چنانچه مبتلا به دیابت هستید و قصد بارداری دارید نیاز است تا قبل از اقدام، در ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. به این منظور شما باید در مرحله اول به پزشک خانوادگی خود مراجعه کرده و سپس با یک متخصص زنان مشورت کنید. همچنین ملاقات و صحبت با یک پزشک و متخصص غدد نیز می‌تواند در این مسیر به شما کمک شایانی کند. این پزشکان تمامی کارهای لازم جهت داشتن یک بارداری سالم را برای شما توضیح می‌دهند.
آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت مشکلات خاص خود را دارد ولی اگر حساب شده عمل کرده و قبل از آن به خوبی با پزشک خود مشورت کنید، می‌توانید عوارض و خطرات آن را تا حد زیادی کاهش دهید. در این مراحل نیاز است تا شما در ابتدا با کمک تیم پزشکی، قند خون خود را کاهش دهید. در این شرایط می‌توانید انسولین مصرفی خود را افزایش داده یا اگر از داروهای خوراکی مانند متفورمین استفاده می‌کنید، انسولین را جایگزین آن نمایید.
همچنین تغییر برنامه غذایی نیز می‌تواند نقش مهم و اساسی در تنظیم قند خون شما داشته باشد. طبیعی و متعادل بودن قند خون از ایجاد مشکلات خطرناکی مانند نقص مادرزادی و سقط جنین پیشگیری می‌کند. اگر داروهای خاصی مانند داروهای گیاهی یا مکمل‌ها را مصرف می‌کنید بهتر است قبل از آن با پزشک مشورت کرده و در صورتی که مصرف آن‌ها برای باردار شدن خطرناک است آن‌ها را به طور کامل قطع کنید.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
- کدام داروهای دیابتی باید قبل از اقدام به بارداری قطع شوند؟
- مهمترین اقداماتی که زنان باردار مبتلا به دیابت باید قبل از بارداری انجام دهند!
- کنترل دیابت با رژیم غذایی سالم برای داشتن بارداری بدون خطر
- عوارض بالا بودن قند خون در دوران بارداری و تاثیر آن روی مادر و جنین
- تاثیر شگفت‌انگیز ورزش و فعالیت‌های هوازی روی کنترل قند خون
- مهمترین علائم دیابت که قبل از بارداری باید بدانید!
- چه مواردی شانس ابتلا به دیابت و افزایش قند خون را قبل از بارداری افزایش می‌دهد؟
- آیا دیابت به طور کامل قابل درمان است؟
- تاثیر دیابت مادر بر جنین
کدام داروهای دیابتی باید قبل از اقدام به بارداری قطع شوند؟
موضوع مهمی که در مورد آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت باید در نظر داشته باشید این است که قبل از اقدام به بارداری باید یکسری داروهای دیابتی یا داروهایی که تاکنون مصرف می‌کرده‌اید را قطع کنید. زیرا مصرف این داروها می‌تواند تاثیرات منفی زیادی روی سلامت و رشد سلول‌های مغزی جنین داشته باشد.
در ادامه مهمترین داروهایی که شما باید تا چند وقت قبل از اقدام به بارداری از مصرف آن‌ها خودداری کنید را به شما معرفی می‌کنیم:
- در مرحله اول نیاز است تا شما از مصرف داروهایی که مربوط به درمان فشار خون بالا و بیماری‌های کلیوی است، پرهیز کنید. مخصوصاً داروهایی که در آن‌ها بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) و یا مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین (ARB) وجود دارد.
این داروها سبب ایجاد نقص‌های مادرزادی در جنین می‌شود اما توجه داشته باشید هیچگاه نباید داروهای فشار خون را به صورت سرخود قطع کنید زیرا این کار می‌تواند آسیب‌ها و مشکلات زیادی برای شما به وجود بیاورد. به این منظور شما می‌توانید قبل از اقدام برای بارداری با پزشک خود مشورت کنید تا او داروهای کاهنده فشار خون بی‌خطری را برای شما تجویز کند.
- در مرحله دوم به جهت آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت شما باید از مصرف داروهای حاوی “استاتین” خودداری کنید. این داروها برای کاهش کلسترول مصرف می‌شوند و مصرف آن‌ها می‌تواند سبب ایجاد اختلال در رشد بچه شود.
مهمترین اقداماتی که زنان باردار مبتلا به دیابت باید قبل از بارداری انجام دهند!
در مرحله اول نیاز است تا شما با پزشک خود در مورد وضعیت جسمی و روحی خود صحبت کرده و شرایط و ویژگی‌های خود در مورد بیماری دیابت را برای او شرح دهید. در این مرحله پزشک اقدام به تجویز آزمایش HbA1c یا آزمایش خون هموگلوبین گلیکوزیله می‌کند و از این طریق وضعیت قند خون شما را در ۸ تا ۱۲ هفته می‌سنجد. همچنین یکسری آزمایش‌های دیگر برای بررسی وضعیت دقیق دیابت و تاثیر آن روی اندام‌های دیگر تجویز شود؛ این آزمایش‌ها عبارت است از:
- آزمایش ادرار
با این آزمایش پزشک وضعیت کلیه‌های شما را بررسی کرده و تشخیص می‌دهد که آیا قند خون بالا روی آن‌ها تاثیر گذاشته است یا نه؟
- آزمایش تری گلیسیرید و کلسترول خون
رابطه مستقیمی بین میزان کلسترول و تریگلیسیرید خون افراد مبتلا به دیابت و قند خون آن‌ها وجود دارد. به همین دلیل پزشک در ابتدا اقدام به بررسی سطح تریگلیسیرید و کلسترول خون شما می‌کند تا ببیند میزان تاثیر قند خون روی آن‌ها چقدر بوده است.
- معاینه چشم
معاینه چشم نیز یکی دیگر از آزمایش‌های مهم و اساسی قبل از اقدام به بارداری است و برای زنانی که در مدت طولانی درگیر دیابت بوده‌اند ضروری است. با این آزمایش پزشک تشخیص می‌دهد که آیا شما شرایط آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت را دارید یا خیر.
- آزمایش الکتروکاردیوگرام
با کمک این آزمایش می‌توان بیماری‌ها و مشکلات قلبی را تشخیص داده و مشخص کرد که آیا دیابت و قند خون بالا روی آن تاثیر منفی اعمال کردند یا نه. معمولاً آزمایش و نوار قلب کاردیوگرام نسبت به آزمایشات دیگر کمتر انجام می‌شوند با این حال برای خانم‌هایی که قصد آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت را دارند گاهی مواقع ضروری است.
- آزمون پا
این آزمون که با نام منوفیلمان نیز شناخته می‌شود یک آزمون مهم برای افرادی است که چندین سال درگیر قند خون بالا و دیابت خطرناک و جدی هستند. در این آزمون به وسیله یکسری راهکارها اقدام به بررسی وجود حس در پاها می‌شود.
کنترل دیابت با رژیم غذایی سالم برای داشتن بارداری بدون خطر
یکی از مهمترین موضوعاتی که سبب آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت می‌شود، پیروی از یک رژیم غذایی سالم است. به جرات می‌توانیم بگوییم در اغلب مواقع داشتن یک رژیم غذایی سالم حتی بیشتر از مصرف داروهای شیمیایی می‌تواند در کنترل و کاهش قند خون کمک کند.
به همین دلیل در مرحله اول شما باید با پزشک خود صحبت کرده و پس از آن پیروی از یک رژیم غذایی مطمئن و طبیعی به جهت کاهش قند خون و داشتن بارداری بدون خطر و راحت، اقدام به بارداری نمایید. در ادامه توضیحات تکمیلی در مورد داشتن یک رژیم غذایی متعادل و با کیفیت را جهت آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت در اختیار شما قرار می‌دهیم:
- مصرف انواع سبزیجات و صیفی‌جات غیرنشاسته‌ای
قرار دادن انواع سبزیجات غیرنشاسته‌ای و کم کالری در رژیم غذایی بیشترین تاثیر را روی کاهش قند خون و پیشگیری از افزایش ناگهانی آن دارد. بیشتر این مواد حاوی فیبر فراوان هستند که جذب قند را کاهش داده در نتیجه می‌توانند در متعادل کردن قند خون و داشتن بارداری بدون خطر به شما کمک کنند.
مهمترین این سبزیجات عبارت است از:
- خیار
- کلم بروکلی
- اسفناج
- فلفل دلمه‌ای
- بادمجان
- کرفس
- کاهو
- پیاز
- کدو سبز
- مواد خوراکی پروتئین‌دار
ممکن است تاکنون این موضوع را در نظر نگرفته باشید ولی مواد خوراکی و غذایی پروتئین‌دار علاوه بر اینکه سبب افزایش سیری و رشد بهتر جنین می‌شود می‌تواند نقش مهمی در متعادل نگه داشتن قند خون و جلوگیری از افت یا افزایش ناگهانی قند خون داشته باشند. به همین جهت مادرانی که اقدام به آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت می‌کنند باید به صورت روزانه انواع مواد پروتئین دار را در رژیم غذایی خود قرار دهند. این کار نه تنها می‌تواند از اضافه وزن شما جلوگیری کند بلکه می‌تواند سبب پیشگیری از افزایش ناگهانی قند خون شود. برخی از این غذاها عبارت است از:
- تخم مرغ
- گوشت بوقلمون بدون چربی
- گوشت مرغ
- محصولات لبنی کم چرب مانند شیر و ماست
- تکه‌های گوشت قرمز بدون چربی
- ماهی‌های کم چرب مانند سالمون
- حبوبات مانند لوبیا و عدس
- مواد خوراکی حاوی کربوهیدرات
مواد خوراکی و غذایی حاوی کربوهیدرات برای بدن ضروری هستند و استفاده از آن‌ها می‌تواند در ثابت نگه داشتن قند خون موثر باشد. اگر در حال آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت هستید بهتر است استفاده از کربوهیدرات‌های سالم مانند برنج قهوه‌ای، جوی دو سر، کینوا، نان سبوس دار و میوه‌های خشک تازه را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
عوارض بالا بودن قند خون در دوران بارداری و تاثیر آن روی مادر و جنین
بالا بودن قند خون در دوران بارداری و عدم اهمیت به این موضوع و کنترل نکردن آن یکی از بزرگترین معضلات است به گونه‌ای که بسیاری از پزشکان آن را یک مشکل جدی و خطرناک معرفی می‌کنند که می‌تواند سلامت مادر و جنین را تهدید کند. بسیاری از پزشکان به مادران باردار توصیه می‌کنند قبل از اقدام برای بارداری در ابتدا قند خون را با روش‌های تغذیه‌ای یا دارویی کاهش داده و سپس باردار شوند.
بالا بودن قند خون می‌تواند مشکلات خطرناکی مانند پره آکلامپسی، فشار خون بالا، عفونت‌های ادراری، سقط جنین، نارسایی قلبی، تولد زود راس و اختلال در رشد جنین را به همراه بیاورد. علاوه بر این، سقط‌های مکرر به دلیل بالا بودن قند خون ممکن است سبب شود تا شما دیگر نتوانید باردار شوید.
پس هنگام آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت بهتر است کاهش قند خون را در اولویت قرار داده و برای بارداری سریع عجله نکنید. همچنین در صورت امکان تمام ۹ ماهه بارداری را زیر نظر یک پزشک تغذیه بوده تا او بهترین رژیم غذایی برای کنترل دیابت و قند خون را برای شما تجویز کند.
تاثیر شگفت‌انگیز ورزش و فعالیت‌های هوازی روی کنترل قند خون
تاثیر ورزش و فعالیت‌های بدنی روی کاهش قند خون به حدی زیاد است که بسیاری از متخصصین آن را در کنار رعایت یک رژیم غذایی و استفاده از قرص و داروها، از مهمترین عوامل کاهنده قند خون در نظر می‌گیرند.
ورزش سبب جذب بیشتر انسولین توسط سلول‌ها شده و در نتیجه قند خون را کاهش می‌دهد. برای کنترل دیابت قبل از بارداری بهتر است به صورت مرتب و روزانه تمرینات هوازی مانند شنا، پیاده روی، ایروبیک و دوچرخه سواری انجام دهید.
علاوه بر این، تمرینات مقاومتی مثل بدنسازی و وزنه برداری نیز سبب کنترل دیابت می‌شود. شما باید قبل از شروع هر فعالیت ورزشی در ابتدا با پزشک خود مشورت کرده و پس از کسب اطلاعات لازم و تایید پزشک، تمرینات مناسب را انجام داده و تاثیرات شگفت انگیز آن روی کاهش قند خون خود را مشاهده کنید.
مهمترین علائم دیابت که قبل از بارداری باید بدانید!
موضوع مهمی که در مورد آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت باید بدانید علائم این بیماری است. ممکن است تاکنون از این موضوع که به دیابت مبتلا بوده‌اید اطلاع نداشته باشید. مهمترین و اصلی‌ترین راهی که می‌توان میزان قندخون را مشخص کرد، انجام آزمایش خون است. با این حال یکسری علائم و نشانه‌ها وجود دارد که به شما می‌گوید به دیابت مبتلا شده‌اید یا قند خون شما افزایش یافته است. این علائم عبارت است از:
- خستگی مداوم
- تاری دید
- تشنگی بیش از اندازه
- عفونت قارچی واژن
- تکرر ادرار
- حالت تهوع
- سرگیجه بعد از مصرف شیرینی‌های مصنوعی
اگر یک یا چند مورد از علائم ذکر شده را مشاهده کردید بهتر است برای بررسی وضعیت قند خون خود پیش از بارداری حتماً به پزشک مراجعه کنید. آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت حساسیت و اهمیت خاص خود را دارد و در صورتی که کنترل شود خطری برای شما یا جنینتان ندارد.
چه مواردی شانس ابتلا به دیابت و افزایش قند خون را قبل از بارداری افزایش می‌دهد؟
توجه داشته باشید که یک سری موارد می‌تواند سبب افزایش قند خون شده و احتمال ابتلا به دیابت را قبل یا حتی در زمان بارداری افزایش می‌دهد. به همین دلیل خانم‌ها قبل از آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت بهتر است این موارد را در نظر داشته باشند تا داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت نوع ۲ بالا بودن وزن داشتن زمینه فشار خون تا داشتن سابقه پولی سیستیک تخمدان مصرف بیش از اندازه شیرینیجات و قندهای مصنوعی نداشتن هیچگونه فعالیت بدنی قرار گرفتن در محیط‌های استرس زا نگرانی و اضطراب بیش از حد موارد ذکر شده سبب افزایش و نوسان قند خون شده و ممکن است مشکلات دیابت شما را تشدید کنند. به همین دلیل بهتر در صورت داشتن بیماری‌های زمینه آن را درمان کرده و اگر اضافه وزن زیادی دارید آن را کاهش دهید.
آیا دیابت به طور کامل قابل درمان است؟
بسیاری از زنانی که به دیابت مبتلا هستند ممکن است نگران بارداری باشند و همواره این سوال را از پزشک خود بپرسند که آیا امکان درمان دیابت به طور کامل وجود دارد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که این موضوع بسته به نوع دیابت و میزان قند خون شما دارد.
در صورتی که چندین سال است به دیابت مبتلا شده‌اید و قند خون شما بالا است امکان درمان آن به صورت کامل وجود ندارد و شما با مصرف دارو و رژیم غذایی مناسب می‌توانید آن را کنترل کنید. با این حال اصلاً نگران این موضوع نباشید زیرا زنان زیادی در کشورهای مختلف با وجود داشتن دیابت و بالا بودن قند خونشان، توانسته‌اند بارداری موفقی را سپری کنند.
موضوع مهمی که در مورد آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت باید در نظر بگیرید این است که این بیماری به طور کامل درمان نمی‌شود ولی شما می‌توانید تا حجم زیادی آن را کنترل کرده و به وسیله داروهای خوراکی مثل متفورمین یا تزریق انسولین، قند خون خود را در حد متعادل و مناسب نگهدارید.
تاثیر دیابت مادر بر جنین
از موضوعات مهم و قابل مطالعه در حوزه آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت، تاثیر دیابت و قند خون بالای مادر روی جنین است. اگر مادر بدون مشورت پزشک و بدون کنترل قند خون خود اقدام به بارداری کند این موضوع می‌تواند مشکلات فراوانی را برای نوزادان به وجود بیاورد.
برای مثال این موضوع سبب ایجاد عارضه‌ای به نام ماکروزوم می‌شود، در این عارضه نوزادان اغلب بسیار بزرگ جثه می‌شوند به طوری که ممکن است مادران مبتلا به دیابت نوزادانی با وزن بالای ۴ کیلوگرم به دنیا بیاورند.
علاوه بر این، در صورتی که مادر قند خون کنترل نشده داشته باشد ممکن است نوزاد او پس از به دنیا آمدن دارای قند خون بسیار پایینی باشد و به همین دلیل بسیاری از این نوزادان پس از به دنیا آمدن به میزان بالای گلوکز احتیاج دارند.
همچنین این موضوع روی میزان منیزیم و کلسیم بدن نوزاد تاثیر گذاشته و باعث کاهش بیش از اندازه آن می‌شود به طوری که نیاز است از داروهای وریدی یا برخی داروها برای جبران آن استفاده شود.
با این حال تاکنون شاهد ایجاد مشکلات خطرناک و جدی مانند سقط جنین در ماه‌های آخر بارداری یا مرده زایی توسط مادرانی که دیابت داشته‌اند، بوده‌ایم. پس اگر در حال آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت هستید بهتر است زیر نظر پزشک در ابتدا قند خون خود را تا حد لزوم کاهش داده و در نهایت باردار شوید.
کلام پایانی
در حال حاضر بیماری قند خون یکی از بیماری‌ها و مشکلات جدی برای اکثر افراد است که عدم کنترل و درمان آن می‌تواند خطرات جبران ناپذیری را برای افراد به وجود بیاورد. زنانی که مبتلا به قند خون بالا هستند و می‌خواهند اقدام به بارداری کنند باید در ابتدا بتوانند این بیماری را به خوبی مدیریت کرده و سپس برای بارداری اقدام نمایند.
آماده شدن برای بارداری با داشتن دیابت دارای شرایط مختلفی است و اگر زیر نظر پزشک انجام شود می‌تواند این اطمینان را به مادران بدهد که در طول دوران بارداری، زایمان و شیردهی مشکلی برای آن‌ها و کودکشان به وجود نمی‌آید. پس نیاز است حساسیت‌های این بیماری را درک کرده و اقدامات مهم و موثر را برای متعادل نگه داشتن آن انجام دهید.