پمپ انسولین دستگاه کوچکی است که انسولین مورد نیاز بدن را به طور مداوم در طول روز به آن می‌رساند و سطح گلوکز خون را تنظیم می‌کند. اگر بیمار ترجیح دهد، می‌تواند با تشخیص پزشک به جای چند بار تزریق روزانه توسط قلم یا سوزن و سرنگ، از پمپ انسولین استفاده کند.
پمپ انسولین شامل یک کارتریج است که انسولین سریع اثر را ذخیره می‌کند. این دستگاه به طوری برنامه‌ریزی می‌شود که در طول شبانه روز، هر چند دقیقه یک بار دوز کمی از انسولین سریع اثر به بدن بیمار تزریق کند. این انسولین همان انسولین پایه مورد نیاز بدن است و قبل از غذا خوردن، باید پمپ میزان دوز بیشتری ارائه دهد تا از بالا رفتن قند خون پس از خوردن غذا جلوگیری کند.
در اکثر پمپ‌ها، یک کاتتر به شکل رشته پمپ را به زیر پوست بدن متصل می‌کند و انسولین را انتقال می‌دهد. کاتتر باید تقریبا هر دو تا سه روز یک بار از بدن خارج شود و مجددا وارد شود. انجام دادن این کار نسبتا بدون درد و راحت است. پمپ‌های دیگری با عنوان پمپ “پچ” یا پمپ پوشیدنی وجود دارند که از پمپ‌های لوله‌ای ظریف‌تر و کوچک‌تر هستند.
این پمپ‌ها کاملا مستقل هستند و در آن‌ها واحد پمپ یک‌بار مصرف وجود دارد که یک کاتتر کوچک درون آن قرار می‌گیرد. تزریق انسولین در پمپ‌های پچ با استفاده از گوشی هوشمند یا دستگاه قابل حمل دیگری که برای آن در نظر گرفته شده است کنترل می‌شود. پمپ می‌تواند تا یک ساعت از بدن جدا شود، اما اگر برای مدت بیشتری متصل نشود، روی قند خون تاثیر می‌گذارد و ممکن است بیمار نیاز به تزریق انسولین پیدا کند.
افرادی که از چندین تزریق روزانه انسولین یا پمپ انسولین استفاده می‌کنند، اغلب دستگاه‌های پایش مداوم گلوکز (CGM) را در صورت در دسترس بودن و مقرون به صرفه بودن انتخاب می‌کنند. این دستگاه‌ها اطلاعات جامع‌تری در مورد سطح قند خون در مقایسه با دستگاه‌های سنتی انگشتی و گلوکومتر ارائه می‌دهند. با استفاده از CGM، افراد می‌توانند با تجزیه و تحلیل تغییرات قند خونشان، تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد دوز انسولین خود بگیرند.
در مواردی که از CGM استفاده نمی‌شود، ممکن است افراد چهار تا هفت بار در طول روز نیاز به بررسی سطح قند خون خود داشته باشند. زمانی که دوز انسولین بیمار در حال تنظیم است، این تست‌ها معمولا شامل بررسی قبل از غذا، قبل از خواب، گاهی اوقات در نیمه شب، و گاهی اوقات دو تا سه ساعت بعد از غذا می‌شود. همچنین توصیه می شود در مواقعی که احتمال افت قند خون وجود دارد، مانند قبل، در حین و بعد از ورزش، قبل از رانندگی یا انجام هر گونه فعالیت خطرناک آزمایش قند خون انجام شود.
برای یادگیری و اطمینان از نظارت دقیق بر قند خون خود به مقاله ” آموزش نحوه اندازه‌گیری قند خون در خانه و تفسیر اعداد آن “مراجعه کنید.
برای کسانی که از پمپ انسولین استفاده می‌کنند، پس از برنامه‌ریزی اولیه دوزها، حداقل چهار بار در روز آزمایش لازم است. این شامل بررسی قبل از غذا می‌شود، زیرا پمپ باید از سطح قند خون و نوع و مقدار غذا مطلع شود تا دوز مناسب انسولین قبل از غذا را به بدن برساند.
در ادامه دستگاه‌هایی معرفی شده‌اند که در حال حاضر در دسترس هستند یا در آینده خواهند بود و پمپ انسولین را با CGM ترکیب می‌کنند:
پمپ انسولین حاوی حسگر جلوگیری از پایین رفتن گلوکز: این دستگاه‌ها از قرائت‌های CGM برای تنظیم دوز انسولین استفاده می‌کنند. پمپ انسولین را می‌توان طوری برنامه‌ریزی کرد که انسولین رسانی را تا دو ساعت پس از رسیدن به مقدار گلوکز از پیش تعیین شده متوقف کند. از طرف دیگر، اگر سیستم پیش‌بینی کند که سطح قند خون به زودی بسیار پایین می‌آید، می‌تواند تزریق انسولین را کاهش داده یا متوقف کند. این ویژگی‌ها به ویژه در هنگام خواب مفید هستند، زیرا وقوع و مدت زمان هیپوگلیسمی را به حداقل می‌رسانند.
پمپ انسولین نیمه خودکار (سیستم هیبریدی): این سیستم کاملاً خودکار نیست اما دوزهای پایه انسولین را به طور خودکار بر اساس نتایج CGM تنظیم می‌کند. برخی از مدل‌ها همچنین می‌توانند انسولین اضافی را برای رفع هیپرگلیسمی در زمانی که انسولین کافی در بدن وجود ندارد، ارائه دهند. با این حال، دوزهای انسولین قبل از غذا باید به طور دستی تنظیم شوند. استفاده از این سیستم‌ها باعث کاهش هیپوگلیسمی و نگه داشتن سطح قند خون در محدوده هدف می‌شود.
سیستم پمپ انسولین کاملاً خودکار یا پمپ انسولین دوهورمونی: اینها دستگاه‌های تحقیقاتی هستند که انسولین را کاملا بر اساس قرائت‌های CGM تنظیم می‌کنند. با استفاده از این دستگاه‌ها کاربر نیازی به مصرف انسولین در زمان صرف غذا یا اصلاح قند خون بالا به صورت دستی ندارد. یک سیستم دوهورمونی در حال توسعه از دو پمپ تجاری در دسترس استفاده می‌کند، یکی انسولین و دیگری گلوکاگون ارائه می‌دهد.
هر دوی این سیستم‌ها کاملاً خودکار هستند و بر الگوریتمی تکیه می‌کنند که تحویل انسولین و گلوکاگون را بر اساس نتایج CGM تعیین می‌کند. با این حال، آن‌ها هنوز تاییدیه دریافت نکرده‌اند و در حال حاضر برای استفاده تجاری در دسترس نیستند.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
مزایا و معایب استفاده از پمپ انسولین
هنگام در نظر گرفتن استفاده از پمپ انسولین، مهم است که مزایا و معایب آن را بسنجید. یکی از روش‌های مفید این است که از افرادی که قبلاً از پمپ استفاده کرده‌اند راهنمایی بگیرید، زیرا می‌توانند تجربیات ارزشمندی ارائه دهند. بسیاری از تولیدکنندگان پمپ، فهرستی از کاربران مایل به اشتراک‌گذاری تجربیات خود را در اختیار دارند. علاوه بر این، ممکن است قبل از تصمیم‌گیری نهایی، چند روز به طور آزمایشی از یک پمپ استفاده کنید. تیم پزشکی سیناکر همواره آماده پاسخگویی به سوالات و نگرانی‌های شما در این زمینه است.
مزیت‌های استفاده از پمپ انسولین
پمپ‌های انسولین چندین مزیت نسبت به تزریق عادی دارند. آن‌ها امکان انعطاف‌پذیری بیشتری برای زمان‌بندی وعده‌های غذایی و فعالیت‌های روزانه فراهم می‌کنند. این به ویژه برای افرادی که هر روز برنامه‌های متفاوتی دارند مفید است، مانند کودکان یا بزرگسالان. برخلاف تزریق روزانه که باید چندین بار انجام شود، کاربران پمپ تنها باید محل تزریق انسولین خود را هر 48 تا 72 ساعت تغییر دهند.
یکی دیگر از مزایای قابل توجه پمپ‌های انسولین، کاهش تغییرات در جذب انسولین در مقایسه با تزریقات با سوزن یا قلم است. این به داشتن سطوح ثابت‌تر قند خون در طول روز کمک می‌کند. علاوه بر این، پمپ‌ها می‌توانند دوزهای بسیار پایین انسولین به بدن برسانند که امکان درمان دقیق‌تری را نسبت به روش‌های مبتنی بر تزریق فراهم می‌کند.
برای افراد مبتلا به دیابت نوع 1 که هم هیپوگلیسمی (قند خون پایین) و هم هیپرگلیسمی (قند خون بالا) را تجربه می‌کنند، پمپ‌های انسولین بیشترین مزیت را دارند. هنگامی که پمپ‌ها با نظارت مداوم گلوکز (CGM) در یک سیستم خودکار ترکیب می‌شوند، می‌توانند به طور موثری اپیزودهای هیپوگلیسمی را کاهش دهند و زمان صرف شده در محدوده قند خون مورد نظر را افزایش دهند.
معایب استفاده از پمپ انسولین
با این حال این دستگاه معایبی نیز دارد که باید در نظر گرفته شوند. هزینه پمپ‌ها و لوازم انسولین در مقایسه با سرنگ، سوزن یا قلم معمولاً بالاتر است. با این وجود، بسیاری از شرکت‌های بیمه تا حدی این هزینه‌ها را پوشش می‌دهند. علاوه بر این، برخی از کاربران ممکن است با مشکلات مربوط به پمپ مانند تحریک پوست، عفونت‌های محل تزریق یا اختلال در عملکرد پمپ مواجه شوند.
کنترل دقیق سطح قند خون هنگام استفاده از پمپ انسولین بسیار مهم است، زیرا حتی یک وقفه کوتاه در انسولین رسانی می‌تواند منجر به افزایش قابل توجه سطح قند خون شود. علاوه بر این، برخی از افراد ممکن است در ابتدا پمپ را ناخوشایند یا شرم‌آور بدانند. با این حال، بسیاری از کاربران می‌توانند با گذشت زمان با آن سازگار شوند. برای کسانی که تمایل به قطع موقت دارند، می‌توان پمپ را برای مدت کوتاهی جدا کرد.
