رتینوپاتی دیابتی (عوارض چشمی دیابت) مشکلی است که در نتیجه آسیب به عروق خونی شبکیه در افرادی که دیابت دارند، ایجاد می‌شود. رتینوپاتی دیابتی این یک اصطلاح کلی است که هرگونه مشکل شبکیه‌ٔ چشم ناشی از دیابت را توصیف می‌کند. این بیماری می‌تواند در صورت ابتلای شما به دیابت نوع ۱ یا ۲ و سابقه طولانی مدت سطح بالای قند خون کنترل نشده، به وجود آید. در مراحل اولیه، مویرگ‌های پشت چشم (رگ‌های خونی کوچک) بزرگ می‌شوند و کیسه‌هایی ایجاد می‌کند. این حالت می‌تواند منجر به تورم و خونریزی شود که بینایی شما را دچار اختلال می‌کند. در حالی که ممکن است فقط با مشکلات خفیف بینایی شروع شود، در نهایت می‌توانید بینایی خود را از دست بدهید.
طبق مطالعات، رتینوپاتی دیابتی درمان نشده یکی از شایع‌ترین دلایل نابینایی در جهان است. این بیماری همچنین شایع‌ترین بیماری چشم در افراد دیابتی است. شیوع دیابت در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است. با توجه به این آمار بهتر است شناخت صحیحی از این بیماری و راهکارهای پیشگیری و درمان آن به دست آوریم. در این مقاله از سایت سیناکر به بررسی انواع رتینوپاتی دیابت، علائم، عوامل، نحوه تشخیص، درمان و پیشگیری از ابتلا به آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
رتینوپاتی دیابتی چیست؟
رتینوپاتی دیابتی یا قند چشم عارضه ای ناشی از دیابت است که به دلیل تغییرات ایجاد شده در رگ‌های خونی چشم اتفاق می‌افتد. وقتی عروق خونی شبکیه (لایه عصبی پشت چشم که تصویر را به مغز می‌فرستد) آسیب می‌بیند، به مرور زمان موجب نشت خون شده و یا باعث رشد شاخه‌های عروقی شکننده می‌شود. این موارد در عملکرد شبکه مشکل ایجاد می‌کند و باعث می‌شود تصاویر ارسالی از شبکه به مغز تار شده یا کج و معوج دیده شوند. از این رو رتینوپاتی دیابتی یکی از دلایل اصلی کاهش دید است و افرادی که دیابت درمان نشده دارند، احتمال نابینا شدنشان ۲۵ برابر بیشتر از افراد عادی است.
همچنین هرچه زمان بیماری دیابت طولانی‌تر شود، احتمال بروز رتینوپاتی دیابتی نیز بیشتر خواهد شد. تقریباً ۸۰ درصد افرادی که حداقل ۱۵ سال دیابت داشته‌اند، مقداری صدمه به عروق شبکه دیده شده است. در مبتلایان به دیابت نوع یک نوع جوانان هم احتمال ابتلا به رتینوپاتی دیابتی در سنین پایین‌تر بیشتر است. اگر شما هم دیابت دارید، لازم است بدانید امروزه با پیشرفت فناوری ساخت دستگاه‌های تشخیصی و پدید آمدن راهکارهای جدید درمانی، درصد اندکی از بیماران مبتلا به دیابت مشکلات جدی ناشی از کاهش دید را تجربه خواهند کرد؛ البته به شرطی که به موقع به چشم پزشک مراجعه کنند.
انواع رتینوپاتی دیابتی کدامند؟
عوارض چشمی دیابت انواع مختلفی دارند که در ادامه علائم و نحوه بروز هرکدام را معرفی کرده و توضیح خواهیم داد.
عکس چشم دیابتی و چشم طبیعی
رتینوپاتی دیابتی غیر تکثیرشونده
در بیان کلی در مورد این بیماری می‌توان گفت این نوع رتینوپاتی که به عنوان رتینوپاتی زمینه‌ای نیز شناخته می‌شود، مشکل «غیر تکثیرشونده» نامیده می‌شود زیرا در مراحل اولیه آن، چشم عروق خونی جدید ایجاد نمی‌کند. در مراحل اولیه رتینوپاتی، رگ‌های خونی آسیب دیده اغلب نشت خون و مایعات در چشم دارند. در بعضی موارد، مرکز شبکیه که ماکولا نام دارد، شروع به تورم می‌کند. این حالت باعث ایجاد بیماری به نام ادم ماکولا می‌شود. این بیماری می‌تواند، خفیف، متوسط و شدید باشد که ممکن است به نوع دیگر یا مرحله‌ی چهارم، رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو (تکثیرشونده) پیشرفت کند.
رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو (PDR)
رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو یا رتینوپاتی پیشرفته، مرحله‌ای از رتینوپاتی است که در آن عروق خونی جدید در شبکیه شروع به رشد می‌کنند. این رگ‌های خونی جدید معمولاً غیرطبیعی بوده و در مرکز چشم رشد می‌کنند.
علائم رتینوپاتی دیابتی چیست؟
افراد دیابتی ممکن است به تدریج نشانه‌هایی را در چشم‌های خود ببینند که علامتی از وجود مشکلات چشمی هستند. از جمله این علائم می‌توان به تاری دید، خونریزی، سوزش چشم، خشکی چشم و دو بینی اشاره کرد. همچنین تغییرات ناگهانی در قدرت بینایی مانند نزدیک بینی یا دوربینی نیز می‌تواند از علائم مشکلات چشمی در اشخاص دیابتی باشد. اگر این علائم به صورت مستمر ادامه داشته باشد یا به طور ناگهانی ظاهر شوند، شخص باید سریعاً به پزشک مراجعه کند تا از آسیب‌های جدی جلوگیری کند.
علاوه بر این، افراد دیابتی ممکن است دچار زخمی شدن قرنیه یا حتی عفونت‌های چشم شوند که موجب قرمزی، درد و حساسیت به نور می‌شود. این علائم باید جدی گرفته شوند وتحت درمان قرار گیرند؛ زیرا به تعویق انداختن درمان می‌تواند باعث مشکلات جدی‌تر در چشم‌ها شود. مراقبت از سلامت چشم‌ها به ویژه در افراد دیابتی بسیار اهمیت دارد.
| نوع بیماری چشمی | توضیح و ارتباط آن با دیابت |
| رتینوپاتی دیابتی | آسیب به عروق خونی شبکیه چشم، که در صورت عدم درمان می‌تواند باعث نابینایی شود. |
| آب مروارید | افراد دیابتی بیشتر در معرض کدر شدن عدسی چشم هستند و این بیماری زودتر از حالت معمول ظاهر می‌شود. |
| آب سیاه | دیابت خطر ابتلا به آب سیاه را افزایش می‌دهد که می‌تواند به آسیب عصب بینایی و از دست رفتن دید منجر شود. |
| تاری دید موقت | نوسانات قند خون می‌تواند باعث تغییر شکل عدسی چشم و تاری دید موقتی شود. |
| اختلال در حرکت چشم | در بعضی از موارد، دیابت باعث ضعف عصب‌های کنترل کننده حرکات چشم می‌شود و می‌تواند موجب دوبینی گردد. |
همین حالا با سرویس پایش آنلاین سیناکر، این کار را انجام دهید و توصیه‌های پزشکتان را بر اساس نتایج تست‌هایی که می‌توانید در اپلیکیشن سیناکر ثبت کنید، دریافت کنید. هنگامی‌که علائم بیماری ظاهر می‌شوند، بیشتر در هر دو چشم مشاهده می‌شوند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
چه عواملی باعث رتینوپاتی دیابتی می‌شوند؟
قبل از هر چیزی مقادیر بالای قند در خون برای مدت طولانی باعث رتینوپاتی می‌شود؛ این قند اضافی به عروق خونی که خون شبکیه را تأمین می‌کنند، آسیب می‌رساند. همچنین فشار خون بالا نیز یک عامل خطر برای رتینوپاتی است.
شبکیه لایه‌ای از بافت در پشت چشم است که مسئولیت تبدیل تصاویری که چشم می‌بیند به سیگنال‌های عصبی که مغز می‌تواند آنها را درک کند را بر عهده دارد. هنگامی‌که رگ‌های خونی شبکیه آسیب دیده‌اند، ممکن است انسداد پیدا کنند و این امر باعث قطع شدن مقداری از خون‌رسانی شبکیه می‌شود. در پی این کاهش جریان خون، می‌تواند باعث رشد رگ‌های خونی دیگر و ضعیف‌تر شود. این رگ‌های خونی جدید می‌توانند نشت کرده و بافت زخمی ایجاد کنند که این بافت می‌تواند باعث از بین رفتن بینایی در فرد شود.
هرچه برای مدت بیشتری به دیابت مبتلا باشید، احتمال ابتلا به رتینوپاتی دیابتی شما بیشتر می‌شود. تقریباً همه‌ی افرادی که بیش از ۳۰ سال دیابت دارند برخی از علائم رتینوپاتی را نشان می‌دهند، بنابراین تحت کنترل نگه داشتن دیابت می‌تواند به کند شدن پیشرفت رتینوپاتی کمک کند. همچنین بسیار اهمیت دارد که زنان مبتلا به دیابت بارداری و آنهایی قصد باردار شدن دارند، معاینه چشم جامع انجام دهند تا مشخص شود که رتینوپاتی دارند یا خیر. مادران باردار می‌توانند از بسته‌های مدیریت هوشمند بارداری سیناکر برای کنترل و پیشگیری از مشکلات احتمالی در زمان بارداری استفاده نمایند.
چگونه رتینوپاتی دیابتی تشخیص داده می‌شود؟
پزشک شما با استفاده از معاینه‌ی چشم گشوده شده می‌تواند رتینوپاتی را تشخیص دهد. این معاینه شامل استفاده از قطره‌های چشمی است که باعث می‌شود مردمک چشم به طور گسترده باز شود و به پزشک شما اجازه می‌دهد تا داخل چشم شما را خوب ببیند. در این خصوص متخصصان چشم موارد زیر را بررسی می‌کند:
- تورم
- جای زخم
- تغییر در عدسی
- جداشدگی شبکیه
- نشت رگ‌های خونی
- آسیب به بافت عصبی
- عروق خونی غیرطبیعی
- رگ‌های خونی مسدود شده
عکس چشم دیابتی
عکس چشم دیابتی
آنها همچنین ممکن است آزمایش آنژیوگرافی فلورسین را انجام دهند. روند این آزمایش به گونه‌ای است که در طول آن دکتر شما یک ماده‌ی رنگی را به بازوی شما تزریق می‌کند که به آنها اجازه می‌دهد تا جریان خون در چشم شما را ردیابی کنند. آنها از رنگی که درون چشم شما در گردش است عکس می‌گیرند تا مشخص کنند کدام عروق مسدود، نشت کننده یا شکسته شده‌اند.
تست توموگرافی انسجام نوری (OCT) یک تست تصویربرداری است که از امواج نوری استفاده می‌کند تا تصاویری بر روی شبکیه ایجاد کند. این تصاویر به پزشک شما اجازه می‌دهد تا ضخامت شبکیه‌ٔ شما را تعیین کند. تست OCT به تعیین مقدار مایع در شبکیه کمک می‌کند.
برای پیشگیری از رتینوپاتی دیابتی چه اقداماتی لازم است؟
اگر دیابت دارید، حفظ سطح سالم موارد زیر برای جلوگیری از رتینوپاتی دیابتی مهم است:
افراد مبتلا به دیابت باید به طور منظم سطح قند خون خود را کنترل کنند و ممکن است به مراقبت‌های مکرر نیاز داشته باشند. اگر به دیابت (دیابت نوع یک یا دیابت نوع دو) مبتلا هستید می‌توانید با استفاده از خرید دستگاه‌های تست قند خون، بیماری خود را کنترل کنید. همچنین می‌توانید برای دیدن این نوع دستگاه‌ها به فروشگاه سیناکر مراجعه نمایید و تا تمام نشده است آن را خریداری کنید.
روش‌های دیگر برای جلوگیری یا مدیریت این مشکل شامل موارد زیر است:
- معاینه‌ٔ چشم سالانه را انجام دهید.
- اگر سیگار می‌کشید سیگار را ترک کنید.
- هفته‌ای چندین بار ورزش منظم در حد متوسط داشته باشید.
پیشنهاد مطالعه: سیگار کشیدن و ابتلا به دیابت
اگر رتینوپاتی دارید، با تیم مراقب سلامت خود مشورت کنید تا بهترین تمرینات ورزشی را برای شما تعیین کنند.
بیشتر بدانید: راهنمای انتخاب بهترین دستگاه اندازه‌گیری قندخون (گلوکومتر)
نحوه درمان رتینوپاتی دیابتی
گزینه‌های درمانی برای افرادی که رتینوپاتی زودرس دارند محدود است. پزشک شما ممکن است بخواهد معاینات منظم چشم را برای نظارت بر سلامت چشم و بررسی ضرورت درمان انجام دهد. یک متخصص غدد می‌تواند با کمک به شما در مدیریت بهینه‌ی دیابت، به کاهش سرعت رتینوپاتی کمک کند.
در رتینوپاتی دیابتی پیشرفته، درمان به نوع و شدت رتینوپاتی بستگی دارد.
جراحی می‌تواند به جلوگیری از کاهش بینایی کمک کند. در این نوع جراحی از لیزر برای سوزاندن رگ‌ها برای مهر و موم شدن آنها و کنترل یا جلوگیری از نشت مایع استفاده می‌شود. انواع جراحی و سایر روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:
- Photocoagulation پراکنده که شامل استفاده از لیزر برای سوزاندن صدها سوراخ کوچک در چشم برای دو یا چند بار به جهت کاهش خطر نابینایی است.
- photocoagulation کانونی که شامل استفاده از لیزر برای هدف قرار دادن یک رگ نشت کننده‌ی خاص در ماکولا است تا از بدتر شدن ادم ماکولا جلوگیری شود.
- ویترکتومی که شامل برداشتن بافت اسکار و مایع کدر از مایع زجاجیه چشم است.
درمان دارویی رتینوپاتی دیابتی
یک نوع از خانواده دارویی که به آنتی ویروس ضد VEGF مشهور است ممکن است برای شما تجویز شود. این‌ها شامل ،Eylea Avastin، Lucentisاست. داروهای ضد VEGF به کاهش تورم ماکولا، کاهش سرعت از دست دادن بینایی و احتمالاً به بهبود بینایی کمک خواهند کرد. این داروها با تزریق در چشم تجویز می‌شود. داروی استروئیدی گزینه دیگری برای کاهش تورم ماکولا است. این نیز به عنوان تزریق در چشم انجام می‌گردد. پزشک شما تعیین می‌کند که با گذشت زمان چه مقدار تزریق دارو نیاز دارید.
سخن آخر عوارض چشمی دیابت
در این مقاله از سایت سیناکر به بررسی انواع رتینوپاتی دیابت، علائم، عوامل، نحوه‌ی تشخیص، درمان و پیشگیری از ابتلا به آن پرداختیم و تلاش کردیم تا اطلاعات مفیدی را در خدمت شما عزیزان قرار دهیم.
رتینوپاتی دیابتی یک بیماری جدی چشم است که می‌تواند در افراد دیابتی منجر به کاهش بینایی یا حتی کوری شود. اگر پزشک، دیابت شما را تشخیص داده است، انجام موارد زیر مهم است:
- به طور منظم معاینات چشمی و معاینات بدنی انجام دهید.
- قند خون، کلسترول و فشار خون خود را در سطح سالم نگه دارید.
- مراقب هر تغییری که در بینایی خود مشاهده می‌کنید باشید و آنها را با پزشک خود در میان بگذارید.
در کنار این اقدامات، بسیار اهمیت دارد که فرد نظارت منظم بر سطح قند خون خود داشته باشد. توصیه می‌شود قند خون خود را مرتب کنترل کنید. برای این کار از انواع دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون استفاده کنید. برای تهیه این دستگاه‌ها می‌توانید به فروشگاه سیناکر مراجعه کنید.