آپاندیسیت در حاملگی، در حقیقت همان عفونت آپاندیس نامیده می‌شود. معمول‌ترین دلیل نیاز به جراحی در بارداری همین آپاندیسیت در بارداری است. به طور تقریبی از هر 1500 نفر زن حامله، یک زن به جراحی آپاندیس در دوره بارداری نیاز پیدا می‌کند. به علت تغییراتی که در بدن در طول دوره حاملگی روی می‌دهد از بزرگ‌ترین مشکلات این بیماری، تشخیص درست آن است. در نظر داشته باشید که تشخیص آپاندیسیت در بارداری در 3 ماه اول و دوم ساده‌تر است. در این مقاله با سیناکر همراه باشید تا بیشتر در مورد آپاندیسیت در بارداری؛ علائم و روش‌های درمان آن با شما صحبت کنیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
دلیل تشخیص زود هنگام آپاندیسیت در بارداری
دلیل این‌که زنان باردار در صورت بروز این بارداری هر چه سریع‌تر باید مراجعه کنند این است که اگر تشخیص و درمان این بیماری به تاخیر بیفتد احتمال این‌که مشکلات بیشتری برای فرد رخ دهند بیشتر است. بدترین عواقبی که این بیماری در صورت تشخیص دیرهنگام می‌تواند داشته باشد پارگی آپاندیس است. اگر این رخداد روی دهد احتمال این‌که جنین از بین برود و یا زایمان زودرس اتفاق بیفتد تا 36 درصد بیشتر می‌شود. احتمال بروز این مشکل در 3 ماه آخر حاملگی بیشتر است. خطرات جانبی برای مادر در حال حاضر با توجه به پیشرفت‌های علمی و تجهیزات و جراحی‌های خوب و بهره‌گیری از آنتی‌بیوتیک‌ها به صفر رسیده است.
درد سمت راست شکم در حاملگی
آپاندیسیت یک بیماری است که در طی آن آپاندیس دچار التهاب و در نهایت چرکی می‌شود. آپاندیس شما یک کیسه به شکل انگشت است که از روده بزرگ انشعاب می‌یابد و در سمت راست شکم قرار دارد. برای این ساختمان کوچک هیچ عملکرد لازم و ضروری تشخیص داده نشده است. اما این سخن بدین معنی نیست که این بخش از بدن نمی‌تواند هیچ عارضه‌ای ایجاد کند.
آپاندیسیت دردی را به وجود می‌آورد که به طور معمول در دور تا دور ناف شما آغاز می‌شود و سپس به سمت راست شکم سرایت می‌کند. به طور معمول در یک دوره 12 تا 18 ساعته این درد افزایش پیدا می‌کند و زیادتر می‌شود.
اگر آپاندیسیت حاد باشد در دوره بارداری خود را در ابتدا به صورت یک ناراحتی جزیی در وسط شکم نشان می‌دهد. سپس به تدریج شدیدتر می‌شود و به سمت پایین و راست شکم انتقال می‌یابد. در نظر داشته باشید که مادران باردار امکان دارند که فکر کنند جنین به سمت راست آمده است. ولی با حرکت جنین درد کمتر نمی‌شود و حتی بیشتر نیز خواهد شد. در صورتی که این مشکل در اواخر حاملگی روی دهد امکان دارد که درد در طرف راست و قسمت فوقانی شکم اتفاق بیفتد. اگر عفونت آپاندیس در زن باردار رخ دهد همراه با تب و لرز است.
اگر این عارضه به موقع درمان نشود منجر به پارگی و ترکیدن آپاندیس و وارد شدن مواد عفونی به حفره شکم می‌شود که درد شدید در فرد ایجاد می‌کند. علائم آپاندیس دارای شدت‌های مختلف در افراد است. اگر در خود نشانه‌های بروز آپاندیس را مشاهده کردید لازم است که از هر گونه خود درمانی و مصرف داروها خودداری کنید. اگر پزشک تشخیص اورژانسی بودن بدهد لازم است که معده را خالی نگه دارید و غذا و آب مصرف نکنید.
علائم و تشخیص آپاندیسیت در حاملگی
یکی از مهم‌ترین علائمی که این بیماری در زنان باردار ایجاد می‌کند احساس درد در بخش پایین سمت راست شکم است. اما 70 درصد از زنان حامله دچار تب نمی‌شوند. اگر پزشک به بیماری آپاندیس در شما شک کند احتمالا یک سونوگرافی برای شما در نظر می‌گیرد. اگر سونوگرافی را در 3 ماه اول و دوم بارداری انجام دهید تا 86 درصد می‌تواند به تشخیص این بیماری در شما کمک کند.
تشخیص آپاندیسیت در 3 ماه آخر بارداری دشوار می‌شود و پزشک امکان دارد برای مطمئن شدن از تشخیص خود یک سی تی اسکن برای شما در نظر بگیرد.
در زیر به علائم آپاندیسیت در بارداری اشاره می‌کنیم:
- دردهای شکمی: درد در بخش سمت راست و پایین شکم بسیار رایج است.
- استفراغ و تهوع بارداری: حال تهوع و استفراغ در دوره بارداری در بین مادران بسیار طبیعی و معمول است. اما این علائم ممکن است نشانه آپاندیسیت باشد.
- بی اشتهایی
- تب و بالا رفتن دمای بدن یبوست یا اسهال
- ورم کردن شکم در ماه‌های آخر حاملگی
- خون‌ریزی از واژینال: در صورتی که درد شکم و یا خون‌ریزی دارید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
علائم بالا می‌تواند نشان‌دهنده آپاندیسیت در زنان باردار باشد.
در زیر به تفصیل در مورد برخی از علائم آپاندیسیت در بالا در زنان باردار توضیح می‌دهیم:
دردهای شکم: درد شکم را می‌توان از رایج‌ترین علائم آپاندیسیت دانست. در بخش سمت راست شکم در فاصله استخوان لگن و ناف دردی شما را می‌گیرد که با ایجاد فشار بر روی آن درد بیشتر می‌شود. نکته مهم این‌که درد آپاندیسیت در ابتدا خفیف و کم است. اما به زودی به قدری شدید می‌شود که نمی‌توانید آن را تحمل کنید.
خون‌ریزی واژینال: خون‌ریزی در دوره بارداری نرمال نیست. اگر درد زیادی را در بخش سمت راست شکم خود تجربه کردید که همراه با خون‌ریزی بود هیچ بعید نیست که نیاز به جراحی کردن آپاندیس و مراقبت‌های خاص داشته باشید.
جراحی درمان آپاندیسیت
اگر در سه ماه نخست یا دوم بارداری هستید احتمالا می‌توانید لاپاراسکوپی انجام خواهید داد. در واقع لاپاراسکوپی همان جراحی چسب زخمی نامیده می‌شود. زیرا نیاز به ایجاد شکاف بزرگ نیست و فقط با به وجود آوردن چند حفره ریز در شکم قابل پیاده‌سازی است. در 3 ماه سوم به علت این‌که ابعاد رحم بزرگ می‌شود انجام لاپاراسکوپی بسیار سخت می‌شود و احتیاج به جراحی با انجام برش‌های عمیق است. اگر جراحی پس از هفته بیست و چهارم بارداری انجام شود باید در زمان جراحی جنین مونیتور شود و زیر نظر باشد.
به طور تقریبی 80 درصد خانم‌های حامله پس از عمل آپاندیس دچار گرفتگی‌ها و دردهای زودهنگام می‌شوند. اما فقط 5 تا 14 درصد از آن‌ها به زایمان زودهنگام دچار می‌شوند.
پیشنهاد مطالعه: همه چیز درباره سه ماه اول بارداری
شرح درمان آپاندیسیت در حاملگی
بعد از این‌که پزشک از بیماری آپاندیست شما در بارداری اطمینان حاصل کرد ممکن است بخواهد با جراحی، آپاندیس را بردارد. اما باید بدانید که در زمان حاملگی، لازم است که سلامت جنین در نظر گرفته شود. در بارداری به دلیل این‌که رحم بزرگ‌تر می‌شود احتمال این‌که به آپاندیس فشار زیادی وارد شود و بترکد بیشتر است. بنابراین بایستی کلیه اقدامات با سرعت بالاتری انجام شود. لازم است بدانید که به جراحی برداشتن آپاندیس، آپاندکتومی گفته می‌شود. در حالت کلی، این جراحی را به دو صورت انجام می‌دهند. این دو روش آپاندکتومی باز و آپاندکتومی لاپاروسکوپی نامیده می‌شوند. در دومین روش به علت این‌که فضا بسته است می‌توان مزیت‌های بهتری را برای آن قائل شد و احتیاجی به برش باز شکم نیست.
در این روش آپاندیس به وسیله برش‌های ریز برداشته می‌شود. با کمک لاپاراسکوپی یک دوربین جراحی ریز به بدن وارد می‌شود و جراحی به ساده‌ترین شکل ممکن صورت می‌گیرد. به علت این‌که در این روش خون با حجم کمتری از فرد خارج می‌شود و جاهای زخم و برش کمتر و همچنین دردهای پس از عمل کمتر است برای درمان کردن آپاندیسیت در حاملگی راه حل درمانی بهتر است. همچنین توجه داشته باشید که در این روش احتمال این‌که بعد از جراحی یک سری عوارض مانند عفونت در فرد ایجاد شود به مراتب کمتر است.
تشخیص آپاندیسیت در حاملگی
آپاندیس یک زائده ریز است که داخل روده قرار دارد. اگر در اثر انگل، مدفوع و غیره دچار انسداد شود کم کم ورم می‌کند و امکان پارگی آن وجود دارد. اگر در سمت راست شکم خود درد را حس کردید امکان دارد که به این بیماری دچار شده باشید. همچنین چنانچه دیگر نشانه‌ها را داشتید پزشک با معاینات فیزیکی که انجام می‌دهد می‌تواند به تشخیص درستی برسد. اما برای این‌که تشخیص دقیق‌تر باشد یک سری آزمایش‌های پاراکلینیکی لازم است.
اولتراسونوگرافی از نخستین انتخاب‌ها و بیعارضهترین راه برای تشخیص آپاندیسیت در دوره بارداری است. اما حساسیت بالایی ندارد. البته یکی دیگر از روش‌های تشخیص سی تی اسکن است. ولی به دلیل این‌که این روش اشعه یونیزاسیون دارد بهتر است که زنان حامله در معرض آن قرار نگیرند. همچنین یکی دیگر از راه‌های تشخیص بهره‌گیری از ام ار ای است.
دلیل آپاندیسیت در بارداری چیست؟
عامل ایجاد آپاندیسیت ربطی به باردار بودن یا نبودن شما ندارد. هر فردی در هر زمان می‌تواند به این بیماری مبتلا شود و این بیماری ممکن است در زمان بارداری به سراغ افراد بیاید. از نظر پزشکان می‌توان علل زیر را برای ایجاد آپاندیسیت بیان کرد:
- انباشته شدن مدفوع در آپاندیس سبب مسدود شدن آن می‌شود.
- مسدودی لومن آپاندیس می‌تواند از عوامل داخلی یا خارجی نشات بگیرد.
- شکل گرفتن رسوب‌های مدفوع در آپاندیس که سنگ‌های آپاندیس گفته می‌شوند می‌تواند این بیماری را ایجاد کند.
- کرم روده یا انگل و یا عفونت‌های دستگاه گوارش نیز احتمال مبتلا شدن افراد به این عارضه را افزایش می‌دهند.
- عفونت‌های باکتریایی مثل عفونت‌هایی که با یک سری از باکتری‌های سالمونلا، شیمگل و سرخک به وجود می‌آیند از مهم‌ترین عوامل به وجود آورنده آپاندیسیت هستند.
- آپاندیسیت می‌تواند به علت ژنتیک در افراد رخ بدهد. چنانچه یکی از افراد در خانواده شما این بیماری را تجربه کرده باشد احتمال بروز این بیماری در شما بیشتر است.
موارد بالا می‌تواند از دلایل ایجاد آپاندیسیت در افراد باشد.
امکان عمل آپاندیس و زایمان طبیعی
بسیاری از زنان بر این تصور هستند که اگر عمل آپاندیس انجام داده باشند نمی‌توانند زایمان طبیعی داشته باشند. ولی در نظر داشته باشید که این دو عمل با هم ربطی ندارند و به راحتی می‌توانید زایمانی طبیعی داشته باشید.
آپاندیسیت در بارداری؛ بهبود و التیام
در این جا قصد داریم تا در مورد بهبود و التیام آپاندیسیت در بارداری با شما صحبت کنیم.
بهبود آپاندیسیت در حاملگی
اگر کسی حامله نباشد به طور معمول خیلی فوری پس از عمل آپاندیس از بیمارستان مرخص می‌شود. اما مرخص شدن شما وابسته به وضعیت و جنین است. در حالت کلی دست کم باید یک شب را در بیمارستان بمانید.
بهتر شدن حال شما بعد از عمل آپاندیس به علت باردار بودنتان از اهمیت بالایی برخوردار است. معمولا لازم است که یک هفته را در منزل بمانید و به سر کار خود نروید. اما اگر به مشکلی برخورد کرده‌اید و یا این‌که دچار نشانه و علائم زودرس شده‌اید باید بیشتر از یک هفته در منزل استراحت کنید. استراحت باعث می‌شود تا شما سریع‌تر بهبود بیابید. همچنین در نظر داشته باشید که ممکن است فعالیت زیر نظر پزشک به شما در التیام یافتن حالتان کمک کند. هر چقدر که سریع‌تر از رختخواب بلند شوید احتمال به وجود آمدن مشکلات در شما کمتر می‌شود.
توجه داشته باشید که نباید اجسام بلند و سنگین را بردارید. از غذاهای مقوی و مغذی بهره ببرید و پزشک خود را در زمان‌های معین ملاقات کنید. به طور معمول 1 تا 2 هفته بعد از عمل لازم است که با پزشک جراح خود ملاقات داشته باشید. مراقبت‌هایی که بایستی توسط پزشک متخصص زنان و زایمان انجام شود در یک راستا هماهنگ می‌شوند. اما امکان دارد که لازم باشد تا این هماهنگی توسط خود شما آسان‌تر شود. در نظر داشته باشید که باید با هر کدام از پزشکان به صورت جداگانه صحبت کنید تا اطمینان بیابید که با همدیگر در مورد وضعیت سلامت شما در رابطه هستند و هماهنگی لازم را انجام می‌دهند. هر چقدر که فاصله جراحی تا وقت زایمان شما باشد نباید سبب شود تا در برنامه‌های شما تغییری حاصل شود. اگر سوالی درباره تغییرات احتمالی که ممکن پیش آید دارید لازم است که با پزشک خود در زمان ویزیت مطرح کنید.
سخن پایانی
در این مقاله در مورد آپاندیسیت در بارداری؛ علائم و روش درمان و بهبود و التیام آن با شما صحبت کردیم. در صورتی که در دوره بارداری دچار درد در قسمت سمت راست و پایین شکم خود شدید از هر گونه خوددرمانی پرهیز کنید و هر چه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کنید. تشخیص دیرهنگام این بیماری در زمان بیماری می‌تواند عواقب خطرناکی برای شما داشته باشد.
منبع این مطلب، رفرنس معتبر پزشکی، UpToDate می‌باشد.