تاثیر قهوه بر قند خون! آیا قهوه برای دیابت مضر است؟

قهوه، یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های دنیاست که در مورد تاثیر آن بر سلامت افراد به ‌ویژه دیابتی‌ها، همیشه بحث‌برانگیز بوده است. اما سوالی که مطرح می‌شود: تاثیر قهوه بر قند خون چگونه است؟ آیا قهوه قند خون را بالا می‌برد یا کاهش می‌دهد؟ حقیقت این است که تاثیر قهوه بر قند خون بستگی زیادی به نوع دیابت، مقدار مصرف و نوع قهوه دارد. مطالعات علمی نشان داده‌اند که قهوه می‌تواند در پیشگیری از دیابت نوع ۲ موثر باشد، اما ممکن است در برخی افراد مبتلا به دیابت، سطح گلوکز و انسولین را تغییر دهد. در ادامه این مقاله از سیناکر، به‌ صورت کامل این موضوع را از تمام جوانب بررسی می‌کنیم تا بدانید قهوه برای شما مفید است یا مضر.

مزایای قهوه برای سلامتی

قهوه حاوی ترکیباتی مانند آنتی ‌اکسیدان‌ها، پلی‌فنول‌ها و کافئین است که اثرات مثبتی بر سلامت عمومی بدن دارند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف متعادل قهوه می‌تواند با کاهش خطر بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و برخی انواع سرطان مرتبط باشد. همچنین، نوشیدن قهوه ممکن است عملکرد مغز را بهبود بخشد، خطر ابتلا به آلزایمر و پارکینسون را کاهش دهد و متابولیسم بدن را تقویت کند. برخی دیگر از مزایای علمی اثبات‌شده قهوه شامل موارد زیر است:

• کاهش التهاب در بدن؛
• بهبود حساسیت به انسولین؛
• افزایش سطح انرژی و تمرکز بدن،
• محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب‌های اکسیداتیو.

این مزایا باعث شده‌اند که پزشکان در بسیاری موارد مصرف کنترل‌شده قهوه را برای بیماران توصیه کنند، البته با در نظر گرفتن شرایط فردی هر بیمار.

آیا قهوه قند خون را پایین می‌آورد؟

پژوهش‌ها و مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می‌دهند که تاثیر قهوه بر قند خون به ترکیبات فعال موجود در آن مانند اسید کلروژنیک و کافئین وابسته است. برخی تحقیقات علمی نشان داده‌اند که مصرف منظم قهوه به ‌ویژه قهوه بدون کافئین ممکن است به بهبود حساسیت بدن نسبت به انسولین کمک کرده و در نتیجه قند خون را بهتر کنترل کند. این تاثیر به ویژه در افرادی که در مرحله پیش‌دیابت هستند یا در معرض خطر دیابت نوع ۲ قرار دارند، چشمگیرتر است. قهوه با داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند سطح التهاب بدن را کاهش دهد که خود در تنظیم قند خون نقش مهمی دارد.

از سوی دیگر، در برخی افراد به‌ خصوص افرادی که بدنشان به کافئین واکنش حساس‌تری دارد، نوشیدن قهوه می‌تواند منجر به افزایش موقت سطح قند خون شود. کافئین ممکن است باعث ترشح هورمون‌هایی مانند آدرنالین شود که در کوتاه‌مدت موجب کاهش حساسیت به انسولین و افزایش گلوکز خون می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌کنیم افراد مبتلا به دیابت به ‌خصوص نوع ۱ پس از نوشیدن قهوه، سطح قند خون خود را با بهترین دستگاه تست قند خون مانند دستگاه تست قند خون دیابان اندازه‌گیری و تاثیر آن را بررسی کنند. این مسئله به آن‌ها کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری درباره میزان و نوع قهوه مصرفی داشته باشند.

پیشنهاد مطالعه: کاهش سریع قند خون در خانه

تاثیر قهوه بر قند خون و دیابت نوع ۱

دیابت نوع ۱، یک بیماری خودایمنی است که در آن سلول‌های پانکراس دیگر قادر به تولید انسولین کافی نیستند. در چنین شرایطی، تنظیم قند خون به‌ طور کامل به تزریق انسولین وابسته است. تحقیقات نشان داده‌اند که کافئین موجود در قهوه ممکن است در برخی افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ باعث افزایش مقاومت به انسولین شود و قند خون پس از مصرف افزایش یابد. به ‌ویژه زمانی که قهوه به همراه وعده غذایی یا در حجم زیاد مصرف می‌شود، افزایش سطح گلوکز بیشتر احساس می‌شود.

به همین دلیل، نظارت دقیق بر واکنش بدن در برابر قهوه در این بیماران ضروری است. با این حال، همه بیماران واکنش یکسانی به قهوه ندارند. بسیاری از افراد دیابتی نوع ۱ می‌توانند با مصرف قهوه بدون شکر، شیر و افزودنی‌های پرکالری، دچار مشکل خاصی نشوند. قهوه تلخ یا حتی قهوه بدون کافئین ممکن است گزینه مناسب‌تری باشد، چراکه کمتر باعث نوسان در قند خون می‌شود.

قهوه و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲

در سال‌های اخیر، مطالعات زیادی ارتباط میان مصرف منظم قهوه و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را بررسی کرده‌اند. نتایج این تحقیقات نشان می‌دهد که نوشیدن روزانه ۳ تا ۴ فنجان قهوه ممکن است خطر بروز این بیماری را تا حدود ۲۵ درصد کاهش دهد. این اثر محافظتی حتی در قهوه بدون کافئین نیز مشاهده شده است که نشان می‌دهد کافئین تنها عامل موثر نیست. پژوهش‌ها بیشتر روی ترکیباتی مانند اسید کلروژنیک، پلی‌فنول‌ها و سایر آنتی‌اکسیدان‌های موجود در قهوه تمرکز داشته‌اند که نقش ضدالتهابی و تنظیم‌کننده‌ متابولیسم گلوکز دارند.

یکی از دلایل کلیدی این اثر، تاثیر قهوه بر قند خون و افزایش حساسیت به انسولین و بهبود عملکرد سلول‌های β پانکراس است؛ این سلول‌ها مسئول ترشح انسولین هستند. همچنین، قهوه می‌تواند با مهار جذب گلوکز در روده و افزایش مصرف انرژی در بدن به کنترل بهتر قند خون کمک کند. البته، تاکید می‌کنیم که این تاثیرات تنها در مصرف متعارف و بدون افزودنی‌هایی مثل شکر و خامه دیده می‌شود. بنابراین برای افرادی که در معرض خطر دیابت نوع ۲ هستند، مانند افراد با اضافه‌وزن، سابقه خانوادگی یا سبک زندگی کم‌تحرک، نوشیدن قهوه به‌ عنوان بخشی از رژیم سالم می‌تواند اقدامی پیشگیرانه و مفید باشد.

بهترین قهوه برای کنترل دیابت

اگر دیابت دارید، انتخاب نوع مناسب قهوه بسیار مهم است. قهوه‌ سیاه (بدون شکر و شیر) یا قهوه بدون کافئین (دکاف) گزینه‌های سالم‌تری هستند. قهوه فوری ساده یا قهوه دم‌شده با دستگاه‌های فیلتر نیز انتخاب مناسبی‌اند، به شرطی که بدون افزودنی باشند. قهوه‌های طعم‌دار، قهوه‌های آماده با خامه، شکر، یا قهوه‌های اسپرسوی شیرین شده می‌توانند قند خون را به سرعت افزایش دهند. بنابراین، بهتر است از نوشیدنی‌هایی با فهرست مواد ساده و شفاف استفاده کنید. در ادامه، جدول مقایسه انواع قهوه برای دیابت و کنترل قند خون را مشاهده می‌کنید:

میزان مصرف مجاز قهوه برای افراد دیابتی

برای افراد دیابتی، میزان مصرف مجاز قهوه معمولا روزانه تا ۳ تا ۴ فنجان (حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌لیتر) توصیه می‌شود، البته به شرطی که قهوه بدون شکر، خامه یا افزودنی‌های پرکالری مصرف شود. مصرف متعادل قهوه می‌تواند به بهبود حساسیت به انسولین و کنترل بهتر قند خون کمک کند، اما مصرف بیش از حد کافئین ممکن است منجر به افزایش موقت قند خون، اضطراب و اختلال در خواب شود. همچنین، افراد حساس به کافئین یا کسانی که دچار نوسانات شدید قند خون هستند، بهتر است مصرف خود را محدود کنند و با پزشک خود مشورت نمایند تا بهترین میزان مصرف قهوه برای شرایط شخصی‌شان تعیین شود.

تاثیر قهوه اسپرسو بر قند خون

در طب سنتی، قهوه به ‌عنوان یک نوشیدنی گرم و خشک شناخته می‌شود که می‌تواند موجب تقویت تمرکز ذهن، بهبود گوارش و کاهش خواب‌آلودگی شود. اسپرسو که یکی از غلیظ‌ترین انواع قهوه است، در طب سنتی همچون محرک قوی مغز و قلب مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، از دیدگاه طب سنتی، زیاده‌روی در مصرف قهوه به ‌ویژه در افراد دارای مزاج گرم ممکن است موجب خشکی پوست، اضطراب و اختلال در خواب شود. توصیه می‌کنیم افراد دیابتی با مزاج گرم یا صفراوی، اسپرسو را در حجم کم و با فاصله از وعده‌های غذایی مصرف کنند.

خواص قهوه ترک برای دیابت

قهوه ترک که یکی از غنی‌ترین انواع قهوه از نظر طعم و عطر است، حاوی میزان قابل‌توجهی پلی‌فنول و آنتی‌اکسیدان می‌باشد. این ترکیبات می‌توانند به کاهش التهاب، افزایش حساسیت به انسولین و کنترل قند خون کمک کنند. با این حال، نکته مهم در مورد قهوه ترک شیوه تهیه آن است. اضافه کردن شکر یا شیرینی‌جات سنتی مانند راحت‌الحلقوم در کنار آن می‌تواند تمام خواص مثبت آن را از بین ببرد. توصیه می‌کنیم قهوه ترک بدون شکر و با معده‌ نه‌چندان خالی مصرف گردد.

تفاوت تاثیر قهوه با و بدون کافئین بر قند خون

در ادامه، تفاوت تاثیر دو نوع قهوه کافئین‌دار و بدون کافئین بر قند خون و بیماری دیابت را مشاهده می‌کنید:

تاثیر قهوه بر قند خون | بهترین زمان نوشیدن برای دیابتی‌ها

تاثیر قهوه بر قند خون، علاوه بر نوع و میزان مصرف به زمان نوشیدن آن نیز بستگی دارد. برای افراد مبتلا به دیابت، بهترین زمان مصرف قهوه پس از وعده‌های غذایی یا همراه با صبحانه است، زیرا این کار کمک می‌کند تا از افزایش ناگهانی قند خون جلوگیری شود. نوشیدن قهوه با معده خالی به‌ ویژه در صبح باعث تحریک ترشح هورمونی به نام کورتیزول می‌شود که در واکنش به استرس نقش دارد و می‌تواند موجب افزایش سطح گلوکز خون شود.

این افزایش ناگهانی قند خون، کنترل بیماری را برای دیابتی‌ها دشوارتر می‌کند و ممکن است واکنش انسولین را مختل نماید. بنابراین، توصیه می‌شود افراد دیابتی زمان نوشیدن قهوه را با وعده‌های غذایی هماهنگ کنند تا تاثیر منفی احتمالی قهوه بر قند خون کاهش یابد و کنترل بهتری روی بیماری خود داشته باشند. همچنین، مصرف قهوه در ساعات بعد از ظهر و شب نیز باید با احتیاط انجام شود تا اختلالی در خواب و متابولیسم قند ایجاد نکند.

ترکیب قهوه با شیرین‌کننده‌ها و تاثیر آن بر قند خون

قهوه‌ ساده و تلخ معمولا تاثیر چندانی روی افزایش قند خون ندارد، اما افزودن موادی مانند شکر، خامه پرچرب یا سیروپ‌های طعم‌دار، میزان کالری و شاخص گلیسمی نوشیدنی را به‌ شدت افزایش می‌دهد. این افزایش باعث می‌شود قند خون به سرعت بالا برود و کنترل آن برای افراد دیابتی سخت‌تر شود. به همین دلیل توصیه می‌کنیم افراد مبتلا به دیابت به جای شکر و شیرین‌کننده‌های مصنوعی پرکالری از جایگزین‌های سالم و کم‌کالری مانند استویا یا اریتریتول استفاده کنند که تاثیر ناچیزی بر قند خون دارند و گزینه‌های مناسبی برای شیرین کردن قهوه به شمار می‌روند.

تفاوت واکنش بدن افراد به قهوه (اثر ژنتیکی)

واکنش بدن به قهوه و کافئین در افراد مختلف می‌تواند به‌ طور قابل‌توجهی تحت تاثیر عوامل ژنتیکی قرار گیرد. برخی افراد به‌ عنوان “کندمتابولیزر کافئین” شناخته می‌شوند، به این معنی که آنزیم‌های مسئول تجزیه کافئین در بدن آن‌ها کندتر عمل می‌کنند. در این افراد، کافئین مدت بیشتری در بدن باقی می‌ماند و می‌تواند باعث بروز علائمی مانند افزایش ضربان قلب، اضطراب و حتی افزایش موقت قند خون شود.

برعکس، “سریع‌متابولیزرها” کافئین را سریع‌تر از بدن دفع می‌کنند و احتمالا کمتر دچار این عوارض می‌شوند. با انجام تست‌های ژنتیکی خاص می‌توان نوع متابولیسم کافئین هر فرد را مشخص نمود که این اطلاعات به افراد دیابتی کمک می‌کند تا مصرف قهوه و کافئین خود را به ‌طور بهینه تنظیم و از تاثیرات منفی احتمالی بر قند خون جلوگیری کنند.

آیا داروهای دیابت با مصرف قهوه در تداخل است؟

مصرف قهوه ممکن است پیامدهای زیر را به همراه داشته باشد:

• عدم تداخل با مهارکننده‌های DPP-4: داروهای مهارکننده دی‌پپتیدیل پپتیداز-۴ معمولا با کافئین تداخل ندارند و مصرف همزمان آن‌ها مشکل‌ساز نیست.
• کاهش سرعت جذب متفورمین: قهوه می‌تواند جذب داروی متفورمین را کندتر کند و در نتیجه تاثیر دارو در کاهش قند خون ممکن است کمی به تاخیر بیفتد.
• کاهش موقت اثر انسولین: کافئین موجود در قهوه ممکن است به ‌طور کوتاه‌مدت حساسیت بدن به انسولین را کاهش دهد و باعث افزایش موقت قند خون شود.
• احتمال تداخل با برخی داروهای خوراکی دیگر: برخی داروهای دیابت مانند سولفونیل‌اوره‌ها یا تیازولیدین‌دیون‌ها احتمال دارد تحت تاثیر تغییرات متابولیکی ناشی از کافئین قرار بگیرند، اما شواهد قطعی محدود است.

بهتر است مصرف قهوه حداقل ۲ ساعت با زمان مصرف داروهای دیابت فاصله داشته باشد تا احتمال تداخل دارویی کاهش یابد. افراد دیابتی باید حتما در مورد مصرف همزمان قهوه و داروهایشان با پزشک یا داروساز مشورت کنند تا تنظیم مناسب داروها صورت گیرد.

توصیه پزشکان و انجمن دیابت جهانی برای مصرف قهوه

براساس توصیه انجمن دیابت آمریکا (ADA):

• قهوه نباید جایگزین وعده غذایی شود.
• باید از افزودنی‌های پرکالری پرهیز شود.
• نوشیدن قهوه برای دیابتی‌ها مجاز است.
• حداکثر ۳ فنجان قهوه در روز توصیه می‌شود.

اپلیکیشن سیناکر و کنترل دیابت در منزل

اپلیکیشن سیناکر، ابزاری پیشرفته برای پایش و مدیریت سلامت در منزل است که به ‌طور ویژه برای افراد مبتلا به دیابت یا دارای مشکلات فشار خون، اضافه وزن و سایر اختلالات متابولیک طراحی شده است. این اپ امکان ثبت روزانه داده‌هایی مانند قند خون، فشار خون، وزن، دمای بدن و شاخص‌های ترکیب بدن را به ‌صورت دستی یا خودکار از طریق اتصال دیگر دستگاه‌های سیناکر فراهم می‌کند. داده‌های ثبت‌شده توسط هسته پردازش سلامت هوشمند، تحلیل و بازخوردهای شخصی‌سازی‌شده ارائه می‌شود. از این رو، کاربران می‌توانند با کمک اپلیکیشن سیناکر گزارش‌های تحلیلی را به صورت نمودارهای روزانه، هفتگی و ماهانه مشاهده نموده و آن‌ها را برای پزشک معالج خود ارسال کنند.

جمع‌بندی

قهوه می‌تواند تاثیرات مثبت و منفی بر قند خون و دیابت داشته باشد که بستگی زیادی به شرایط بدنی، نوع دیابت، نوع قهوه و میزان مصرف دارد. شواهد نشان می‌دهند که نوشیدن متعادل قهوه به ‌ویژه قهوه بدون کافئین یا تلخ ممکن است در پیشگیری از دیابت نوع ۲ موثر باشد. اما افراد دیابتی باید با آگاهی و در صورت نیاز با مشورت پزشک قهوه مصرف کنند تا از اثرات منفی احتمالی جلوگیری شود. رعایت نکاتی ساده در مصرف قهوه و استفاده منظم از سرویس پایش آنلاین در منزل می‌تواند سلامت قند خون را حفظ کند.

سوالات متداول

۱. آیا قهوه برای دیابتی‌ها کاملا ممنوع است؟

خیر. در بیشتر موارد، مصرف متعادل قهوه تلخ بدون شکر برای افراد دیابتی مجاز است.

۲. کدام نوع قهوه برای افراد دیابتی مناسب‌تر است؟

قهوه سیاه، قهوه بدون کافئین یا قهوه ترک بدون شکر از گزینه‌های مناسب هستند.

۳. آیا قهوه باعث افزایش قند خون می‌شود؟

در برخی افراد به ‌ویژه با مصرف زیاد یا در زمان نامناسب، قهوه می‌تواند قند خون را بالا ببرد.

منبع

منبع