در حالی که در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایالات متحده‌ی آمریکا و کشورهای دیگر تمرکز روی رد پای افزایش‌یابنده از زیرسویه‌های BQ.1 و BQ.1.1 امیکرون می‌باشد؛ سیستم‌های بهداشت و سلامت در سر تا سر جهان باید مراقب یک زیرسویه‌ی دیگر نیز باشند. این زیرسویه XBB نام دارد و با عنوان کراکن هم شناخته شده است. طبق تحقیقات انجام شده، این نوع ویروس دارای قابلیت اتصال قوی‌تری به گیرنده میزبان هدف بوده و باعث می‌شود انتشار آن سریعتر روی گیرد. در ادامه برای آشنایی با این سویه جدید کرونا و علائم رایج آن با سیناکر همراه شوید.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
سویه جدید کرونا xbb چیست؟
این سویه یک سویه جدید از زیرگونه امیکرون کروناویروس می‌باشد. در واقع می‌توان گفت که با جهش‌های جدید بر روی گونه امیکرون ویروس کووید، این ویروس به وجود آمده و در حال گسترش است. محققان دانشگاه توکیو نیز در مطالعه‌‌ای دیگری که منتشر کردند، بیان داشتند که تا جایی که ما می‌دانیم این نخستین سویه‌ی ثبت‌شده از ویروس SARS-CoV-2 می‌باشد که به جای جهش‌های تکی، از طریق نوترکیبی قدرت تطابق خود را ارتقا داده است. نوترکیبی به این معنا است که دو قطعه‌ی ژنی که از دو رشته‌ی پدر و مادری متمایز منشا گرفته‌اند، به هم دیگر متصل شوند. در نتیجه از این طریق ویروس قدرت تطابق بیشتری کسب می‌کنند و فرصت فرار از آنتی‌بادی‌ها و دیگر موانعی که طبیعت یا دانشمندان بر سر راهش قرار می‌دهند، را می‌یابند. نوترکیبی در اوایل مبارزه علیه HIV نیز یک چالش پراهمیت و بزرگ بود.
کوین کاوانا، پزشک، مدیر و پایه‌گذار سازمان پایش وکالت بیماران آمریکا است که در طول همه‌گیری کووید فعالیت زیادی در رابطه با این بیماری داشته است. کاوانا درآخرین مصاحبه خود بیان کرد: «نگران‌کننده‌ترین یافته در رابطه با سویه xbb است این است که او یک ویروس نوترکیب است و به جای جهش‌های تصادفی در محتوای ژنتیکی خود، دو محتوای ژنتیکی متفاوت با یکدیگر ترکیب شده‌اند و ماده ژنتیکی این ویروس را ایجاد کرده‌اند.»
نحوه شکل‌گیری ویروس جدید کووید امیکرون xbb
در رابطه با نحوه شکل‌گیری این ویروس، برای اولین بار محققان ژاپنی بر اساس مطالعات علمی خود عنوان کردند که مسیر تولد XBB به گونه‌ای است که مشابه آن قبلا در هیچ یک از سویه‌های کووید-19 مشاهده نشده است. همین عامل نیز سبب می‌شود این نوع جدید کووید در برابر ایمنی وابسته به آنتی‌بادی‌های ضدویروسی که متعاقب عفونت با زیرسویه‌های قبلی اومیکرون ایجاد شده‌اند، مقاومت داشته باشد. براساس یافته‌های این محققان، زیرسویه XBB اولین بار در شهریورماه، توسط محققان دانشگاه پکینگ در پکن شناسایی شد و یکی از دانشمندان عنوان کردند: «در حال حاضر XBB ایمنی‌گریزترین نوع ویروس در بین سویه‌های تست‌شده است.» این جمله بدان معناست که این زیرسویه در مقایسه با انواع دیگر زیرسویه‌ها مانند BQ.1 و BQ.1.1 که در حال حاضر در حال گسترش هستند؛ با شدت بیشتری از دست ایمنی بدست آمده ناشی از واکسن و یا ایمنی طبیعی بدن فرار می‌کند.
بنابر اعلام سیستم‌های مراقبت درمانی و بهداشتی کشورهای مختلف، نظام‌های بهداشتی در حال حاضر مشغول دست و پنجه نرم کردن با همه‌گیری آنفلوانزا و کووید- 19 به خصوص زیرسویه BQ.1 هستند. دانشمندان می‌گویند، اگر ویروس‌ها بتوانند شروع به تبادل محتوای ژنتیکی خود کنند، آنگاه هیچ محدودیتی در تعداد سویه‌های گوناگون که ممکن است ایجاد شود نخواهد داشت.
نکاتی درباره زیر سویه xbb
خوب است بدانید زیر سویه xbb به اندازه‌ی سویه‌ی دلتا که مرگبارترین سویه‌ی کرونا بود، کشنده نیست؛ ولی طبق مطالعه‌ی محققان ژاپنی به اندازه‌ی BA.2.75 کشنده است. این مطالعه بیان می‌کند که XBB اولین بار تابستان در هند و کشورهای همسایه‌اش پدیدار شد؛ ولی سیستم‌های سلامت نباید آن را تنها یک مشکل منطقه‌ای تلقی کنند. این مطالعه همچنین عنوان می‌کند: «این سویه پتانسیل این را دارد که در آینده‌ای نزدیک در سطح جهان گسترش یابد.» در حقیقت حضور XBB در جهان به سرعت رو به افزایش است و طبق اعلان مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های کشور ایالات متحده، در هفته‌ی قبل بیش از 18.3 درصد موارد جدید ابتلا به کووید-19 را به خود اختصاص داد. این روند نسبت به هفته‌ی قبل، افزایشی با شیب تند محسوب می‌شود.
درست است که انواع محلی جدید از ویروس کرونا همچون XBB در اواخر سال 2022 به صورت همزمان پدیدار شده‌اند؛ اما در نهایت آن دسته از ویروس‌ها که قدرت انتقال بالاتری را از خود نشان دهند می‌توانند در سرتاسر جهان منتشر شوند. (مانند سویه XBB ) بنابراین نظارت دقیق و پیوسته بر محتوای ژنی و ارزیابی بی‌درنگ میزان خطر سویه‌های نوظهور ویروس SARS-CoV-2 به محض پدیدار شدن آن‌ها، از اهمیت کلیدی برخوردار است.
علائم سویه جدید xbb چیست؟
طبق گفته پزشکان، به نظر می‌رسد که علائم XBB.1.5 شبیه به زیرسویه‌های قبلی امیکرون باشد. این علائم می‌توانند از علائم معمول سرماخوردگی مانند سرفه تا تنگی نفس و سطح اکسیژن پایین که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند، متغیر باشد. با این حال همانطور که XBB.1.5 همچنان در حال گسترش است، علائم و نشانه‌های COVID-19 ممکن است متفاوت از آنچه قبلا در همه‌گیری با انواع آلفا یا دلتا دیده شده بود، به نظر برسد. علائمی مانند از دست دادن موقت چشایی و بویایی هنوز هم در برخی موارد ممکن است رخ دهد؛ اما در نوع امیکرون و انواع فرعی آن کمتر رایج شده است. همچنین توجه داشته باشید علائم دیگری نیز امکان دارد بروز پیدا کند که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم. این علائم معمولا بین پنج تا هفت روز طول می‌کشد که مدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است:
- تب، لرز یا هر دو به صورت همزمان
- احساس خستگی
- داشتن درد عضلانی
- بدن درد
- گلودرد
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
واکسن‌ها چقدر در دفاع در برابر XBB.1.5 موثر هستند؟
واکسن‌ها می‌توانند در برابر این ویروس نیز مفید باشند ولی باید بدانید که اثربخشی واکسن به مرور زمان پس از هر تزریق کاهش می‌یابد. همچنین حداکثر حفاظت آن‌ها فقط با استفاده از مجموعه کامل دوزهای توصیه شده در هر زمان معین به دست می‌آید. بنابراین هر کسی که یک سری واکسن اولیه را قبل از سال 2022 دریافت کرده است، نباید خود را محافظت شده بداند. ابتلا به کرونا در گذشته نیز دلیلی برای چشم پوشی از واکسیناسیون نیست؛ زیرا مصونیت از عفونت، خواه علامت‌دار باشد یا نباشد، با گذر زمان کاهش می‌یابد. همچنین تزریق واکسن لزوما در برابر انواع سویه‌های حال ظهور از بدن ما محافظت نمی‌کند. ابتلا به ویروس‌های جدید کرونا شایع بوده و همیشه خطر ابتلا به بیماری وجود دارد. (حتی اگر بیماری قبلی خفیف باشد.) همچنین باید بدانید حملات مکرر کووید خطر بیشتری برای شدت بیماری و ناتوانی طولانی مدت دارد.
شروع موج هشتم کووید-19 در ایران
بنابر اعلام معاونت درمان وزارت بهداشت درباره روند افزایشی زیرسویه‌های جدید کرونا، پیش‌بینی کرده است که شروع موج هشتم کووید-19 در ایران از سوم بهمن ماه باشد. لذا توجه داشته باشید که ماسک زدن و رعایت فاصله اجتماعی عواملی هستند که باعث خواهد شد قله‌ی این موج کمتر باشد. برای دانستن دیگر اطلاعات لازم و برخورداری از دوره‌های سلامتی هم توصیه می‌کنیم از کارت اشتراک پزشک سه ماهه، شش ماهه یا یک ساله سیناکر مدل آنلاین استفاده کنید. این دوره‌ها دارای پایش آنلاین پزشک هستند و طبق نظارت متخصصان صورت می‌گیرند.
چگونه می توانیم از بدن خود در برابر XBB حفاظت کنیم؟
بهترین راه برای محافظت از خود در برابر نوع سویه XBB این است که واکسینه شوید و در مورد واکسن‌های COVID-19 به‌روز باشید. فراتر از واکسیناسیون، ارزیابی سطح خطر و حفظ آن مهم است. اگر در یک محیط داخلی در اطراف دیگران هستید، پوشیدن ماسک را در نظر بگیرید؛ اما باید بدانید که هر ماسکی این کار را نمی‌کند. در حقیقت استفاده از ماسک N95 یا KN95 برای محافظت بدن بسیار مهم است. طبق گفته متخصصان این ویروس می‌تواند نسبت به سویه‌های دیگر سریعتر منتشر شود؛ زیرا اکثر مردم دیگر ماسک نمی‌زنند! بنابراین توصیه می‌کنیم حتی اگر در گذشته ماسک نمی‌زدید؛ امروزه کمی بیشتر به آن اهمیت بدهید.
افزون بر واکسیناسیون و استفاده از ماسک، شما باید از تردد در فضاهای شلوغ به خصوص مکان‌های سرپوشیده با تهویه ضعیف خودداری کنید. همچنین می‌بایست از دیگران فاصله بگیرید و دست‌های خود را مرتبا بشویید. اگر هم احساس بیماری می‌کنید؛ در خانه بمانید و برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.
ویروس کرونا کی تمام می‌شود؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم بعید است که COVID-19 به طور کامل از بین برود. هنوز متغیرهای ناشناخته زیادی وجود دارد. ویروس شناسان نمی‌دانند که آیا این ویروس مانند سایر سویه‌ها رفتار خواهد کرد که بسیاری از آن‌ها باعث سرماخوردگی می‌شوند یا خیر. بنابراین امکان دارد که کرونا و بسیاری از سویه‌های آن به صورت فصلی دوباره ظاهر شود. در اپیدمی‌های قبلی، ویروس‌ها در نهایت به آستانه اشباع می‌رسیدند؛ به این معنی که بیشتر جمعیت آلوده بوده یا قبلا آلوده شده‌اند. در این مرحله، زمانی که ویروس افراد کمتری برای ابتلا داشته باشد، اپیدمی به طور طبیعی کاهش می‌یابد.
در نهایت متخصصان امیدوار هستند در صورتی که کووید 19 از بین نرود، بیشتر شبیه سرماخوردگی شود تا کنترل آن آسان‌تر صورت گیرد و نرخ مرگ و میر را کاهش دهد. همچنین خوب است بدانید برای دریافت راهکارهای درمانی درباره بیماری ویروس کرونا می‌توانید با متخصصان سیناکر ارتباط بگیرید. برای این کار می‌توانید اشتراک پزشک تهیه کنید و بدون مراجعه حضوری از خدمات مختلف سلامتی و مراقبتی هوشمند بهره‌مند شوید.
