در هفته هفدهم بارداری موها، ابروها و مژه های جنین بلندتر می‌شوند. او می‌تواند دهان خود را باز و بسته کند. او می‌تواند چشمان بسته خود را حرکت دهد. جنین شما همراه با شما در حال افزایش وزن است، اما هنوز چربی کافی در بدن او وجود ندارد. زیرا بافتی که چربی را ذخیره می‌کند به تازگی شروع به شکل‌گیری کرده است. تمام سیستم‌های اصلی در داخل جنین شما در شرف شکل‌گیری هستند. وضعیت جنین در هفته هفدهم بارداری به گونه‌ای است که قلب او می‌تواند 140-150 بار در دقیقه بزند. سیستم تنفسی در حال توسعه است. جنین شما در حال انجام حرکات تنفسی در قفسه سینه و تلاش برای تنفس است. ناخن‌های دست و پا از این هفته بارداری بلندتر می‌شوند. همچنین شروع به ذخیره کلسیم از شما کرده که منبع مهمی برای رشد استخوان است. بند ناف در حال رشد و قوی‌تر شدن است. در حالی که ساختار غضروف سخت می‌شود، تشکیل استخوان ادامه می‌یابد. در این مقاله از سیناکر روند رشد و سلامت جنین در هفته هفدهم بارداری را بطور دقیق بررسی می‌کنیم.
به شما پیشنهاد می‌کنیم قبل از خواندن این مطلب مقاله مربوط به وضعیت جنین در هفته شانزدهم بارداری را ابتدا مطالعه نمایید.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
- شکل کلی جنین هفده هفته‌ای
- قد و وزن جنین در هفته هفدهم بارداری
- وضعیت جنین در رحم مادر
- توسعه سیستم‌ها و مهارت‌های تازه اکتسابی
- سیستم عصبی و گردش خون
- دستگاه گوارش و دستگاه تنفسی
- سیستم پشتیبانی و حرکت و سیستم دفعی
- سیستم تناسلی و سیستم ایمنی
- اندام‌های حسی در هفته 17ام بارداری
- چشم و بینایی، گوش و حس شنوایی
- پوست و حس لامسه
- زبان و حس چشایی، بینی و حس بویایی
شکل کلی جنین هفده هفته‌ای
زیگوت که پس از لقاح از یک سلول تشکیل شده است، هفته هاست که تحت تقسیمات میتوزی متوالی قرار گرفته و به سرعت تعداد سلول‌ها را افزایش می‌دهد. در نهایت این تقسیمات باعث افزایش وزن و قد جنین 17 هفته‌ای می‌شود. اندازه جنین شما در این هفته تقریباً به اندازه یک انار است. جنین که اندام‌هایش در رحم به سرعت در حال رشد هستند، تا 17 هفتگی ظاهری شبیه یک انسان کوچک پیدا می‌کند. بدن، سر، بازوها و پاهای او اکنون در تناسب‌اند. وقتی برای معاینه سونوگرافی می‌روید، جنین 17 هفته‌ای شما با اندام و صورتش با ظاهری شیرین از شما استقبال می‌کند.
قد و وزن جنین در هفته هفدهم بارداری
اندازه جنین در هفته هفدهم بارداری نزدیک به میوه به رسیده است. متوسط طول بین گردن و باسن 13-14 سانتی متر است. قد او تقریباً دو برابر هفته قبل است. اکنون سریع‌تر رشد می‌کند و فضای بیشتری را در شکم شما اشغال می‌کند. در طول این هفته نیز بیشتر رشد خواهد کرد و تقریباً به اندازه یک کف دست کاملاً باز خواهد شد. وزن جنین شما به اندازه قد او افزایش می‌یابد. جنین شما در هفته 17ام حدود 100 تا 140 گرم وزن دارد، و هر هفته که می‌گذرد کمی سنگین‌تر می‌شود. تشکیل بافت چربی در سنگین شدن جنین موثر خواهد بود.
همیشه تفاوت‌های فردی در رشد وجود دارد، به خصوص هفته‌های اول و دوم بارداری دوره زمانی است که در آن لقاح اتفاق می‌افتد. در برخی از زنان لقاح دیرتر از زمان متوسط تخمین زده شده انجام می‌شود. در واقح بخاطر همین دیر یا زود شدن لقاح، حتی با وجود اینکه جنین 17 هفته سن دارد، ممکن است کمی کوچک‌تر یا بزرگ‌تر از حد استاندارد باشد. بنابراین، اگر وزن و قد جنین شما در هفته هفدهم کمی کمتر یا بیشتر از محدوده استاندارد باشد، جای نگرانی نیست. مرجع شما این است که آیا جنین در هفته‌های آینده به رشد خود ادامه می‌دهد یا خیر.
وضعیت جنین در رحم مادر
جنین در رحم مادر، در مایع آمنیوتیک در درون کیسه آمنیوتیک قرار دارد. جنینی که با رشد، رحم مادرش را بزرگ می‌کند و تا هفته هفدهم بارداری شروع به اشغال فضای بزرگ‌تری در رحم مادر می‌نماید. در هفته هفدهم، جنین در بالای لگن در رحم قرار می‌گیرد. همانطور که رحم رشد می‌کند، جنین نمی‌تواند بین لگن قرار بگیرد و در رحم به سمت بالا حرکت می‌کند. این امر باعث می‌شود که شکم مادر متورم‌تر و قابل توجه‌تر به نظر برسد. با پیشرفت بارداری، قسمت بالای رحم، فوندوس، شکل تقریباً یک کره به خود می‌گیرد. در این هفته، بالای رحم 3-4 انگشت زیر ناف قرار دارد. با قرار دادن دست خود روی این نقطه زیر ناف، می‌توانید جنین 17 هفته‌ای خود را احساس کنید.
حرکات جنین در رحم مادر در هفته 17ام بارداری
همانطور که گفتیم جنین در هفته هفدهم بارداری، فضای بیشتری در رحم اشغال می‌کند. بنابراین حرکات او بیشتر حس می‌شوند و تحرک جنین هر هفته بهبود می‌یابد. جنین با دستان ریزش یک حرکت محکم انجام می‌دهد و دستانش را به هم می‌بندد. صورتش را لمس می‌کند و انگشتش را می‌مکد. برای روز تولد آماده می‌شود و توانایی مکیدن و بلع خود را بهبود می‌بخشد. یک جنین 17 هفته‌ای در رحم دائما بیدار و فعال نیست و 80 تا 90 درصد از روز را صرف خواب می‌کند. در طول روز و شب، دوره‌های خواب را با فاصله چند ساعت از هم تجربه می‌کند.
مایع آمنیوتیک را در رحم را می‌بلعد و ادرار می‌کند. حتی اگر چشمانش بسته باشد، می‌تواند متوجه نورهای درخشانی شود که از بیرون می‌آیند. وضعیت جنین در هفته هفدهم بارداری به گونه‌ای است که شروع به شنیدن صدایی می‌کند که توسط مایع آمنیوتیک به شکل امواج از طریق کانال شنوایی خارجی به مغز منتقل می‌شود. بنابراین در این مدت ممکن است به صداهایی مانند برخورد ناگهانی با پریدن واکنش نشان دهد.
پیشنهاد مطالعه: هفته هفدهم بارداری؛ وضعیت مادر
توسعه سیستم‌ها و مهارت‌های تازه اکتسابی
در اولین لحظه بارداری، جنین کوچک شما از یک سلول منفرد به نام زیگوت تشکیل شده بود. زیگوت از زمان لقاح برای تشکیل جنین 17 هفته‌ای تقسیم شده است. تعداد سلول‌ها در دوران بارداری به سرعت افزایش می‌یابد. سلول‌ها بافت‌ها را تشکیل می‌دهند، بافت‌ها اندام‌ها را تشکیل می‌دهند، اندام‌ها سیستم‌ها را تشکیل می‌دهند، و همه سیستم‌ها ارگانیسم، یعنی جنین را تشکیل می‌دهند. بنابراین در ادامه به بررسی برخی از اندام‌های اصلی و وضعیت جنین در هفته هفدهم بارداری می‌پردازیم.
سیستم عصبی و گردش خون
با رشد جمجمه، مغز فضای کافی برای رشد و تکامل خود پیدا می‌کند و به رشد سریع خود ادامه می‌دهد. با رشد مغز، جنین با برقراری ارتباط بین مغز و محیط خارجی شروع به پاسخ به محرک‌های بدن می‌نماید. با ادامه رشد طناب نخاعی، رفلکس‌هایی مانند مکیدن و بلعیدن در جنین ادامه می‌یابد. این رفلکس‌ها رفتارهایی هستند که برای تغذیه و بقای جنین پس از تولد ضروری هستند. قلب وظیفه پمپاژ خون به رگ‌ها را با موفقیت انجام می‌دهد. در هفته هفدهم بارداری، قلب جنین تقریباً 140-150 بار در دقیقه می‌زند. با این سرعت می‌تواند 30-40 لیتر خون در روز پمپاژ کند.
دستگاه گوارش و دستگاه تنفسی
ساختارها و اندام‌هایی که دستگاه گوارش را تشکیل می‌دهند در هفته‌های قبل شکل گرفتند و این هفته به سرعت به بلوغ خود ادامه می‌دهند تا وظایف خود را به بهترین نحو انجام دهند. تکاملی که رفلکس در جنین ایجاد می‌کند، مایع آمنیوتیک را می‌بلعد و از طریق دستگاه گوارش به روده‌ها منتقل می‌کند. در نتیجه باعث بلع و هضم موادی مانند اوره، پروتئین، اسید لاکتیک و اسید سیتریک موجود در مایع آمنیوتیک شده و مواد زائد شروع به تجمع در روده می‌کنند. این ضایعات که مکونیوم نام دارد تا زمان تولد به تجمع خود ادامه می‌دهد و اولین مدفوع جنین پس از تولد دفع خواهد شد.
سیستم تنفسی آخرین سیستمی است که رشد خود را کامل کرده است. در هفته هفدهم بارداری ریه‌ها رشد می‌کنند و برونشیول‌ها در داخل آن‌ها شروع به شکل‌گیری می‌نمایند. ریه‌ها به جای هوا از مایع آمنیوتیک پر می‌شوند. در نتیجه، قفسه سینه اکنون بالا و پایین حرکت می‌کند و جنین حرکات تنفسی انجام می‌دهد.
سیستم پشتیبانی و حرکت و سیستم دفعی
در هفته هفدهم بارداری بیشتر سیستم اسکلتی جنین، هنوز غضروفی است. جنین با بهره‌گیری از آنچه مادر می‌خورد و زمانی که تغذیه مادر کافی‌ست با بهره‌گیری از ذخایر مادر باردار، شروع به جمع‌آوری کلسیم می‌کند. به این معنی که ساختارهای غضروفی به تدریج وارد فرآیند استخوان سازی می‌شوند. همانطور که ماهیچه‌ها به رشد خود ادامه می‌دهند، اندام‌هایی به آن‌ها متصل می‌شوند تا وظایف خود را آسان‌تر انجام دهند.
با رشد ماهیچه‌های صورت، جنین اکنون می‌تواند حالات مختلف صورت داشته باشد، دهان خود را باز و بسته کند و چشمان خود را در حدقه حرکت دهد. در اسکن سیستم دفعی جنین، کلیه‌ها و غدد فوق کلیوی واقع در بالای کلیه‌ها مشاهده می‌شوند. ساختارهایی در کلیه به نام گلومرول خون را فیلتر کرده و ادرار جنین را تشکیل می‌دهد.
سیستم تناسلی و سیستم ایمنی
در جنین‌های پسر و دختر، اندام‌های خارجی دستگاه تناسلی اکنون به اندازه کافی متمایز هستند. این بلافاصله منجر به این سوال می شود که “آیا می‌توان جنسیت جنین 17 هفته‌ای را تعیین کرد؟” در پاسخ باید گفت که بله. در معاینه سونوگرافی در صورتی که جنین به موقعیت مناسبی برسد، پزشک می‌تواند اندام تناسلی جنین را ببیند و در مورد دختر یا پسر بودن جنین نظر دهد. در دختران، واژن، لوله‌های فالوپ و رحم شروع به تشکیل شدن می‌کنند. در مردان، بیضه‌ها بالغ می‌شوند اما در قسمت فوقانی شکم قرار دارند و هنوز به داخل کیسه بیضه نزول نکرده‌اند.
در رابطه با سیستم ایمنی نیز از هفته 14ام، جنین با تولید سلول‌های دندریتیک شروع به ایجاد دفاع در برابر مواد خارجی می‌کند. در هفته‌های بعد، آنتی بادی‌های مادر از طریق جفت به جنین منتقل می‌شود و سیستم دفاعی جنین را تقویت می‌کند. یکی دیگر از کمک کننده‌ها به سیستم ایمنی جنین، ورنیکس کازئوزا است. این لایه از تماس مایع آمنیوتیک با پوست جلوگیری می‌کند و از ابتلای جنین به هر گونه عفونت از مایع آمنیوتیک از طریق پوست نیز جلوگیری می‌نماید.
اندام‌های حسی در هفته 17ام بارداری
اندام‌های حسی تحت کنترل مغز کار می‌کنند. مانند گیرنده‌های تخصصی واقع در چشم، گوش، پوست، بینی و زبان. محرک‌های خارجی نیز مانند صدا، طعم، دما، فشار، نور و بو را دریافت کرده و از طریق اعصاب به قسمت مربوطه مغز منتقل می‌کند. مغز محرکی را که دریافت و ارزیابی می‌کند، پاسخی ایجاد کرده و آن را از طریق اعصاب به اندام حسی مربوطه منتقل می‌کند. بنابراین، عملکرد حواس بینایی، شنوایی، لامسه، چشایی و بویایی در وضعیت جنین هفته هفدهم بارداری با میزان رشد مغز مرتبط است.
چشم و بینایی، گوش و حس شنوایی
در هفته هفدهم بارداری، چشم‌ها هنوز سر جای مناسب خود روی سر جنین قرار نگرفته‌اند. چشم‌هایی که از هم دور هستند به تدریج شروع به نزدیک شدن به هم می‌کنند و به سمت جایی که باید روی صورت باشند حرکت می‌کنند. ماهیچه‌های چشم به اندازه کافی توسعه یافته‌اند تا چشم‌ها را در حدقه خود حرکت دهند. با این حال پلک‌های او هنوز توانایی باز و بسته شدن را پیدا نکرده است. لاله گوش شکل گرفته است اما گوش‌ها هنوز در جایی که باید روی سر باشند قرار ندارند. گیرنده‌های شنوایی او همچنان به رشد خود ادامه می‌دهند، اما هنوز برای شنیدن واضح صدای مادر کافی نیستند.
پوست و حس لامسه
پوست جنین در هفته هفدهم بارداری به ذخیره چربی در لایه زیرین ادامه می‌دهد. با گذشت زمان، لایه شفاف پوست با افزایش میزان چربی، چاق می‌شود و پوست جنین را تشکیل می‌دهد. لایه‌ای از چربی که به تجمع در زیر پوست ادامه می‌دهد، هم عایق حرارتی برای جنین در آینده ایجاد می‌کند و هم جنین را قادر می‌سازد با شکستن این سلول‌های چربی انرژی و گرما به دست آورد.
با این حال، هنوز منابع کافی برای انجام این عملکردها وجود ندارد. به همین دلیل، افزایش تعداد موهای لانوگو که برای کمک به عایق حرارتی روی بدن جنین رشد می‌کند، ادامه خواهد داشت. همانطور که گیرنده‌های حسی روی پوست کف دست، ناحیه تناسلی و کف پا رشد می‌کنند، جنین می‌تواند دما، فشار و احساسات لامسه مشابه را در این نواحی درک کند.
زبان و حس چشایی، بینی و حس بویایی
در هفته هفدهم بارداری، جوانه‌های چشایی روی زبان می‌توانند طعم‌های مایع آمنیوتیک را تشخیص دهند. اگر فکر می‌کنید که مایع آمنیوتیک چه مزه‌ای خواهد داشت: اسید پیروویک، اسید لاکتیک، کراتینین، اوره، پروتئین‌ها و غذاهایی که مادر می‌خورد با این مایع مخلوط می‌شود و به آن طعم می‌دهد. هر بار که جنین مایع را می‌بلعد، این مواد را می‌چشد. حس بویایی جنین همراه با حس چشایی او رشد می‌کند. جنین مایعی را که وارد دهان و بینی می‌شود بو می‌کند و می‌چشد.
کلام پایانی
روند رشد در بارداری به سرعت ادامه دارد و نتایج آن دز تصویر سونوگرافی مشهود است. هنگامی که شرایط جنین در هفته هفدهم بارداری بررسی می‌شود، مشاهده می‌کنید که قد و وزن جنین تقریبا دو برابر اندازه هفته قبل است. اندام‌های جنین شما به سرعت در حال رشد هستند. چربی‌ها که برای متابولیسم انسان بسیار مهم هستند، در این دوره شروع به شکل‌گیری می‌کنند. زمانی که قد جنین با عرض جفت مقایسه شود، فضای کافی برای حرکت آزادانه جنین وجود دارد. به عبارت دیگر، جنین تلنگر می‌زند، می‌چرخد و لگد می‌زند. با این حال، حرکات جنین 17 هفته‌ای هنوز آنقدر شدید نیست که احساس شود. در هفته‌های بعد مانند وضعیت جنین در هفته هجدهم بارداری، حرکات همراه با رشد استخوان و عضلات به سطح قابل توجهی می‌رسد.