آیا جراحی چاقی (جراحی کاهش وزن) برای همه مناسب است؟

جراحی چاقی یکی از راه‌های درمان چاقی و اضافه وزن شدید در میان افراد شناخته می‌شود. همانطور که می‌دانید هر عمل جراحی معایب و مزایایی دارد و جراحی چاقی نیز از آن مستثنی نیست. لذا اول از همه باید بدانید که این جراحی برای همه افراد مناسب نیست. به عنوان مثال نوجوانان معمولا تحت عمل جراحی کاهش وزن قرار نمی‌گیرند؛ مگر اینکه بسیار چاق باشند. یعنی شاخص توده‌ٔ بدنی (BMI) آن‌ها حداقل 35 باشد و از نظر پزشکی دارای مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی شدید باشند.

از طرفی دیگر برخی از افراد اگر شرایط زیر را داشته باشند، ممکن است پزشک به آن‌ها جراحی کاهش وزن را توصیه کند:

1. شما یک فرد بزرگسال هستید که در وضعیت چاقی قرار دارید؛ به خصوص اگر بیماری مرتبط با وزن مانند دیابت نوع 2 یا فشار خون بالا داشته باشید.
2. با خطرات و مزایای آن آشنایی دارید.
3. شما آماده هستید که بعد از جراحی نحوه‌ٔ غذا خوردن را اصلاح کنید.
4. شما متعهد هستید که تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کنید تا وزن خود را کم نگه‌ دارید.

در ادامه با انواع جراحی چاقی، مزایا و خطرات آن آشنا می‌شوید. با سیناکر همراه شوید.

4 مورد از معروف‌ترین انواع جراحی ‌های چاقی

جراحی چاقی با کوچک کردن معده باعث می‌شود مقدار غذایی که می‌توانید بخورید و جذب کنید کاهش پیدا کند. راه‌های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد که شامل برداشتن بخشی از معده، قرار دادن حلقه یا نوار در اطراف معده، جابجایی دهانه بین معده و روده کوچک و… می‌شود. این جراحی‌ها را می‌توان به صورت لاپاراتومی (روش شکم باز با برش بزرگ) یا لاپاروسکوپی (روش‌هایی که از طریق برش‌های کوچک هستند) انجام داد. همچنین باید بدانید که بیهوشی عمومی برای کنترل درد در حین عمل چاقی ضروری است و ممکن است لازم باشد تا چند روز پس از جراحی یک شب در بیمارستان بمانید. در ادامه با چهار روشی که جراحان معمولا از آن‌ها برای لاغری و کاهش وزن بیماران استفاده می‌کنند آشنا می‌شوید:

جراحی بای پس معده (Gastric Bypass)

پزشک ممکن است این عمل را بای پس معده‌ی Roux-en-Y یا RYGB معرفی کند. جراح فقط قسمت بسیار کمی ‌از معده را در بدن باقی می‌گذارد که کیسه نامیده می‌شود. آن کیسه نمی‌تواند غذای زیادی را در خود جای دهد، به همین دلیل باعث می‌شود شما کمتر بخورید. در این روند، غذایی که می‌خورید بقیه معده را دور می‌زند و مستقیما از آن کیسه به روده‌ی کوچک شما می‌رود. این جراحی چاقی اغلب می‌تواند از طریق چندین برش کوچک و با استفاده از دوربین برای دیدن داخل بدن (لاپاراسکوپ) انجام شود. پزشکان همچنین می‌توانند عمل بای‌پس کوچک معده انجام دهند که همان فرایند مشابه را دارد و از طریق لاپاراسکوپ نیز انجام می‌شود.

جراحی باندینگ معده یا عمل حلقه معده (laparoscopic gastric banding)

جراح یک نوار، باند یا حلقه کوچک را دور قسمت بالایی معده‌ی شما قرار می‌دهد. این حلقه دارای یک بالون کوچک در داخل خود است که میزان تنگی یا آزاد بودن باند را کنترل می‌کند. همچنین این حلقه مقدار غذایی که می‌تواند وارد معده‌ٔ شما شود را محدود می‌کند. جراحی باندینگ معده با استفاده از لاپاراسکوپ انجام می‌شود. ناگفته نماند برای اندازه گیری وزن خود می‌توانید ترازوهای دیجیتالی را به صورت کاملا آنلاین از فروشگاه سیناکر سفارش دهید.

جراحی اسلیو معده (gastric sleeve surgery)

جراحی اسلیو معده قسمت اعظم معده را جدا می‌کند و فقط قسمت باریکی از قسمت فوقانی معده باقی می‌ماند که اسلیو معده یا آستین معده نامیده می‌شود. همچنین ممکن است جراحی هورمون گرسنگی را مهار کند؛ بنابراین سبب می‌شود تا کمتر غذا بخورید.

جراحی بای پس روده یادئودنال سوئیچ (Duodenal Switch)

عمل بای پس روده جراحی پیچیده‌ای است که پزشک بیشتر معده را جدا می‌کند و از اسلیو معده برای دور زدن بیشتر روده‌ی کوچک شما استفاده می‌نماید. این عمل میزان توانایی خوردن شما را محدود می‌کند. همچنین به این معنی است که بدن شما برخلاف گذشته، فرصت جذب مواد مغذی از غذای دریافتی را پیدا نمی‌کند. این موضوع می‌تواند به این معنی باشد که شما ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیازتان را به اندازه‌ کافی دریافت نخواهید کرد. لذا توجه داشته باشید تفاوتی ندارد که چه جراحی چاقی را انتخاب می‌کنید؛ بلکه شما همچنان باید روی داشتن یک رژیم غذایی سالم، غنی از مواد مغذی، ورزش و فعالیت بدنی بیشتر به عنوان بخشی از سبک زندگی خود تمرکز داشته باشید.

پیشنهاد مطالعه: بهترین نمونه رژیم غذایی دش (DASH) برای فشار خون و لاغری

مزایای جراحی چاقی (فواید جراحی کاهش وزن)

همانطور که گفتیم جراحی چاقی به منظور کاهش تعداد کالری جذب شده توسط بدن برای کاهش وزن و معکوس کردن عوارض چاقی صورت می‌گیرد. لذا اگر مشکل پزشکی مرتبط با چاقی داشته باشید، این مشکلات معمولا پس از جراحی کاهش وزن بهبود می‌یابند. مثلا برخی شرایط مانند دیابت می‌تواند به سرعت بهبود یابد ولی فشار خون بالا ممکن است کمی زمان ‌بیشتری نیاز داشته باشد. در نتیجه افرادی که در وضعیت اضافه وزن شدید قرار داشتند، شاهد کاهش عوارضی چاقی خواهند بود. این عوارض شامل بیماری‌های زیادی همچون موارد زیر می‌شود:

1. بیماری دیابت نوع 2
2. فشار خون بالا
3. بیماری‌های قلبی عروقی
4. بیماری مفصلی شدید
5. کمر درد
6. کلسترول و چربی خون بالا
7. آپنه خواب و سایر مشکلات خواب

توجه داشته باشید برخی از عوارض این شرایط می‌تواند جراحی چاقی را پیچیده کند؛ توصیه می‌شود قبل از اینکه فرد به چاقی شدید برسد باید برای کاهش وزن اقدام کند. در این جراحی‌ها معده شما کوچک می‌شود یا تغییرات دیگری بر آن صورت می‌گیرد تا میزان غذایی که می‌توانید بخورید کاهش یابد. فراموش نکنید با اینکه معمولا جراحی باعث کاهش خوردن می‌شود؛ اما باید رژیم غذایی سالمی هم داشته باشید که کالری کم و غنی از مواد مغذی باشد. (تا منجر به نفخ بیش از حد یا سوء جذب نشود.) افزون بر این موارد، برنامه‌های ورزشی مناسب و تغییر عادات غذایی ناسالم از استراتژی‌های مؤثر پس از جراحی چاقی هستند. برای دریافت این برنامه‌ها می‌توانید از اشتراک پزشک و سرویس پایش آنلاین سیناکر کمک بگیرید.

بیشتر بدانید: فعالیت بدنی برای بزرگسالان + معرفی بهترین برنامه ورزشی

خطرات و عوارض جراحی چاقی چیست؟

شایع‌ترین عوارض جراحی جاقی شامل حالت تهوع، استفراغ، نفخ، اسهال، تعریق زیاد، افزایش گاز و سرگیجه می‌شود. عوارض جانبی جدی نیز می‌تواند شامل خونریزی، عفونت، نشت از محل بخیه‌ها و لخته شدن خون در پاها باشد. (می‌تواند به قلب و ریه‌ها نیز منتقل شود.) البته توجه داشته باشید که اکثر مردم به هیچ یک از این موارد مبتلا نمی‌شوند. با این حال مشکلات طولانی مدت پس از جراحی کاهش وزن نیز به نوع عمل شما بستگی دارد. در زیر با خطرات این عمل و مشکلات رایج آن آشنا می‌شوید:

خونریزی یا سوراخ شدن معده یا روده: سوراخ شدن زمانی است که سوراخی از طریق دیواره روده ایجاد شود. این موارد اورژانسی تهدید کننده زندگی هستند و نیاز به خدمات پزشکی اورژانس فوری دارند. احتمال بروز چنین عوارضی پس از عمل‌هایی که شامل بریدن بخش‌هایی از معده است، بیشتر است.

انسداد روده: این عارضه اغلب به دلیل یک فتق داخلی رخ می‌دهد که در آن روده کوچک به داخل دهانه ایجاد شده توسط جراحی می‌لغزد. توجه داشته باشید که انسداد روده می‌تواند هفته‌ها یا حتی سال‌ها پس از جراحی رخ دهد و باعث آسیب جدی روده شود.

سوء تغذیه و نارسایی آدرنال: کاهش وزن شدید اغلب در ماه‌های پس از جراحی چاقی رخ می‌دهد که منجر به این مشکلات می‌شود. در حالی که این عوارض می‌توانند با گذشت زمان برطرف شوند، معمولا به درمان پزشکی هم نیاز دارند.

کمبود دائمی مواد مغذی: درمان این عارضه نیاز به مکمل‌های غذایی مداوم دارد. کاهش وزن ناسالم و سوءتغذیه ممکن است بعد از هر نوع عمل چاقی رخ دهد، اما پس از عمل معده نسبت به انواع دیگر احتمال آن کمتر است.

بیشتر بدانید: کاهش وزن سریع چیست؟ چه عوارضی و خطراتی دارد!

فتق برشی یا انسزیونال: این عارضه می‌تواند بعد از جراحی چاقی اتفاق بیفتد و ممکن است بعداً باعث درد یا انسداد روده شود.

مشکلات گوارشی: مانند بیماری ریفلاکس گوارشی (GERD)، تشکیل سنگ کیسه صفرا و پانکراتیت می‌تواند به دلیل اختلال در تولید طبیعی و آزادسازی آنزیم‌ها در سیستم گوارش رخ دهد. به عبارتی دیگر زمانی که به سرعت وزن زیادی از دست می‌دهید، سنگ صفرا می‌تواند تشکیل شود. برای کمک به پیشگیری از آن‌ پزشک ممکن است مصرف مکمل نمک‌های صفراوی را برای 6 ماه اول پس از جراحی توصیه کند.

وقوع اختلال در مسائل عاطفی مانند: احساسات پرخوری و افسردگی به طور کلی پس از جراحی چاقی بهبود می‌یابند. با این حال ممکن است این مسائل بعد از جراحی نیز بدتر شود یا به تازگی ظاهر شود.

مشکلاتی در زمان بارداری: از آنجا که کاهش وزن سریع و کمبودهای تغذیه‌ای می‌تواند به نوزاد در حال رشد آسیب برساند، پزشکان اغلب به زنان در سنین باروری که تحت عمل جراحی کاهش وزن قرار می‌گیرند توصیه می‌کنند تا زمان به ثبات رسیدن وزن خود، از بارداری جلوگیری کنند. همچنین خانم‌های باردار باید مطمئن شوند که به اندازه‌ی کافی مواد مغذی دریافت می‌کنند. (به خصوص اگر جراحی چاقی، جذب مواد مغذی را برای بدن دشوارتر کند.) افزون بر این موارد، خانم‌های باردار برای دریافت خدمات سلامتی و دوره‌های مراقبتی هوشمند می‌توانید از اپلیکیشن مامانیا و بسته طلایی سلامت کمک بگیرید.

پیشنهاد مطالعه: میزان افزایش وزن مجاز و وزن مناسب مادر در دوران بارداری

سندرم دامپینگ: این عارضه یکی از مشکلات رایج به خصوص در عمل جراحی چاقی بای‌پس معده است که در آن غذا خیلی سریع از روده کوچک عبور می‌کند. علائم شامل حالت تهوع، ضعف، تعریق، غش کردن، اسهال بعد از خوردن غذا و عدم توانایی خوردن شیرینی بدون احساس ضعف شدید می‌شود. این حالت ممکن است در 50٪ از افرادی که تحت عمل جراحی کاهش وزن قرار گرفته‌اند رخ دهد. اما پرهیز از غذاهای دارای قند زیاد و جایگزینی آن‌ها با غذاهای دارای فیبر زیاد می‌تواند از بروز آن جلوگیری کند.

سخن پایانی جراحی کاهش وزن

بعد از جراحی چاقی بیشتر افراد به مدت 18 تا 24 ماه وزن کم می‌کنند. در آن زمان، بسیاری از افراد شروع به بازیابی مقداری از وزن از دست رفته خود می‌کنند و برخی دیگر نیز مجددا به وزن گذشته خود برمی‌گردند. بنابراین مهم است به یاد داشته باشید که جراحی کاهش وزن، لاغری دائمی شما را تضمین نمی‌کند. به عبارتی دیگر اگر رژیم غذایی پرکالری داشته باشید و ورزش نکنید، خطر افزایش وزن بعد از عمل و رسیدن مجدد به وزن قبلی را بالا می‌برید. همچنین اگر نمی‌دانید که جراحی چاقی انتخاب مناسبی برای شما هست یا نه، بهتر است با متخصصان سیناکر مشورت کنید. بسته آنالیز هوشمند بدن سیناکر نیز به شما کمک می‌کند تا بتوانید با میزان شاخص توده‌ی بدنی خود به همراه درصد عضلات، چربی، متابولیسم پایه و… آشنا شوید.