کنید.
• از برنج قهوه‌ای، ماکارونی و نان سبوس‌دار استفاده کنید.
• وعده‌های غذایی را کوچک‌تر کنید.
• در بشقاب‌های کوچک (9 اینچی) غذا بخورید.
• در طول روز چند واحد سبزیجات مصرف کنید.

نحوه جلوگیری از ابتلا به فشار بالا و دیابت

در این بخش قصد داریم فاکتورهای سبک زندگی و عادات مفیدی را معرفی کنیم که برای مدیریت سطح گلوکز خون و فشار خون بسیار مهم هستند. در نتیجه می‌توانند فشار خون و دیابت شما را کنترل کنند و آن را محدوده طبیعی و کم خطر نگه دارند.

حفظ وزن در محدوده نرمال

برای افرادی که اضافه وزن دارند، کم کردن حتی اندکی وزن می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به فشار خون بالا و دیابت کمک کند. در حقیقت طبق تحقیقات به عمل آورده شده، کاهش 3 تا 5 درصدی از وزن بدن می‌تواند فشار خون را بهبود بخشد و کاهش 5 تا 7 درصدی نیز از پیشرفت پیش دیابت جلوگیری می‌کند. (این معادل کاهش 10 تا 14 پوندی برای فردی با وزن 200 پوند است.)

داشتن فعالیت بدنی منظم

وزش و فعال بودن به صورت منظم می‌تواند فشار خون را کاهش داده و به مدیریت سطح گلوکز خون کمک کند. طبق منابع مورد اعتماد، حداقل 150 دقیقه ورزش هوازی با شدت متوسط در هفته یا 75 دقیقه ورزش با شدت شدید در هر هفته توصیه می‌شود. ورزش متوسط شامل پیاده روی سریع و شنا است. البته باید تمرینات تقویتی عضلات را نیز در نظر بگیرید. توجه داشته باشید اگر برای مدتی ورزش نکرده‌اید، قبل از هر کاری برای یک برنامه مناسب با پزشک خود در مورد آن مشورت کنید.

پیروی از یک رژیم غذایی سالم

افراد مبتلا به دیابت و فشار خون بالا باید روش‌های غذایی برای توقف پرفشاری خون (رژیم غذایی دش) را استفاده کنند. از مهم‌ترین اصول این رژیم می‌توانیم به خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه، تمرکز بر غذاهای با فیبر بالا، از جمله غلات کامل، کاهش مصرف نمک و شکر افزوده، اجتناب از چربی‌های ناسالم مانند چربی‌های ترانس و چربی‌های حیوانی اشاره کنیم. همچنین باید بدانید فرد مبتلا به دیابت باید میزان مصرف کربوهیدرات خود را کنترل کند و سطح گلوکز خون خود را نیز بررسی نماید. این بررسی کمک می‌کند تا همواره گلوکز خون در محدوده سالم باقی بماند. برای این بررسی و اندازه گیری آن می‌توانید دستگاه تست قند خون اینفوپیا مدل Easy Gluco و 2 بسته نوار 50 عددی را از سیناکر خریداری کنید.

کاهش مصرف نوشیدنی‌های الکلی

مصرف زیاد الکل می‌تواند سبب دریافت کالری اضافی، افزایش وزن و دیابت، ضخیم شدن دیواره شریان و بالا رفتن فشار خون شود. بنابراین مصرف الکل را کاهش دهید؛ به طوری که خانم‌ها حداکثر یک نوشیدنی الکلی در روز و مردان دو نوشیدنی الکلی در روز مصرف کنند.

اجتناب یا ترک سیگار

سیگار کشیدن باعث انقباض عروق خونی و در نتیجه افزایش موقت فشار خون می‌شود. همچنین باعث افزایش تجمع پلاک در شریان‌ها شده و می‌تواند به مرور زمان افزایش فشار خون را به دنبال داشته باشد. افزون بر این موارد، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می‌دهد. توجه داشته باشید افراد سیگاری مبتلا به دیابت در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عوارض جدی هستند.

از این عوارض می‌توانیم به بیماری قلبی یا کلیوی، بیماری رتینوپاتی (یک بیماری چشمی که ممکن است منجر به نابینایی شود.)، جریان خون ضعیف (بروز عفونت و خطر قطع پا را بالا می‌برد.)، نوروپاتی محیطی (می‌تواند باعث درد عصبی در بازوها و پاها شود.) اشاره کنیم. بنابراین توصیه می‌کنیم فردی که دیابت یا فشار خون بالا دارد؛ برای جلوگیری از ابتلا به هر یک از این بیماری‌ها، با پزشک خود در مورد نحوه ترک سیگار صحبت کند.