خطرات بارداری با گروه خونی منفی

ناسازگاری خونی تقریباً در ده الی پانزده درصد از بارداری‌ها رخ می‌دهد. به طور کلی ناسازگاری خونی در بارداری اول مشکلی ایجاد نمی‌کند. با این حال، اگر برای ناسازگاری خونی اقدامات احتیاطی انجام نشده و درمان نشود، ممکن است در بارداری‌های بعدی مشکلاتی را در نوزاد ایجاد کند. در ادامه این مقاله از سیناکر به بررسی مفصل این موضوع می‌پردازیم.

فاکتور Rh چیست؟

گروه خونی بسته به وجود پروتئین در گلبول‌های قرمز خون تغییر می‌کند. اگر پروتئین در گلبول‌های قرمز وجود داشته باشد به آن Rh مثبت و اگر پروتئین وجود نداشته باشد Rh منفی می‌گویند. به عبارت دیگر، افراد دارای گروه خونی Rh مثبت، پروتئین را روی گلبول‌های قرمز خود دارند.

اگر خون Rh مثبت به افراد Rh منفی داده شود، بدن آن را به عنوان یک ماده خارجی شناسایی می‌کند و آنتی بادی (ایمونوگلوبولین G) برای از بین بردن این ماده تولید می‌کند. این IgG تولید شده گلبول‌های قرمز وارد شده به بدن را از بین می‌برد و همولیز اتفاق می‌افتد. به همین دلیل است که باید با خطرات بارداری با گروه خونی منفی آشنا شویم.

ناسازگاری خون در بارداری چیست؟

خطرات بارداری با گروه خونی منفی یا ناسازگاری خون در دوران بارداری که در لاتین Rh alloimmunization (ایزوایمونیزاسیون) شناخته می‌شود، نام پزشکی‌ای است که به واکنش بین یک مادر با گروه خونی منفی و یک نوزاد پروه خونی مثبت داده می‌شود. برای اینکه ناسازگاری خونی رخ دهد، زن باید گروه خونی منفی و مرد باید گروه خونی مثبت باشد. در این حالت، اگر گروه خونی نوزاد به دلیل خون پدر، گروه خونی مثبت باشد، ناسازگاری خونی بین مادر و نوزاد ایجاد می‌شود.

ناسازگاری خون چگونه رخ می‌دهد؟

اگر گروه خونی نوزاد مثبت باشد، یعنی پروتئین در گلبول های قرمز وجود داشته باشد و این پروتئین وارد گردش خون مادر شود، ناسازگاری خونی ایجاد می‌شود. زیرا خانمی که گروه خونی منفی دارد پروتئین در گلبول‌های قرمز خود ندارد. بدن زن این پروتئین منتقل شده از نوزاد را به عنوان مواد خارجی درک می‌کند و برای از بین بردن این ماده آنتی بادی تولید می‌کند.

اگر این آنتی بادی‌های تولید شده توسط مادر باردار به نوزاد منتقل شود، گلبول های قرمز خون نوزاد شروع به تجزیه می‌کنند. به این حالت در لاتین همولیز گفته می‌شود. اثرات مضری مانند کم خونی، یرقان و هیدروپس جنین ممکن است به دلیل همولیز در نوزاد رخ دهد. خطرات بارداری با گروه خونی منفی یا ناسازگاری خونی می‌تواند بر زندگی نوزاد تأثیر منفی بگذارد.

کدام گروه‌های خونی ناسازگار هستند؟

اگرچه گردش خون مادر و نوزاد در دوران بارداری متفاوت است، اما در برخی موارد ممکن است انتقال خون بین مادر و نوزاد انجام شود. زمانی که خون نوزاد از گروه خونی مثبت به مادر با گروه خونی منفی می‌رسد، زن باردار شروع به تولید آنتی بادی علیه پروتئین موجود در گروه خونی مثبت می‌کند که خون مادر قبلا هرگز با آن مواجه نشده و از پدر به نوزاد منتقل شده است.

هر چه آنتی بادی‌های بیشتری تولید شود، خطر ابتلای نوزاد به بیماری‌های مختلف بیشتر است. مقدار آنتی بادی‌های تولید شده بسته به میزان انتقال خون بین مادر و نوزاد و پاسخ ایمنی مادر متفاوت است. مطالعات نشان داده‌اند که حتی خونریزی کمتر از 0.1 میلی لیتر برای تولید آنتی بادی کافی است. خطر بارداری با گروه خونی منفی در برخی موارد نیز افزایش می‌یابد. برای مثال، حاملگی خارج رحمی، آمنیوسنتز، سقط جنین، خونریزی بارداری و غیره.

علت خطرات بارداری با گروه خونی منفی چیست؟

مهم‌ترین علامت و خطرات بارداری با گروه خونی منفی، تخریب سریع گلبول‌های قرمز نوزاد است. از آنجایی که تولید گلبول‌های قرمز نمی‌تواند با سرعت تخریب مطابقت داشته باشد، کودک دچار کم خونی می‌شود. به دلیل کم خونی، نوزاد نمی‌تواند اکسیژن کافی دریافت کند. علاوه بر این، در نتیجه تخریب سریع سلول‌های خونی، بیلی روبین در بدن افزایش می‌یابد (یرقان) و افزایش بیلی روبین در مغز نوزاد جمع می‌شود و ممکن است آسیب مغزی رخ دهد.

با بیشتر شدن کم خونی، قلب کودک برای پاسخگویی به اکسیژن از دست رفته بیشتر کار می‌کند و پس از مدتی، در بدن کودک نارسایی قلبی آغاز می‌شود. به دلیل نارسایی قلبی، کودک علائم هیدروپس جنینی را نشان می‌دهد. علائم هیدروپس شامل نارسایی قلبی و تورم درسراسر بدن است. سونوگرافی تجمع مایع و آسیت را در شکم و ریه جنین نشان می‌دهد. اگر ناسازگاری خونی نوزاد را تحت تاثیر قرار دهد و خون درمان نشود، ممکن است نوزاد در رحم گشته شود. همان طور که شرح داده شد، باید خطرات بارداری با گروه خونی منفی را بسیار جدی گرفت.

چگونه ناسازگاری خونی را تشخیص دهیم؟

تشخیص ناسازگاری خون یا خطرات بارداری با گروه خونی منفی با بررسی گروه های خونی مردان و زنان انجام می‌شود. همچنین تست ناسازگاری خون در دوران بارداری صورت می‌گیرد. آزمایش ناسازگاری خون را آزمایش کومبس غیرمستقیم نیز می‌نامند. در دوران بارداری، آزمایش کومبس غیرمستقیم باید روی خون انجام شود تا مشخص گردد که آیا آلوایمونیزاسیون گروه خونی بین مادر و نوزاد وجود دارد یا خیر؟

اگر آزمایش کومبس غیرمستقیم منفی باشد، نوزاد تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد. اما اگر تست کومبس غیرمستقیم مثبت باشد، باید بررسی بیشتر انجام شود. اگر سطح خطر بالا باشد، معاینه و درمان بیشتر نیز لازم است. در زوجی که دچار خطرات بارداری با گروه خونی منفی هستند، در ابتدای بارداری آزمایش ناسازگاری خون انجام می‌شود. در صورت منفی بودن آزمایش، آزمایش ناسازگاری خون در هفته بیست و هشتم بارداری مجدد تکرار می‌گردد.

اگر آزمایش منفی باشد، تزریق ناسازگاری خون به مادر باردار داده می‌شود. برای مثال اگر گروه خونی مادر منفی بوده باشد، پس از تولد گروه خونی نیز نوزاد بررسی می‌گردد. اگر گروه خونی نوزاد مثبت باشد، دوباره به مادر تزریق ناسازگاری خون داده می‌شود. اگر گروه خونی نوزاد منفی باشد نیازی به تزریق ناسازگاری خون نیست.

تزریقات خطرات بارداری با گروه خونی منفی چه زمانی انجام می‌شود؟

تزریقات خطرات بارداری با گروه خونی منفی، که به عنوان آنتی دی ایمونوگلوبولین (ایمونوگلوبولین گروه خونی) شناخته می‌شود، در تمام مواردی که ممکن است باعث تبادل خون بین مادر و نوزاد شود، باید ظرف هفتاد و دو ساعت تزریق انجام پذیرد. درصورت بروز خطر سقط جنین، خاملگی خارج از رحم، خونریزی بارداری، آمنیوسنتز، کوردوسنتزو غیره. زمان تزریق ناسازگاری خون بسیار مهم خواهد بود و تزریق باید ظرف هفتاد و دو ساعت انجام شود. اگر دوره هفتاد و دو ساعته سپری شود، دیگر تزریق کمکی نخواهد کرد.

ایمونوگلوبولین گروه خونی باید برای بیمارانی تجویز شود که در هفته بیست و هشتم بارداری آزمایش کومبس غیرمستقیم داشتند و نتیجه آزمایش آن‌ها منفی بود. بنابراین احتمال ناتوانی نوزاد به دلیل ناسازگاری خونی در بارداری بعدی کاهش می‌یابد. پس از تولد باید گروه خونی نوزاد بررسی شود و در صورت مثبت بودن گروه خونی نوزاد، تزریق ناسازگاری خون باید در عرض هفتاد و دو ساعت مجددا انجام شود. اگر گروه خونی نوزاد منفی باشد، نیازی به تزریق ناسازگاری خون نیست.

کاربرد تزریقات در خطرات بارداری با گروه خونی منفی چیست؟

تزریقات مربوط به خطرات بارداری با گروه خونی منفی حاوی ایمونوگلوبولین گروه خونی است. این آنتی بادی‌ها پروتئین را که از نوزاد به مادر منتقل می‌شوند، می‌پوشانند و سیستم ایمنی مادر نمی‌تواند این آنتی ژن‌ها را به عنوان اجسام خارجی شناسایی کند. به این ترتیب بدن مادر نمی‌تواند آنتی بادی‌هایی را علیه پروتئین که از جنین می‌آید ایجاد کند. تزریق ناسازگاری خون هیچ گونه ضرر و عوارضی ندارد. حتی اگر زوجین ناسازگاری خونی نداشته باشند و تزریق به اشتباه انجام شود، به نوزاد و مادر آسیبی نمی‌رساند.

تزریقات برای رفع خطرات بارداری با گروه خونی منفی چگونه انجام می‌شود؟

برای اینکه تزریقات برای رفع خطرات بارداری با گروه خونی منفی انجام گردد، باید نسخه برای بیمار نوشته شود. تزریق ناسازگاری خون را نمی‌توان بدون نسخه از داروخانه‌ها خریداری کرد. فقط یک متخصص زنان می‌تواند تزریق ناسازگاری خون را تجویز کند. به همین دلیل، تزریق ناسازگاری خون را فقط در مکان‌هایی می‌توان انجام داد که متخصص زنان در آن حضور دارد. این آمپول‌ها را نمی‌توان از مراکز بهداشتی تهیه کرد.

تزریقات برای رفع خطرات بارداری با گروه خونی منفی در هر بارداری انجام می‌شود. این تزریق برای جلوگیری از آسیب دیدن نوزاد در بارداری بعدی است. اگر زن قطعاً قصد ندارد دوباره بچه دار شود، نیازی به تزریق ناسازگاری خون نیست. همچنین لازم به ذکر است که تزریق واکسن ناسازگاری خون به صورت عضلانی از لگن یا بازو تجویز می‌شود.

مضرات و خطرات بارداری با گروه خونی منفی برای نوزاد و مادر چیست؟

ناسازگاری خون در دوران بارداری می‌تواند بر مادر و جنین تأثیر منفی بگذارد. برای مادر، این وضعیت می‌تواند باعث کم خونی شود، بدن مادر ممکن است به دلیل آنتی بادی‌های تولید شده علیه سلول‌های خونی نوزاد شروع به تخریب سلول‌های خونی خود کند. زایمان زودرس، نوزادانی که گروه خونی ناسازگار دارند، بیشتر احتمال دارد که زودتر از موعد متولد شوند. افزایش سطح بیلی روبین که بخش فرعی سلول‌های خونی است که توسط بدن مادر تجزیه می‌شود و سطوح بالای آن می‌تواند منجر به زردی شود.

برای نوزاد، ناسازگاری خون می‌تواند باعث مشکلات بیشتری شود. به طور کلی بسته به میزان ناسازگاری خون، ممکن است اثرات منفی متفاوتی بر روی نوزاد مشاهده گردد. برای مثال، کم خونی همولیتیک، گلبول‌های قرمز نوزاد می‌تواند توسط آنتی بادی‌های مادر از بین برود. Hydrops fetalis، نوزاد ممکن است به دلیل تجمع زیاد مایعات متورم شود. مشکلات عصبی، در موارد ناسازگاری خونی شدید، ممکن است مشکلات عصبی در نوزاد ایجاد شود.

مشکلات دیگر مانند، کم خون، زردی، ضربه مغزی، نارسایی قلبی، هیدروپس جنینی. اثرات بارداری با گروه خونی منفی بر روی مادر بسیرا کم خطرتر است. تمام اقدامات احتیاطی در مورد ناسازگاری خون با هدف جلوگیری از اثرات منفی بر روی نوزاد انجام می‌شود.

برطرف کردن خطرات بارداری با گروه خونی منفی چگونه است؟

مهم‌ترین کاری که باید برای درمان ناسازگاری خون انجام داد، انجام اقدامات احتیاطی است. اگر ناسازگاری خونی علیرغم اقدامات احتیاطی بر روی جنین تأثیر بگذارد، درمان ناسازگاری خونی بسته به میزان تأثیر نوزاد متفاوت است. اگر کم خونی جدی وجود مشاهده شود که زندگی نوزاد را در معرض خطر قرار دهد، حتی ممکن است زایمان اورژانسی و ضروری اتفاق بیفتد.

در موارد متوسط ​​در صورت وجود تجهیزات و تجربه کافی، تزریق خون به جنین در رحم یکی از روش های درمان ناسازگاری خون است. در درمان موارد خفیف، پیگیری دقیق و زمان‌بندی صحیح زایمان کافی خواهد بود. میزان ابتلای نوزاد به ناسازگاری خونی را می توان با روش های مختلفی تشخیص داد. از جمله، تست کومبس غیر مستقیم، سونوگرافی، سونوگرافی داپلر، آمنیوسنتز.

در صورت ناسازگاری خون چه باید کرد؟

آنچه در صورت ناسازگاری خون باید انجام شود را می‌توان به این صورت خلاصه کرد. زن باردار باید گروه خونی خود را بشناسد. در صورت وجود ناسازگاری خونی، آزمایش کومبس غیرمستقیم باید در ابتدای بارداری انجام شود. اگر آزمایش کومبس غیرمستقیم منفی باشد، باید در هفته بیست و هشتم بارداری تزریق ناسازگاری خون (واکسن) انجام شود. در تمام مواردی که ممکن است باعث خونریزی بین مادر و نوزاد در دوران بارداری شود، تزریق ناسازگاری خون باید در عرض هفتاد و دو ساعت تکرار گردد.

گروه خونی نوزاد نیز باید پس از تولد بررسی شود و در صورت مثبت بودن گروه خونی نوزاد، باید تا هفتاد و دو ساعت پس از تولد تزریق ناسازگاری خون انجام گردد. به یاد داشته باشید که ناسازگاری گروه خونی در بارداری اول روی نوزاد تاثیر نمی‌گذارد. تمامی اقدامات احتیاطی که در صورت ناسازگاری خون انجام می‌شود، اقداماتی برای محافظت از نوزاد در بارداری بعدی است. و در نهایت، ناسازگاری خونی مانع ازدواج نمی‌شود. فقط در زمان بارداری باید در صورت لزوم آزمایشات لازم و تزریق ناسازگاری خون انجام شود.

کلام پایانی

ناسازگاری خون در دوران بارداری زمانی رخ می‌دهد که گروه‌های خونی و فاکتورهای گروه خونی مادر و نوزاد متفاوت باشد. اگر مادر گروه خونی منفی و پدر گروه خونی مثبت باشد، گروه خونی نوزاد مثبت خواهد شد. این ناسازگاری در گروه‌های خونی بین مادر و نوزاد می‌تواند باعث شود که سیستم ایمنی مادر آنتی‌بادی‌هایی علیه سلول‌های خونی گروه خونی مثبت مشترک با نوزاد تولید کند.

بارداری یک دوره مهم در زندگی یک زن است. با این حال، گاهی اوقات ممکن است به دلیل ناسازگاری بین گروه‌های خونی مادر و نوزاد، عوارض جدی ایجاد شود. خطرات بارداری با گروه خونی منفی ممکن است به دلیل تفاوت در گروه‌های خونی مادر و نوزاد ایجاد شود و در صورت عدم مدیریت صحیح می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود. برای مادران باردار بسیار مهم است که تحت معاینات پزشکی منظم قرار گیرند و توصیه‌های پزشک، آزمایشات و تزریقات را دنبال کنند.