بدن شما همچون یک کورهی کوچک همواره در حال آزاد کردن گرما است. این گرما هنگامی که در حال انجام دادن کاری هستید از بدنتان متصاعد میشود. اگر بدنتان گرمای کمتر یا بیشتری نسبت به حالت معمول آزاد کند، به این معنا است که در تلاش است تا به شما بفهماند که مشکلی به وجود آمده است.
محدودهی طبیعی دمای بدن
دمای نرمال بدن در همهی افراد یکسان نیست. دمای طبیعی بدن شما ممکن است یک درجه با دمای بدن فردی دیگر تفاوت داشته باشد. در قرن نوزدهم یک پزشک آلمانی دمای ۳۷ درجهی سانتیگراد را به عنوان دمای طبیعی بدن معرّفی کرد، ولی مطالعات جدیدتر بیان میکنند دمای پایه در بیشتر افراد نزدیک به ۳۶.۷ درجهی سانتیگراد است.
در یک فرد بالغ معمولی، دمای بدن در محدودهی ۳۶.۱ تا ۳۷.۲ درجهی سانتیگراد قرار میگیرد. این محدوده در شیرخواران و کودکان کمی بالاتر است و بین ۳۶.۶ تا ۳۸ درجهی سانتیگراد میباشد.
دمای بدن شما در طول روز یکسان نیست و همچنین در طول عمرتان مدام دمای بدنتان تغییر میکند. برخی عواملی که باعث تغییرات دمای بدنتان در طول روز میشوند عبارتند از:
- میزان فعّالیتتان
- چه موقعی از روز است
- سن
- جنسیت
- چه چیزهایی خوردهاید یا نوشیدهاید
- اگر خانم هستید، در کدام مرحلهی چرخهی قاعدگیتان قرار دارید
دمای بدن شما به نسبت این که دما را از کدام قسمت بدنتان اندازهگیری میکنید تغییراتی خواهد داشت. دمایی که از زیربغل گرفته میشود ممکن است یک درجه کمتر از دمایی باشد که از دهان اندازهگیری میشود. دمایی که از رکتوم به دست میآید معمولاً یک درجه بیشتر از دمای دهان است.
تب چیست ؟
اگر دمای بدنتان بیش از محدودهی دمای طبیعی باشد، تب نامیده میشود. در طرف مقابل در شرایطی که دمای بدن بیش از حد افت کند، لفظ «هایپوترمی» به کار میرود. هر دوی این شرایط نیازمند مراقبت و ارزیابی هستند.
چه دمایی در مورد شخص شما دمای بیش از حد تلقّی میشود؟ هر دمایی بالاتر از ۳۸ درجهی سانتیگراد، تب در نظر گرفته میشود. ممکن است احساس بسیار ناخوشایندی داشته باشید، ولی در مجموع تب برای شما بد نیست. تب علامتی است که نشان میدهد بدن شما در مقابله با هجوم میکروبها، در حال انجام کاری است که باید انجام دهد. بدن شما در حال مبارزه با آنها است.
با این حال اگر دمای بدنتان بیشتر از ۳۹ درجهی سانتیگراد است یا تب شما بیشتر از ۳ روز طول کشیده است، با پزشکتان تماس بگیرید. همچنین اگر همراه تب علائم دیگری از قبیل تورّم شدید گلو، استفراغ، سردرد، درد قفسهی سینه، سفتی گردن یا راش پوستی دارید، باید به پزشکتان زنگ بزنید.
در کودکان، تب کمی خطرناکتر است. در صورتی که کودک شما شرایط زیر را دارد با پزشک او تماس برقرار کنید:
- کودک زیر ۳ ماه با دمای رکتال ۳۸ درجهی سانتیگراد یا بیشتر
- بین ۳ ماه تا ۳ سال با دمای رکتال بیشتر از ۳۸.۸ درجهی سانتیگراد
- بزرگتر از ۳ سال با دمای دهانی بیش از ۳۹.۴ درجهی سانتیگراد
- بین ۳ ماه تا ۶ ماه و در کنار تب علائمی مثل نق زدن بیش از حد معمول، احساس ناراحتی یا فقدان هوشیاری
- کودک به اندازهای بیمار به نظر برسد که باعث نگرانی شما شود؛ صرف نظر از عددی که دماسنج نشان میدهد.
هایپوترمی
اگر بدن شما بیش از حد گرما از دست بدهد، این شرایط میتواند بسیار جدی و حتّی کشنده باشد. لفظ هایپوترمی زمانی به کار میرود که دمای بدن شما به مقادیر پایینتر از ۳۵ درجهی سانتیگراد افت کند. شاید شما فکر کنید این رویداد تنها زمانی اتّفاق میافتد که برای مدّت طولانی در معرض هوای خیلی سرد قرار بگیرید؛ امّا در واقع در یک مکان سربسته نیز وقوع این پدیده محتمل است.
- هایپوترمی به خصوص در نوزادان و افراد مسن نگرانکننده است.
- نوزادان ممکن است نتوانند به خوبی دمای بدنشان را تنظیم کنند. همچنین آنها مستعد این هستند که به سرعت گرما از دست بدهند. گرم نگه داشتن آنها اهمیت دارد. دمای کمتر از ۳۶.۱ درجهی سانتیگراد در نوزادان بسیار پایین تلقی میشود.
- همچنین بالغین اگر در جایی باشند که شرایط هوا مساعد نیست یا به اندازهی کافی گرما وجود ندارد، برای حفظ دمای بدنشان در محدودهی طبیعی باید تقلّا کنند.
- در افراد مسن و کودکان کوچک، دمای پایین بدن میتواند نشانهای از بیماری باشد.
عوامل دیگری که میتوانند شما را مستعد هایپوترمی کنند؛
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- هایپوتیروییدیسم (تیرویید کمکار)
- آنورکسی (اختلال اجتناب از غذا خوردن)
- سکتهی مغزی
- سپسیس (عفونت شدید)
- بیماری پارکینسون
- آسیب عصبی
- سوء تغذیه
- داروهایی مثل ضدّافسردگیها، ضدّجنونها یا آرامبخشها
- بیهوشی