شاید شما هم با این موضوع مواجه شده باشید که افراد مسن خانواده یا افرادی با بیماری‌های خاص با جعبه‌ای پر از دارو با دستورات مصرف مختلف سردرگم شده و به یاد داشتن همه اطلاعات داروها برایشان دشوار باشد. بنابراین آنها به یک روشی احتیاج دارند تا بتوانند مقدار و زمان مصرف هر دارو را به‌شکل آسان‌تری به خاطر بسپارند.
همان‌طور‌که مصرف داروها به ما کمک می‌کند تا زندگی طولانی‌تر و سالم‌تری داشته باشیم، مصرف اشتباه آنها یا مصرف همزمان بعضی از داروها می‌تواند خطرناک باشد. شما باید دقت کنید که حواستان به داروها و دستورالعمل مصرف مربوطه بوده و به‌شکل امن و درست از آنها استفاده کنید.
روش‌های مختلف زیادی برای مصرف داروها وجود دارد، روش‌هایی همچون روش تزریقی، استنشاقی، چشمی، خوراکی، زیرزبانی و غیره؛ نحوه مصرف داروها نیز بستگی به عواملی چون فرمولاسیون دارو دارد. باوجود این‌که هدف از تولید و مصرف داروها ارتقا و بهبود سلامت بدن انسان است، اما گاهی اوقات مصرف همان داروها ممکن است برای شما خطرناک و مضر باشد؛ بنابراین مصرف دارو به روش صحیح می‌تواند خطرهای احتمالی را کاهش دهد، پس قبل از هر چیزی بهتر است به نکات مهمی که در ادامه ذکر می‌کنیم، توجه کنید. در این مقاله از سیناکر به هرآنچه که نیاز دارید تا درباره داروها بدانید می‌پردازیم و در مورد نکات مصرف داروها و نحوه نگهداری آنها نیز اطلاعاتی را در اختیار شما عزیزان قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
- دارو چیست؟
- آنچه باید درباره مصرف داروهای خود بدانید
- چه سوالاتی میتوانید در مورد داروی جدید از پزشک خود بپرسید؟
- چگونه یک داروساز می‌تواند در استفاده از دارو کمک کند؟
- نکات مصرف داروها در سفر
- تأثیرات عوارض جانبی مصرف دارو
- تفاوت نام ژنریک یا نام تجاری داروها چیست؟
- چگونه مصرف داروهای خود را پیگیری کنید؟
- مواردی در خصوص مصرف بی‌خطر داروها که بهتر است بدانید
دارو چیست؟
داروها طیف وسیعی از موارد زیر را شامل می‌شود:
داروها همراه با نسخه پزشک: دارویی که تنها با دستور پزشک میتوانید آن را دریافت کنید مثل قرص‌هایی برای کاهش کلسترول یا اسپری آسم.
قرص‌ها، شربت‌ها یا کرم‌های بدون نسخه‌ی پزشک: داروهای بدون نسخه مانند قرص‌های سردرد یا قرص‌های جویدنی برای سوزش معده.
ویتامین‌ها، قطره‌های چشمی یا مکمل‌های غذایی: این دسته از داروها می‌تواند با نسخه یا بدون نسخه پزشک باشد. به‌هرحال هر ویتامین یا مکملی نباید بصورت خودسرانه مصرف شود.
از این‌رو داروها شامل موارد تجویز شده توسط پزشکان دیگر و همچنین ویتامین‌ها، مکمل‌ها، داروهای گیاهی و داروهای بدون نسخه‌ای است که هر چند وقت یک بار استفاده می‌کنید. بهتر است قبل از مصرف اطمینان حاصل کنید که پزشک شما از همه‌ٔ داروهایی که مصرف می‌کنید، آگاهی دارد.
برای این‌که بتوانید کنترل وضعیت سلامتی خود را به شکلی راحت و سریع تجربه کنید میتوانید در اپلیکیشن سیناکر بدون اتلاف هزینه و زمان از مشاوره‌های پزشکان متخصص بهره‌مند شوید و هر زمانی که نیاز دارید پاسخ سوال‌های خود را در اسرع وقت دریافت کرده و نسخه داروهای تجویزی پزشک خود را بدون نیاز به مراجعه حضوری به مطب پزشک مشاهده کنید.
آنچه باید درباره مصرف داروهای خود بدانید
توصیه می‌شود که قبل از شروع مصرف داروی جدید، با پزشک، پرستار یا سایر افراد آگاه در زمینه ارائه خدمات درمانی مشورت کنید. همچنین اگر سابقه ایجاد مشکل با سایر داروها مانند آلرژی، بثورات و راش پوستی، مشکل تنفسی، سوءهاضمه، سرگیجه یا تغییرات خلقی را دارید، حتما این موارد را با مشاور سلامتی خود مطرح کنید.
پیشنهاد مطالعه: همه آنچه که باید در مورد داروهای خود بدانیم
ازآن‌جایی‌که مصرف همزمان برخی از داروها می‌تواند باعث ایجاد مشکلات غیرمنتظره و گاهی جدی شود؛ بنابراین هنگام استفاده از برخی داروهای جدید، نیاز است تا مصرف سایر نسخه‌های دارویی یا بی‌نسخه خود را تغییر یا قطع کنید. به عنوان مثال، استفاده از آسپرین هنگام مصرف داروی رقیق‌کننده‌ی خون خطرناک است.
به‌همین دلیل بسیار اهمیت دارد که لیستی از تمام داروهای تجویزشده و داروهای بدون نسخه‌ای را که مصرف می‌کنید، تهیه کنید. برای کمک به شما در پیگیری داروها، یک صفحه‌ي پیگیری داروها را پرینت کرده و آن را پر کنید. همچنین هنگام شروع یک داروی جدید، اول از همه حتماً نام دارو و دلیل تجویز آن و نحوه مصرف دارو را برای خود یادداشت کنید.
چه سوالاتی میتوانید در مورد داروی جدید از پزشک خود بپرسید؟
- نام دارو و دلیل مصرف آن چیست؟
- این دارو برای درمان چه مشکلی است؟
- چه میزان دارو باید مصرف کنم؟
- تعداد دفعات استفاده از دارو در طول روز چقدر است؟ ساعت‌های مصرف آن چیست؟ ۴ بار در روز، به معنای ۴ بار در ۲۴ ساعت است یا ۴ بار در طی مدت روز؟
- آیا باید دارو را همراه غذا مصرف کنم یا نه؟ آیا در هنگام مصرف این دارو چیزی وجود دارد که نباید بخورم یا بنوشم؟
- مدت زمان اثر کردن دارو چقدر است؟
- آیا مصرف این دارو با مصرف داروهای دیگر اختلالی دارد؟
- آیا رانندگی هنگام مصرف این دارو برای من بدون مشکل خواهد بود؟
- «در صورت نیاز» در راهنمای مصرف دارو به چه معناست؟
- چه زمان باید مصرف دارو را قطع کنم؟
- اگر فراموش کردم که دارویم را بخورم، چه کاری باید انجام دهم؟
- چه عوارضی را می‌توانم انتظار داشته باشم؟ اگر مشکلی پیش آمد چه کاری انجام دهم؟
- آیا احتیاج به گرفتن دوباره این نسخه دارم؟ چگونه می‌توانم برای تمدید نسخه هماهنگ کنم؟
این مورد را به‌خاطر بسپارید، هربار که به پزشک خود مراجعه می‌کنید، در مورد نکات مصرف داروهای جدیدی خود به او بگویید و مطمئن شوید که آیا هنوز هم لازم است تمام داروهای خود را مصرف کنید یا لزومی ندارد. در اپلیکیشن سیناکر میتوانید به‌راحتی با پزشک متخصص موردنیاز خود ارتباط برقرار کرده و تمامی سوالات و ابهامات مربوط به داروها، روند درمانی و سایر مشکلات را مطرح کنید. این روش از نظر زمان و هزینه و دسترسی بسیار به شما کمک خواهد کرد تا بدون نگرانی به پاسخ سوالات خود دست پیدا کنید.
بیشتر بدانید: تله مدیسن(پزشکی از راه دور) چیست؟ مزایا و برتری‌های تله مدیسین
چگونه یک داروساز می‌تواند در استفاده از دارو کمک کند؟
از آن‌جایی‌که داروساز می‌تواند به بسیاری از سوالات شما در مورد نسخه‌ها و نکات مصرف داروهای بدون نسخه پاسخ دهد، بهتر است تمام نسخه‌های خود را در همان داروخانه دریافت کرده تا سوابق شما در یک مکان باشد. این‌کار باعث می‌شود که اگر داروی جدید مشکلی احتمالی در مورد داروی دیگری که استعمال می‌کنید ایجاد کند، داروساز متوجه شود.
اگر شرایط خرید از یک داروخانه خاص را ندارید لیست داروهای خود و داروهای بدون نسخه‌ای که مصرف می‌کنید را به دکتر داروساز هر داروخانه نشان دهید. همچنین هنگام وقوع موارد زیر ممکن است به کمک داروساز و مسئولان داروخانه نیاز داشته باشید:
- چنان‌چه در بلعیدن قرص مشکل دارید به داروساز اطلاع دهید. ممکن است شربت آن نسخه نیز در دسترس باشد؛ بدون این که بدانید که آیا دارو هنوز مؤثر است یا نه، قرص‌ها را نجوید یا خرد نکنید.
- اطمینان حاصل کنید که میتوانید نام دارو و همچنین دستورالعمل‌های موجود روی بسته‌بندی و برچسب‌های هشدار‌دهنده‌ٔ رنگی روی بسته را بخوانید. اگر خواندن برچسب نکات مصرف داروها برای شما سخت است، از داروساز خود درخواست کنید تا از نوشتار بزرگ‌تر و خواناتری برای شما استفاده کند.
- اگر باز کردن ظرف دارو برایتان دشوار است، از داروساز بخواهید که داروهای شما را در بسته‌هایی که راحت‌تر باز می‌شوند قرار دهد.
- درباره محل نگهداری داروهایتان سؤال کنید. به عنوان مثال، آیا باید آن را در یخچال نگهداری کرد یا در جای خشک قرار داد؟
- قبل از ترک داروخانه، برچسب توضیحات داروی خود را بررسی کنید. نام شما و راهنمایی‌های پزشک باید بر روی آن نوشته شده باشد. در غیر این‌صورت، آن را مصرف نکنید و با داروساز صحبت کنید.
- برای اطمینان از عدم حساسیت به مواد تشکیل‌دهندهٔ دارو، برچسب را بررسی کنید. مطمئن شوید که پزشک و داروساز شما لیستی به‌روز از آلرژی‌ها و حساسیت‌های شما را دارند تا دارویی که حاوی مواد مضر برایتان باشد را تجویز نکند.
- در نهایت اگر در مورد اطلاعات نوشته شده که همراه با نسخه‌ٔ خود دریافت می‌کنید سؤالی دارید، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.
نکات مصرف داروها در سفر
بهتر است قبل از سفر، از پزشک یا داروساز خود درباره چگونه تغییر در برنامه‌ی دارویی خود را سوال کنید. این تغییرات باید به گونه‌ای باشد که در مناطق زمانی، روال طبیعی خود را در پیش بگیرد. بهتر این است که شماره تلفن پزشکان و داروسازان خود را به همراه داشته باشید.
همچنین لیستی از تمام داروهایی که با خود می‌برید تهیه کنید و هنگام پرواز، داروهای خود را به همراه داشته باشید؛ اما بهتر است آنها را در چمدان تحویلی خود قرار ندهید چراکه درصورت طولانی‌تر شدن زمان سفر ممکن است به مقدار بیشتری دارو نیاز داشته باشید. درنهایت هنگام مسافرت، همیشه داروها را از گرما و نور مستقیم خورشید دور نگه دارید.
تأثیرات عوارض جانبی مصرف دارو
در یک تعریف ساده، عوراض جانبی علائم یا احساسات ناخواسته یا غیرمنتظره‌ای هستند که هنگام مصرف دارو رخ می‌دهند که این عوارض می‌توانند نسبتاً جزئی باشند، مانند سردرد یا خشکی دهان. درموارد جدی‌تر عوارض جانبی دارو حتی ممکن است تهدید‌کننده زندگی نیز باشند؛ مانند خون‌ریزی شدید یا آسیب برگشت‌ناپذیر به کبد یا کلیه‌ها. به‌علاوه عوارض جانبی داروها می‌توانند رانندگی و تمرکز را نیز تحت تأثیر قرار دهند؛ درنتیجه بسیار مهم است که با آگاهی کامل به نکات مصرف داروها و اثرات جانبی شروع به استفاده از آنها کنید.
درصورتی‌که عوارض جانبی مصرف دارویی را تجربه کردید، آنها را یادداشت کنید تا بتوانید آنها را به‌طور دقیق به پزشک خود گزارش دهید. اگر در زمینه‌ٔ داروهای خود مشکلی دارید یا نگران هستید که این دارو اثرات مخرب بیشتری نسبت به اثر درمانی آن داشته باشد، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. او ممکن است بتواند داروی شما را به داروی دیگری تغییر دهد که به همان اندازه مفید باشد. در صورت نگرانی درباره اثرات جانبی مصرف دارو بهتر است پیشاپیش با یک پزشک مورد اطمینان در ارتباط باشید؛ در اپلیکیشن سیناکر میتوانید از مشاوره‌های پزشکان متخصص بهره‌مند شوید و روند درمان خود را تسهیل ببخشید.
بیشتر بدانید: چرا مهم است داروها را به روش صحیح مصرف کنیم؟
تفاوت نام ژنریک یا نام تجاری داروها چیست؟
داروی ژنریک (Generic Drug) یک نام عمومی روی دارو است و توسط هر تولیدکننده‌ای ممکن است تولید شود در سمت دیگر داروی با نام تجاری (Brand Name Drug) توسط یک شرکت تجاری خاص تولید و عرضه می‌شوند. در واقع قیمت داروهای با نام تجاری بالاتر از قیمت داروهای ژنریک بوده اما سازمان‌های ناظر مانند FDA این موضوع را تأیید می‌کنند که عملکرد این داروها مشابه است.
شما داروی ژنریک را به روش یک داروی با نام تجاری، مصرف می‌کنید چرا که اکثر داروهای ژنریک و داروهای با نام تجاری به یک شکل در بدن عمل می‌کنند. آنها حاوی همان مواد فعال هستند، یعنی بخشی از دارو که آن را مؤثر می‌کند. یک داروی ژنریک باید به اندازه‌ی یک داروی با نام تجاری ایمن باشد و هر دو نیز باید از قدرت و کیفیت یکسانی برخوردار باشند.
چگونه مصرف داروهای خود را پیگیری کنید؟
تاکنون اطلاعات مفیدی درخصوص نکات مصرف داروها بیان کردیم. در این بخش نیز نکات مهمی برای کمک به شما در پیگیری مصرف تمام داروهای خود آورده شده است:
یک لیست از تمام داروهای خود از جمله داروهای بدون نسخه و مکمل‌های غذایی را تهیه کنید. این لیست باید شامل نام هر دارو، مقداری که مصرف می‌کنید و زمان مصرف آن باشد. اگر دارو نسخه‌ای است، پزشکی که آن را تجویز کرده نیز نوشته شود و دلیل تجویز آن را نیز ذکر کنید. این لیست را به تمام پزشکان سلامت خود از جمله فیزیوتراپیست‌ها و دندانپزشکان نشان دهید.
همچنین بهتر است یک نسخه را در یک مکان ثابت در خانه و یکی را در کیف پول یا جیب خود نگه دارید.
1. یک پرونده ایجاد و تمام اطلاعات مکتوب، همراه با داروهای خود را ذخیره کنید و در جایی نگهداری کنید که بتوانید به راحتی به آنها مراجعه کنید.
2. تاریخ انقضای روی بسته‌بندی‌ها را بررسی کنید. اگر تاریخ استفاده از دارویی گذشته است، میتوانید آن را دور بیندازید، البته بهتر است درباره نحوه‌ٔ دور انداختن ایمن آن با پزشک خود مشورت کنید. دکتر شما همچنین می‌تواند درباره دریافت مجدد نسخه به شما مشورت‌های لازم را بدهد.
3. داروها را از دسترس کودکان خردسال دور نگه دارید و از مصرف داروها در مقابل آنها خودداری کنید، زیرا آنها ممکن است سعی کنند از شما الگو‌برداری کنند. اگر داروهای شما در داخل بطری‌های بدون درپوش ایمنی کودک نگهداری می‌شوند، در مورد محل نگهداری داروها بیشتر مراقب باشید.
مواردی در خصوص مصرف بی‌خطر داروها که بهتر است بدانید
در ادامه چند نکته برای کمک به شما درخصوص نحوه استفاده بی‌خطر از داروها آورده شده است:
1. همه‌ٔ برچسب‌های دارو را بخوانید تا دستورالعمل لازم برای مصرف را دنبال کنید؛ برای نمونه اگر فقط دچار آبریزش بینی هستید ولی به سرفه مبتلا نیستید، از شربت سرفه و شربت سرماخوردگی بدون نسخه استفاده نکنید.
2. دوز بیشتر از دارو را با این تصور که بیشتر به شما کمک می‌کند، استفاده نکنید و تنها مقدار تحویز شده را استفاده کنید؛ چراکه این عمل می‌تواند بسیار خطرناک یا حتی کشنده باشد. از سوی دیگر، برای صرفه‌جویی در هزینه، نصف دوز داروی تجویز شده را نیز مصرف نکنید. اگر توانایی مالی تهیه دارو را ندارید با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. ممکن است با معرفی داروهای دیگر بتوانند برای تهیه آن به شما کمک کنند.
3. برخی از افراد از وعده‌های غذایی یا زمان خواب به عنوان یادآوری برای مصرف داروهای خود استفاده می‌كنند اما بهتر است دارو را در زمان درست مصرف کنید. یک راه دیگر استفاده از نمودارها، تقویم‌ها یا جعبه‌های قرص هفتگی است. اما اگر حوصله جداول و نمودارها را ندارید، میتوانید برای مصرف داروهای خود تایمر تنظیم کرده و یادداشتی در خصوص آن بنویسید.
4. در نور مناسبی داروی خود را مصرف کنید و تاریکی دوری کنید، چرا که ممکن است دارویی دیگر را انتخاب کنید.
5. اگر به هر دلیلی با نسخه یا داروی بدون نسخه‌ي خود به چالش برخوردید، مشکلات را با پزشک خود در میان بگذارید و بلافاصله با او تماس بگیرید. ممکن است داروی دیگری وجود داشته باشد که بتوانید آن را مصرف کنید.
6. الکل، تنباکو و سایر داروها و مواد مخدر می‌توانند بر میزان تأثیر داروهای شما اثر بگذارند؛ بنابراین حتماً در مورد مصرف الکل، تنباکو و مواد مخدر با پزشک خود مشورت کنید و در مورد میزان مصرف با پزشک خود صادق باشید.
7. تا زمانی که داروهای تجویز شده تمام شوند یا دکتر قطع آنها را تجویز کند، به مصرف آنها ادامه دهید. به‌یاد داشته باشید قبل از قطع دارو با پزشک خود مشورت کرده و این را بدانید که برخی از داروها فقط در صورت نیاز باید مصرف شوند. درصورتی‌که زمان و حوصلهٔ کافی برای مراجعه حضوری به پزشک مشاور خود را ندارید، میتوانید به اپلیکیشن سیناکر مراجعه کنید؛ با خرید پلن‌های مشاوره و سلامت با خیال راحت و به‌طور دائم با پزشک مورد نظر خود در ارتباط باشید.
8. اشتراک گذاری داروها امری خطرناک است، بنابراین داروهایی که برای شخص دیگری تجویز شده‌اند را مصرف نکنید و داروی خود را نیز به شخص دیگری ندهید.
9. هرگز بیش از مقداری که پزشک تجویز کرده است، دارو را مصرف نکنید چرا که هرکسی می‌تواند به داروهای مسکن معتاد شود.
سخن پایانی
همانطور که خواندیم که مصرف صحیح داروها اهمیت بسیاری در روند سلامتی انسان دارد و استفاده از آنها در زمان و مقدار مشخص و تجویزشده ضرورت دارد؛ در این مقاله از سیناکر به بیان اطلاعات جامعی درباره نکات مصرف داروها پرداختیم و تلاش کردیم تا درباره نگهداری آنها نیز اطلاعاتی در اختیار شما قرار دادیم.
بنابراین بهتر است قبل از انجام هر اقدامی با پزشک متخصص خود مشورت داشته باشید. میتوانید همین حالا با سرویس پایش آنلاین سیناکر این کار را انجام دهید و توصیه‌های پزشکتان را بر اساس اطلاعاتی که در این اپلیکیشن ثبت کرده‌اید، دریافت کنید. همچنین همانگونه که ذکر کردیم شما میتوانید با خرید پلن‌های مشاوره و سلامت با خیال راحت و به طور دائم با پزشک مورد نظر خود در ارتباط باشید.