آزمایش طب کار با توجه به نوع شغل، شامل آزمایشات و معاینات مختلفی است که هر کدام با هدف مشخصی انجام می‌شوند. از جمله این آزمایش‌ها، آزمایش خون و ادرار است که پارامترهای مختلفی در خون و ادرار مورد سنجش و اندازه‌گیری قرار می‌گیرند. در نظر داشته باشید که یکی از کاربردهای آزمایش ادرار تست اعتیاد در افراد است. این در حالی است که آزمایش خون برای سنجیدن میزان کلسترول و قند خون بسیار مهم و ضروری است. در این مقاله از سیناکر با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد تفسیر آزمایش طب کار با شما صحبت کنیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
نکاتی در مورد آزمایشات و معاینات طب کار
طب کار در حال حاضر یکی از بخش‌های نوین در علم پزشکی است که توانایی و سلامت افراد شاغل در یک مجموعه را مورد بررسی قرار می‌دهد. همچنین برای افرادی که می‌خواهند در یک مجموعه یا سازمان استخدام شوند نیز ضروری و لازم است. در واقع فرد موظف است که برای انجام آزمایش‌های مختلفی از جمله آزمایش خون و ادرار به آزمایشگاه‌های طب کار مراجعه کند. جواب آزمایشات در استخدام و تعیین سلامت فرد تاثیر گذار هستند.
در واقع می‌توان چنین اذعان داشت که انجام دادن آزمایشات طب کار به نفع کارفرما و فرد شاغل است. زیرا اگر بیماری شخص در ابتدا مشخص شود می‌تواند با درمان به موقع جلوی پیشرفت آن را بگیرد. این کار سبب می‌شود تا هم بهبودی فرد سریع‌تر و بهتر باشد و هم از پرداخت هزینه‌های سنگین برای کارفرما و فرد جلوگیری شود.
در حقیقت طب کار حاوی شناخت کنترل و درمان بیماری‌های مختلف و آسیب‌هایی که در طول کار ممکن است که به فرد وارد شود. افرادی که در یک محیط کاری شاغل هستند ممکن است تحت تاثیر بسیاری از آسیب‌های محل کار قرار بگیرند. با توجه به این صدمات لازم است که هر ساله افراد تحت آزمایش‌های مختلفی قرار بگیرند تا میزان سلامت آن‌ها مشخص شود. مشکلات و بیماری‌هایی که به علت کار کردن در فضای کار برای فرد ایجاد می‌شوند سبب رنج‌ها و ضررهای زیادی می‌شوند. به همین دلیل است که بر طبق مقررات و قانونی که در کشور وجود دارد حفاظت از سلامتی کارکنان شاغل در یک مجموعه بر عهده کارفرما است. لذا لازم است که کارفرما از انجام این مقررات سرپیچی نکند.
حتما بخوانید: هدف و اهمیت انجام معاینات طب کار (معاینات سلامت شغلی)
اصطلاحات مرسوم در تفسیر آزمایش طب کار
اکنون که به مفهوم آزمایش طب کار پی بردید لازم است که اصطلاحات برگه جواب آزمایش را بدانید. البته تفسیر آزمایشات طب کار بر عهده پزشک است. در زیر به تفسیر شاخص‌های آزمایش خون و ادرار می‌پردازیم:
CB: این واژه در برگه آزمایش مقادیر قابل سنجش در خون را اندازه‌گیری و شمارش می‌کند. در نظر داشته باشید که این موارد شامل تفسیرهای پارامترهای بعدی است که به شرح آن‌ها می‌پردازیم. هر کدام از این موارد را در زیر تفسیر کرده‌ایم.
WBC: این واژه تعداد و شمارش یاخته‌های سفید خون را بررسی می‌کند که حاوی منوسیت، لنفوسیت، نوتروفیل وائوزینوفیل است.
RBC: این واژه تعداد یاخته‌های قرمز خون را نشان می‌دهد.
HGB: این واژه به مقدار رنگدانه در خون انسان اشاره می‌کند که میزان آن در خون نشانگر پرخونی یا کم خونی و یا نرمال بودن خون در انسان است.
MCH: این واژه به مقدار میانگین هموگلوبین در هر سلول اشاره می‌کند که بر مبنای واحد پیکوگرم است.
MCHC: این واژه به مقدار غلظت میانگین هموگلوبین در یاخته‌های قرمز فرد اشاره دارد. در نظر داشته باشید که این اندکس یاخته‌های قرمز با میزان هموگلوبین خون ارتباط دارد و در اصطلاح به یاخته‌های قرمز هیپوکروم و یا هایپرکروم گفته می‌شود.
RDW: این واژه به مقدار یکسان بودن و یا یکسان نبودن مقدار یاخته‌های قرمز خون اشاره دارد. توجه داشته باشید که هر چقدر میزان این واحد کمتر باشد بهتر است و به این معنا است که یاخته‌های قرمز خون به لحاظ اندازه یک دست هستند. ولی هر چقدر این عدد بیشتر باشد به معنی یکسان نبودن یاخته‌های قرمز خون است و می‌تواند باعث به وجود آمدن بیماری‌های مختلفی در فرد شود.
LYM: این واژه به علت ارزیابی تعداد گلبول‌های سفید از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. افزایش و یا کاهش گلبول‌های سفید خون به طور معمول با بیماری‌های ویروسی مرتبط است.
NEU: این واژه یکی دیگر از گلبول‌های سفید خون و بسیار مهم است. باید بدانید که افزایش یا کاهش این مقدار سبب بیماری‌های مختلفی مانند بیماری‌های باکتریایی و عفونی می‌شود.
BUN: سنجیدن این واژه برای ارزیابی کارکرد کلیه اثر بسیار مهمی دارد. اوره یک ماده است که در کبد تولید می‌شود و از متابولیسم پروتئین‌ها ایجاد می‌شود. در حقیقت مواد اضافی به دلیل مصرف پروتئین‌ها به شکل اوره از کلیه‌ها بیرون می‌آیند. بنابراین اوره می‌تواند گزینه بسیار مهم و مناسبی برای سنجیدن عملکرد کلیه‌ها باشد. در آزمایشات طب کار این مورد برای مشاهده سلامت کلیه‌ها بسیار با اهمیت و ارزشمند است.
CR: این جسم آلی از موادی به اسم کراتین فسفات تولید می‌شود که در عضله‌ها ایجاد می‌شود. باید بدانید که میزان این مواد در بدن افراد مختلف متفاوت است و به توده عضلانی هر شخص وابسته است. برای مثال در نوزادان این مقدار کمتر و در مردانی که بالغ شده‌اند این میزان بیشتر است. از این آزمایش بیشتر برای بررسی وضعیت کلیه‌ها استفاده می‌شود.
AST: این واژه یک نوع آنزیم است که در بافت‌های گوناگون بدن قرار دارد. افزایش این آنزیم در موارد غیر نرمال می‌تواند نشانگر یک بیماری در بدن فرد باشد.
ALT: این واژه هم مثل مورد بالایی یک آنزیم است. توجه داشته باشید که این آنزیم در بافت‌هایی پیدا می‌شود که آنزیم قبلی وجود داشته باشد. همانند مورد بالا افزایش این آنزیم در افراد می‌تواند سبب ایجاد بیماری‌های گوناگون در بدن شود.
پیشنهاد مطالعه: لیست آزمایشات طب کار
آزمایش اعتیاد در طب کار
آزمایش اعتیاد برای بررسی وضعیت اعتیاد در افراد است. همچنین این تست نقش موثری در بررسی سلامت کلی افراد دارد. زیرا اعتیاد می‌تواند به صورت بالقوه بر روی کارکرد شغلی افراد اثر داشته باشد. به همین دلیل است که حتما لازم است که افراد قبل از استخدام شدن در یک فضای کاری و یا هر ساله در یک مجموعه آزمایش تست اعتیاد بدهند.
به علاوه آزمایش ادرار می‌تواند بیماری‌های مختلفی را در هر شخص مشخص کند. برای مثال بیماری‌های کلیوی و یا کبدی از جمله بیماری‌هایی هستند که با انجام آزمایش ادرار مشخص می‌شوند. همچنین بیماری دیابت یا قند خون بالا نیز با آزمایش ادرار قابل تشخیص است. بنابراین آزمایش ادرار که در طب کار بسیار ضروری است نه تنها می‌تواند اعتیاد افراد را مشخص کند بلکه برای ارزیابی بسیاری از بیماری‌ها مفید است.
تفسیر آزمایش ادرار در طب کار
آزمایش ادرار برای مطمئن شدن از نبود بیماری‌های گوناگون در فرد مانند بیماری‌های کبدی، کلیوی و دیابت است. همچنین همان‌طور که در بالا شرح دادیم وجود اعتیاد در هر شخص با آزمایش ادرار به راحتی مشخص می‌شود. در نظر داشته باشید که آزمایش ادرار در طب کار با آزمایش ادرار به طور معمولی گرفته می‌شود تفاوتی ندارد. تفسیر و نتیجه آزمایش ادرار از سه روش انجام می‌گیرد.
در زیر به شرح این سه روش می‌پردازیم:
ارزیابی ظاهری: ظاهر ادرار تا اندازه‌ای به شناسایی بعضی از بیماری‌ها کمک می‌کند. نشانه‌هایی مثل کف، شفاف نبودن، رنگ غیر نرمال و وجود داشتن خون در ادرار هر فرد می‌توان نشانگر بیماری مختلف در ارتباط با کلیه و کبد باشد.
تست میکروسکوپی: در تست میکروسکوپی، ادرار فرد نبایستی شامل سلول‌های سفید، مواد معدنی، سلول‌های قرمز خونی و باکتری‌ها باشد.
آزمایش دیپ استیک: آزمایش دیپ استیک در افراد به ارزیابی ریزتر و جزئی‌تر می‌پردازد. در نظر داشته باشید که روش کار سنجش دیپ استیک به این شکل است که کاغذ خاصی را در درون ادرار قرار می‌دهند. چنان چه یکی از فاکتورهای مورد ارزیابی در نمونه جواب آزمایش در طب کار غیر نرمال و غیرطبیعی باشد نوار دچار تغییر رنگ می‌شود.
از مواردی که در آزمایش دیپ استیک مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌گیرند به شرح زیر است:
- خون: اگر در ادرار خون وجود داشته باشد نشانه عفونت ادراری است که باید مورد بررسی قرار بگیرد.
- گلوکز: گلوکز به شکل طبیعی و نرمال در ادرار نباید وجود داشته باشد. همچنین اگر قند در ادرار فرد مشاهده شود نشان‌دهنده بیماری دیابت است.
- گلبول سفید: اگر در ادرار گلبول‌های سفید وجود داشته باشند نشان‌دهنده وجود عفونت در کلیه یا مجاری ادراری هستند.
- بیلی روبین: در وضعیت نرمال بیلی روبین به وسیله کبد نابود می‌شود. اگر بیلی روبین در ادرار باشد بدین معنا است که کبد نمی‌تواند نقش خود را به طور درست و صحیح ایفا کند.
- پروتئین: وجود پروتئین در ادرار افراد به معنی عملکرد غلط کلیه است. البته میزان اندک پروتئین در ادرار اشکالی ندارد. اما زیاد بودن آن با اصطلاحی به اسم پروتئینوری شناخته می‌شود.
- PH: وجود سنگ کلیه و عفونت از جمله مواردی هستند که با غیرطبیعی بودن PH قابل تشخیص هستند.
موارد بالا در تست دیپ استیک اندازه‌گیری می‌شوند.
پیشنهاداتی برای آزمایش ادرار و خون در معاینات شغلی
برای این که مشکلی در جواب آزمایش طب کار شما به وجود نیاید لازم است که به نکته‌های زیر توجه کنید:
- برخی از مواد غذایی مثل چغندر قرمز می‌تواند موجب تغییر رنگ ادرار شود. بنابراین لازم است که پیش از انجام آزمایش از مصرف آن‌ها خودداری کنید.
- قبل از انجام آزمایش لازم است که در مورد مصرف داروها و مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید.
- لازم است که روز قبل از آزمایش شامتان را زودتر بخورید. شام سبک با چربی کم مصرف کنید.
بیشتر بدانید: عوامل زیان آور شغلی در محیط کار و نقش طب کار
سخن آخر
در این مقاله در مورد تفسیر آزمایش طب کار با شما صحبت کردیم. این موارد تعیین‌کننده شاخص‌های خون و ادرار در بدن افراد هستند. اما نتیجه نهایی و تفسیر آزمایشات توسط پزشک انجام می‌شود. برای اطلاعات بیشتر در مورد برنامه‌های طب‌کار می‌توانید از کارشناسان سیناکر راهنمایی بگیرید.