معاینه طب کار که برای استخدام افراد در بدو استخدام و یا افراد شاغل در یک مجموعه به صورت سالیانه برگزار می شود شامل آزمایشات متنوعی است. از جمله این آزمایش ها شامل آزمایش خون و ادرار است که باید فرد آزمایش دهنده در روز آزمایش ناشتا باشد. آزمایش خون شامل پارامترهای مختلفی است که توسط آزمایشگاه سنجیده می‌شود تا میزان سلامت فرد مشخص شود. در نظر داشته باشید که ازمایش طب کار برای افراد شاغل در یک سازمان با توجه به موقعیت شغلی واگذار شده انجام می شود. این که آسیب‌های ناشی از کار محول شده در فرد باید به صورت مرتب سنجیده شود و از قوانین مهم قانون کار است. در این مقاله با سیناکر همراه باشید تا بیشتر در مورد آزمایشات در طب کار و این که آزمایش خون طب کار شامل چیست با شما صحبت کنیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
آزمایشات خون در طب کار
در نظر داشته باشید که بسیاری از بیماری‌ها هستند که به آهستگی پیشرفت می‌کنند و وقتی که نشانه‌های آن‌ها در فرد پدید آمد دیگر برای درمان دیر شده است. ولی باید بدانید که امروزه با کمک بعضی از ارزیابی‌ها و آزمایشات پیش از این که دیر شود، می‌توان برخی از بیماری‌ها را شناخت و برای درمان به موقع آن‌ها اقدام کرد. همچنین می‌توان فاکتورهای خطر یا همان عوامل ریسک را در بعضی از بیماری‌ها شناخت و پیش از این که سبب بیماری شوند برای پیشگیری و کنترل آن‌ها اقدام کرد. نمونه بارزی که در این خصوص می‌توان بیان کرد بیماری‌های قند خون و چربی خون هستند. برای مثال با بررسی زودهنگام چربی خون می‌توان خطر بسیاری از عواقب احتمالی مانند سکته‌های قلبی و مغزی و دیگر عوارض را گرفت. همان‌طور که می‌دانید اگر میزان کلسترول بد خون در هر فردی بالا رود می‌تواند سبب گرفتگی عروق او شود. اما تشخیص به موقع و درمان این بیماری با دارو و ورزش می‌توان آن را از بین ببرد. همچنین افزایش قند خون می‌تواند به بسیاری از اندام‌های داخلی فرد آسیب و صدمات جبران‌ناپذیری وارد آورد. اما تشخیص سریع این بیماری می‌تواند تا حد زیادی از عوارض احتمالی بکاهد.
به دلیل این که افراد در محل کار وقت زیادی برای بررسی بیماری‌های خود و مراجعه به آزمایشگاه‌ها را ندارند لازم است که کارفرماها به صورت سالیانه و به طور منظم بسیاری از شاخص‌های خون را در آزمایشات خون و ادرار فرد اندازه‌گیری کنند. توجه داشته باشید که بسیاری از مخاطرات شغلی هستند که می‌توانند در درازمدت به فرد شاغل آسیب برسانند. با در نظر گرفتن کار واگذار شده به فرد پزشک طب کار تشخیص می‌دهد که چه آزمایش‌هایی را برای فرد در نظر بگیرد. بدین ترتیب می‌توان از بروز و پیشرفت بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری کرد و از بیماری‌های سخت و صرف هزینه‌های زیاد برای درمان تا حد زیادی کاست.
آزمایش معمول خون در طب کار
باید بدانید که این آزمایشات به طور معمول و روتین در آزمایش خون طب کار چه در بدو استخدام و چه در معاینات دوره‌ای از فرد به عمل می‌آید. این آزمایشات به قرار زیر هستند:
- شمارش سلول‌های خونی (CBC)
- قند خون ناشتا (FBS)
- کراتینین (Cr)
- کلسترول (Cholestrol)
- نیتروژن اوره خون (Bun)
- تری گلیسیرید (TG)
- آنزیم‌های کبدی (SGOT & SGPT)
همه این شاخص‌ها در آزمایش خون که از فرد گرفته می‌شود مورد سنجش و اندازه‌گیری قرار می‌گیرد. آزمایش چربی خون برای سنجش میزان سطح کلسترول و تری گلیسیرید فرد انجام می‌شود. باید بدانید که آنزیم‌های کبدی از راه آزمایش کارکرد کبدی بررسی می‌شوند. ارزیابی سطح قند خون بسیار اهمیت دارد و از راه آزمایش قند خون مشخص می‌شود. این آزمایش برای تشخیص سلامت کلی فرد است و می‌توان از روی آن هر نوع ناهنجاری بالقوه و یا ریسک‌های سلامت شغلی را در فرد مورد ارزیابی قرار داد. ضمنا آزمایش اعتیاد به صورت عمده با بهره‌گیری از نمونه ادرار به جای آزمایش خون برای شخص صورت می‌پذیرد.
تست قند خون ناشتا (FBS)
در نظر داشته باشید همان‌طور که پیش از این ذکر کردیم یکی از شاخص‌های مهمی که در طب کار برای هر فرد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد سنجش قند خون فرد است. آزمایش قند خون و یا همان FBS مقدار گلوکز و یا قند خون را در فرد اندازه‌گیری می‌کند. با این آزمایش بسیار ساده می‌توان پی برد که آیا فرد دچار پیش دیابت، دیابت بارداری و یا بیماری دیابت شده است یا خیر. پیش از این که این آزمایش انجام شود میزان ناشتایی باید ۸ تا ۱۲ ساعت باشد. در این مدت زمان باید هیچ چیزی نخورده و یا نیاشامیده باشید. اما نوشیدن آب منع مصرف ندارد.
نتیجه‌های آزمایش قند خون به صورت عدد و رقم اعلام می‌شود:
- سطح عادی و نرمال قند خون ناشتا زیر ۹۹ میلی‌گرم در دسی‌متر خون و یا کمتر است.
- سطح قند خون ناشتا در فرد اگر بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌متر نشان‌دهنده پیس دیابت است. بدین معنی که گلوکز خون در شما بیشتر از حد معمولی است. ولی به اندازه‌ای نیست که به عنوان بیماری دیابت شناخته شود.
- چنانچه سطح قند خون شما بیش از ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی لیتر و یا بیشتر از این میزان باشد نشان‌دهنده قند خون بالا و بیماری دیابت است.
توجه داشته باشید که اگر سطح قند خون ناشتا در شما بیشتر باشد امکان دارد که پزشک از شما بخواهد که آزمایش خون را دوباره انجام دهید. چنان چه آزمایش شما نشان بدهد که شما در مرحله پیش دیابت قرار دارید احتمالا پزشک به شما توصیه خواهد کرد که آزمایش قند خون را هر سال و یا هر دو سال یک بار انجام دهید.
پانل لیپیدی
پانل لیپیدی به مجموعه آزمایش‌هایی گفته می‌شود که مقدار لیپیدها که شامل چربی‌ها و مواد چربی است را مورد سنجش قرار می‌دهند. مواد چربی به عنوان منابع انرژی به وسیله بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای این آزمایش نیز بهتر است که ناشتا باشید و دست کم ۸ ساعت پیش از انجام آزمایش از خوردن غذاها پرهیز کنید. لیپیدها در خون شما هستند و در بافت‌ها به صورت ذخیره در می‌آیند. آن‌ها قسمت مهم و اعظمی از سلول‌ها را تشکیل می‌دهند و به حفاظت کارکرد طبیعی و نرمال بدن کمک زیادی می‌کنند.
باید بدانید که آزمایش‌های پانل لیپیدی شامل اندازه‌گیری شاخص‌های زیر است:
- مقدار کلسترول کل
- میزان تری گلیسیرید
- سطح کلسترول خوب که با عنوان HDLشناخته می‌شود.
- سطح کلسترول بد که با عنوان LDL شناخته می‌شود.
توجه داشته باشید که HDL خوب است چون مواد زیان‌بار را از خون حذف می‌کند و به کبد شما کمک می‌کند تا آن‌ها را به پسماند بدل کند. اما چربیLDL بد است چون می‌تواند سبب شکل‌گیری پلاک در رگهای خونی فرد شود و ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را بالا ببرد.
شاخص‌های مناسب کلسترول و تری گلیسرید برای افراد بزرگ‌سال به قرار زیر است:
- کلسترول کل کمتر از ۵.۲ میلی مول در لیتر
- کلسترول HDL مقدار ۱.۶ میلی مول در لیتر یا بیشتر
- کلسترول LDL کمتر از ۲.۶ میلی مول در لیتر
- تری گلیسیرید کمتر از ۱.۷ میلی مول در لیتر
در نظر داشته باشید که سطح نرمال و طبیعی این شاخص‌ها با توجه به سن فرد می‌تواند تا حد کمی متفاوت باشد.
شاخص‌های دیگر آزمایش خون و ادرار در صورت خواست کارفرما
اگر کارفرما درخواست آزمایش‌های دیگری را برای متقاضی استخدام و یا پرسنل در حال کار خود داشته باشد این آزمایش‌ها نیز به آزمایش‌های معمولی اضافه می‌شوند:
- قند خون
- هموگلوبین
- هماتوکریت
- شمارش پلاکت
- زمان پروترومبین
- زمان پروترومبین نسبی
- لیپوپروتئین با دانسیته کم
- لیپوپروتئین با دانسیته بالا
- غلظت متوسط هموگلوبین
- شمارش گلبولهای سفید
- شمارش گلبولهای قرمز
- حجم میانگین گلبولهای قرمز خون
- تست حاملگی
- آزمایش پروستات
- کشت ادرار
- حجم متوسط گلبولهای قرمز خون
این موارد نیز در آزمایش خون و ادرار فرد در صورت درخواست کارفرما مورد سنجش قرار می‌گیرند.
منظور از معاینات و آزمایشات پیش از استخدام چیست؟
بر مبنای اصل ماده ۹۰ قانون تامین اجتماعی این آزمایشات که شامل آزمایش خون نیز می‌شود برای ارزیابی سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی در افراد پیش از استخدام شدن فرد است. بر این اساس باید فرد در شغل مناسب با توجه به شرایط جسمانی و روحی‌اش قرار بگیرد.
انجام دادن آزمایش طب کار می‌تواند تا حد بسیار زیادی به پزشک کمک کند تا در صورت وجود یا وقوع هر بیماری یا آسیب تشخیص دهد که آیا بیماری مربوط به نوع کار و محیط کار بوده است یا خیر. در نظر داشته باشید که این آزمایشات غیر از این که به تشخیص زودهنگام و سریع بیماری کمک می‌کنند با هدف انجام اقدامات ضروری برای درمان و مدیریت و کنترل بیماری و پیشگیری نیز از اهمیت زیادی برخوردار هستند. هزینه این آزمایش‌ها بر عهده کارفرما است ولی به طور عمومی به وسیله متقاضی پرداخت می‌شود.
نتیجه‌گیری
در این مقاله در مورد آزمایشات و معاینات لازم برای استخدام و یا افراد شاغل در یک مجموعه با شما صحبت کردیم. همان‌طور که در این مقاله شرح داده شد یکی از مهم‌ترین آزمایشات، انجام آزمایش خون است که شامل شاخص‌های متفاوتی است. این آزمایش به صورت معمول و روتین شامل برخی از شاخص‌ها است که باید با خون‌گیری از فرد توسط ازمایشگاه سنجیده شود. با این آزمایش میزان سلامت عمومی فرد اندازه‌گیری می‌شود.