علائم و نشانه‌های خطر در دوره بارداری

بسیاری از زنان باردار، به‌خصوص خانم‌هایی که اولین بارداری خود را می‌گذرانند، سوال‌های زیادی در مورد اینکه آیا بارداری آن‌ها طبیعی و بدون مشکل است دارند. به همین دلیل به محض پیش آمدن کوچک‌ترین مشکلی به بیمارستان و درمانگاه مراجعه می‌کنند یا با پزشک خود تماس می‌گیرند. تغییراتی که در دوران بارداری برای هر زنی رخ می‌دهد می‌تواند طبیعی یا غیرطبیعی باشد. در صورت لازم است که پزشک متخصص زنان با معاینه بیمار و بررسی آزمایش‌های لازم نظر درست را بدهد.

این مطلب بیشتر برای خانم‌های بارداری است که مدام نگران تغییر حالت‌هایشان در این دوران هستند و هدف این است که بدانیم در ۳ ماهه اول بارداری باید در چه مواقعی حتما به بیمارستان مراجعه کرد یا با پزشک تماس گرفت. بنابراین لازم است که تا انتهای مقاله از سیناکر با ما همراه باشید.

علائم و نشانه‌های خطر در بارداری

برخی از نشانه‌­ها در دوره بارداری می‌­توانند طبیعی باشند؛ این در حالی است که برخی دیگر از علائم جدی هستند و باید حتما توسط پزشک پیگیری شوند. در زیر به مهم‌ترین نشانه‌­هایی که باید جدی بگیرید اشاره می‌کنیم:

سوزش یا درد در زمان ادرار در بارداری

در نظر داشته باشید که اگر در شما در ماه‌های اول بارداری هستید و متوجه شدید که در زمان ادرار دچار درد یا سوزش هستید لازم است که این نشانه را جدی بگیرید. این امر می‌تواند نشان‌دهنده عفونت مجاری ادرار و یا مثانه شما باشد. بنابراین لازم است که در همان مراحل اول به پزشک خود مراجعه نمایید تا تشخیص درست و کار درمانی برای شما اعمال شود.

باید بدانید در صورتی ‌که این مسئله را جدی نگیرید و در پی حل آن توسط پزشک نباشید خطر عفونت می‌تواند در شما تشدید شود. در نتیجه عفونت مجاری ادرار در مرحله پیشرفته زایمان زودرس ممکن است برای شما به وجود بیاید. در نظر داشته باشید در صورتی ‌که مشکل عفونت دستگاه ادراری حل شود هم درد شما تسکین می‌یابد و هم شما می‌توانید یک بارداری سالم را پشت سر بگذارید.

پیشنهاد مطالعه: سوزش سردل در بارداری + عفونت ادراری در بارداری

احساس درد در پا یا ماهیچه ساق و یا ایجاد تورم در یک طرف بدن در برخی موارد همراه با سردرد

باید بدانید که این مشکل در بیشتر بارداری‌ها برای اغلب زنان رخ نمی‌دهد. اما در زنان باردار همواره احتمال لخته خون وجود دارد. زمانی که مسئله لخته خون در ساق پا برای زن حامله رخ دهد ورم یا درد ایجاد می‌کند. لخته خون ایجاد شده عامل درد و تورم است و این لخته می‌تواند تا ریه بیمار حرکت کند. در این مواقع ممکن است که بیمار در خطر مرگ قرار داشته باشد. در برخی از بیماران زمانی که خون در مغز لخته می‌شود، ایجاد سردرد می‌کند. البته نکته‌ای که باید در این­جا متذکر شویم این است که همواره علت سردرد در زنان باردار نمی‌تواند ایجاد لخته خون در مغز باشد. بلکه دیگر موارد نیز در بروز سردرها در زنان باردار دخیل هستند. بنابراین بهترین کاری که باید انجام دهید این است که با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت نیاز پزشک دستورات لازم را به شما خواهد داد و یا این‌که برای معاینه بالینی به شما وقت می‌دهد.

آن چیزی که در این­جا اهمیت دارد این است که اگر بیمار پیش از این سابقه لخته شدن خون را داشته است باید این مسئله را جدی گرفت. چون این بار نیز ممکن است با مشکل لخته خون مواجه شده باشد. در طول دوره بارداری کمی ورم در بیشتر بخش‌های بدن می‌تواند طبیعی باشد و اصلا جای هیچ‌گونه نگرانی وجود ندارد. اما در صورتی ‌که دست و صورت شما پف کرده است و این حالت کمی بیشتر از حالت عادی باید آن را جدی بگیرید.

در نظر داشته باشید که ورم بیشتر از حد نرمال در دست می‌تواند نشان‌دهنده مسمومیت در دوره بارداری برای زن باردار باشد که نمی‌تواند طبیعی باشد. “مسمومیت بارداری از نشانه‌های خطر در دوران بارداری است که می‌تواند خطرناک باشد.” همچنین ورم پا نیز می‌تواند تا اندازه‌ای طبیعی باشد و به دنبال آن پادرد برای بیمار ایجاد شود. ولی لازم است که به تورم ناگهانی که در مچ پای شما بروز می‌کند توجه داشته باشید. اگر دچار مشکل پره اکلامپسی باشید تشخیص زودهنگام آن برای مادر و جنین بسیار ضروری است.

در زمان بارداری به دلیل این‌که هورمون پروژسترون در بدن مادر ترشح می‌شود عروق پا گشاد می‌شوند. این امر سبب می‌شود تا حجم خون در این قسمت افزایش یابد. این افزایش حجم خون سبب آهسته شدن جریان خون در پاها می‌شود. به همین علت است که ترومبوز ورید عمقی در پا زیاد می‌شود. در این‌گونه شرایط است که مشکل لخته خون برای زن باردار پیش می‌آید. این لخته‌ها که گاهی تا سمت دیگر اعضای بدن مانند مغز و ریه می‌روند می‌توانند سبب سردرد و یا تنگی نفس شوند. همچنین ورم غیر نرمال می‌تواند نشانه فشارخون بالا در بارداری باشد.

عود کردن بیماری‌های قبلی در زمان بارداری

برخی از زنان ممکن است دچار برخی از بیماری‌های داخلی قبل از بارداری باشند. برای مثال دیابت بارداری، فشارخون بالا، اختلالات مربوط به تیروئید، سل پوستی و آسم از جمله بیماری‌هایی هستند که می‌توانند در لیست بیماری‌های مزمن برای زنان قرار بگیرند. در این صورت لازم است که در دوران بارداری مراقبت بیشتری از خود به عمل بیاورید و تحت نظر پزشک باشید. لازم است که به پزشک زنان را در مورد سابقه بیماری‌هایی که قبل از این داشته‌اید مطلع نمایید. در این صورت پزشک مراقبت‌هایی که لازم است در طول دوره بارداری از خود داشته باشید را به شما گوشزد می‌کند.

در نظر داشته باشید که هر یک از این بیماری‌ها می‌تواند در زمان بارداری برای زن باردار عود کنند و خود را نشان دهند. بنابراین لازم است در صورت بروز بیماری حتما تحت نظر پزشک متخصص تحت کنترل درآیید تا جنین شما دچار مشکل نشود. به عنوان مثال، در زنانی که هورمون تیرویید از میزان عادی بالاتر یا پایین‌تر می‌رود احتمال سقط کردن جنین پیش خواهد آمد. همچنین اگر میزان قند خون در شما افزایش یابد می‌تواند سبب ایجاد ناهنجاری در جنین شود. بنابراین لازم است که حتما تحت نظر پزشک باشید. ممکن است پزشک زنان در صورت به وجود آمدن این مشکلات از شما بخواهد که تحت نظر پزشک غدد یا داخلی باشید.

نکته‌ای که لازم است در این­جا به آن اشاره نماییم این است که بیماری‌هایی که در دوران بارداری عود می‌کنند می‌توانند نشان از وجود یک خطر در بدن مادر باشند که باید جدی در نظر گرفته شوند. اما خوشبختانه اغلب زنان، بارداری سالم را تجربه می‌کنند.

پیشنهاد مطالعه: دیابت بارداری و انواع آن؛ علائم، دلایل، درمان و عوارض

خونریزی غیرعادی واژینال

برای هر زن بارداری که دوران بارداری را سپری می‌کند، کمی خونریزی به صورت لکه بینی می‌تواند طبیعی باشد. اما در صورتی‌ که شما با خونریزی شدید روبه‌رو شده‌اید این امر می‌تواند نشان‌دهنده حاملگی خارج از رحم یا سقط باشد. باید بدانید که خارج شدن خون در صورتی ‌که رنگ روشنی داشته باشد می‌تواند نشانه جدی‌تری باشد. چنان­چه خونریزی در شما با درد و گرفتگی‌ها مانند دردهای دوران قاعدگی همراه است می‌تواند علامتی جدی از این باشد که ممکن است در خطر سقط جنین قرار دارید.

در نظر داشته باشید که اگر دردی که احساس می‌کنید به صورت تیز و در قسمت زیرین شکم است می‌تواند نشان از حاملگی خارج از رحم باشد. این مسئله می‌تواند خطرناک باشد. باید بدانید که این مشکل به علت کاشت تخمک بارور در خارج از رحم و به طور معمول در لوله رحم اتفاق می‌افتد.

در صورتی که این مسئله برای شما پیش بیاید اولین کاری که باید انجام دهید این است که با پزشک متخصص زنان تماس بگیرید و مشکل خود را برای او همراه با علائمی که دارید شرح دهید. پزشک در این‌گونه موارد برای شما ممکن است آزمایش‌های مختلف و سونوگرافی را در نظر بگیرد تا بتواند به بهترین تشخیص دست یابد. آن چیزی که در این­جا لازم است به آن اشاره کنیم این است که در صورت بروز کمی خون‌ریزی و یا دردهای شکمی نباید نگران بروز سقط یا حاملگی خارج از رحم باشید. اما در صورتی که درد و گرفتگی را همراه با خونریزی شدید تجربه می‌کنید باید مسئله را جدی بگیرید.

چه خونریزی در بارداری خطرناک است؟

خونریزی در بارداری به هر حال با خطراتی همراه است و باید بررسی‌های لازم انجام شود.  به طور کلی این مهم است که در چه ماهی از بارداری خونریزی اتفاق افتاده است و تا چه مدتی ادامه دارد. معمولاً خونریزی‌های زیر در بارداری خطرناک هستند:

• خونریزی قرمز روشن (خون تازه): اگر به صورت ناگهانی و با حجم زیاد رخ دهد، به خصوص در سه ماهه دوم یا سوم خطرناک است. ممکن است علامت مشکلاتی مانند جدا شدن جفت یا جفت سر راهی باشد.
• خونریزی همراه با درد شکم کمردرد یا انقباض: دردهای شبیه به درد قاعدگی همراه با خونریزی می‌تواند نشانه تهدید به سقط جنین یا سقط در حال وقوع باشد.
• خونریزی با دفع لخته‌های بزرگ: لخته‌های خونی بزرگ ممکن است نشان دهنده جدا شدن بخشی از جفت یا سقط باشند.
• خونریزی مداوم یا افزایش یابنده: اگر خونریزی متوقف نشود یا طی ساعت‌ها بیشتر شود باید سریعاً ارزیابی شود، حتی اگر رنگ آن تیره یا قهوه‌ای باشد، در صورت تداوم باید بررسی گردد.
• خونریزی همراه با سرگیجه، ضعف، تپش قلب یا افت فشار: ممکن است نشانه خونریزی داخلی یا از دست دادن حجم زیاد خم باشد که یک وضعیت اورژانسی به شمار می‌آید.
• خونریزی در سه ماهه سوم: به طور کلی هر نوع خونریزی در اواخر بارداری باید فوراً بررسی شود، به خصوص اگر با درد، انقباض یا کاهش حرکات جنین همراه باشد.

آیا کمر درد در بارداری خطرناک است؟

کمر درد در دوران بارداری موضوعی شایع است که تغییرات در بدن اغلب در آن نقش دارند. شما در طول دوران بارداری وزن اضافه می‌کنید، مرکز ثقل بدنتان تغییر می‌کند، عضلات ناحیه معده که از ستون فقرات پشتیبانی می‌کنند، کشیده و ضعیف می‌شوند و همچنین هورمون‌ها، نوارهای همبند بافتی به نام رباط‌ها را در مفاصل لگن شل می‌کنند. این‌ها برخی از رایج‌ترین علل کمردرد در بارداری هستند.

مطالعات نشان می‌دهند که کمردرد معمولاً بین ماه‌های پنجم تا هفتم بارداری اتفاق می‌افتد. اگرچه در برخی موارد هم از هفته هشتم تا دوازدهم شروع می‌شود. زنانی که از قبل مشکلات کمردرد دارند، بیشتر در معرض خطر هستند و کمردرد آنها می‌تواند در اوایل بارداری رخ دهد. با این حال، کمردرد یکی از شایع‌ترین ناراحتی‌ها در دوران بارداری است و در سه ماهه دوم و سوم بیشتر مشاهده می‌شود. در اکثر موارد، این کمردرد بعد از زایمان به مرور زمان کاهش یافته و از بین می‌رود. در بعضی از زنان این ناراحتی ممکن است تا ماه‌ها بعد از زایمان ادامه پیدا کند و نیاز به مراقبت و درمان‌های حمایتی مانند فیزیوتراپی یا انجام ورزش‌های اصلاحی داشته باشد. در صورتی که درد شدید، مداوم یا همراه با علائم غیر طبیعی دیگر باشد، مراجعه به پزشک ضروری است.

چه کارهایی در بارداری خطرناک است؟

در دوران بارداری، بعضی رفتارها و فعالیت‌ها می‌توانند سلامت مادر و جنین را به خطر بیندازند. مصرف موادی نظیر الکل و سیگار، استفاده از داروهای بدون تجویز پزشک، انجام کارهای سنگین یا ورزش‌های شدید می‌توانند مشکلات جدی به وجود آورند. همچنین از خوردن غذاهای ناسالم مانند محصولات خام یا نیم پز و از تماس با مواد شیمیایی خطرناک باید به طور کامل پرهیز کرد. هرگونه علائم غیر عادی مانند خونریزی یا درد شدید نیازمند توجه فوری پزشکی است. رعایت این نکات برای حفظ سلامت بارداری بسیار مهم و ضروری است.

نشانه‌های خطر در اوایل بارداری

یک سری علائم وجود دارند که به عنوان نشانه خطر در حاملگی شناخته می‌شوند و در ماه‌های اول باید به آنها توجه بیشتری شود. به عنوان مثال حالت تهوع، کمی خونریزی و ترشح واژینال (ترشحات واژن) غیر طبیعی نیستند ولی ممکن است نشانه یک مشکل باشند. در ادامه بیشتر با نشانه‌هایی که باید آن‌ها را در اوایل بارداری جدی بگیرید آشنا می‌شویم:

حالت تهوع و استفراغ بیشتر از حد

اگر در سه ماه اول بارداری هستید و حالت تهوع و استفراغ دارید این امر طبیعی است. بیشتر زنان باردار این حالت را تجربه می‌کنند. اما اگر این وضعیت در شما شدید است و سبب کمبود آب در بدنتان شده است، لازم است که به آن توجه خاص کنید. در صورتی که مایعات و آب به اندازه کافی در بدنتان نمی‌ماند لازم است که موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

باید بدانید در صورتی که استفراغ بیشتر از حد عادی در یک زن باردار پدیدار شود می‌تواند بعد از مدت کوتاهی سبب برخی علائم ناخواسته در وی شود. این نشانه‌ها شامل سرگیجه، کمبود وزن، کمبود آب بدن و مختل شدن تعادل در الکترولیت‌های بدن است. در مواقع ضروری ممکن است پزشک ترجیح دهد که بیمار را بستری نماید. همچنین برای این‌که حالت تهوع در فرد تحت کنترل در بیاید ممکن است داروهای مختلفی برای او در نظر گرفته شود. به هر حال پزشک معالج می‌تواند بهترین تصمیم را برای وضعیت شما در نظر بگیرد.

تب بالا در بارداری

در صورتی که در دوران حاملگی خود مخصوصا سه ماه اول هستید و دچار تب بالا شده‌اید این مساله می‌تواند نشان از عفونت در بدن شما باشد که باید توسط پزشک تشخیص داده شود. در نظر داشته باشید که عفونت می‌تواند تاثیرات بدی را بر روی جنین داشته باشد. بنابراین بهترین کار این است که موضوع را هر چه سریع‌تر به پزشک خود اطلاع دهید تا اقدامات درمانی لازم برای شما در نظر گرفته شود.

نکته مهم این است که اگر تب در زمان بارداری همراه با نشانه‌های دیگری مانند درد مفاصل و کهیر باشد، می‌تواند نشانه عفونت‌های مختلفی مانند توکسوپلاسما یا پارواویروس و یا سیتو مگالوویروس یا همان سی ام وی باشد. بر طبق آمارهایی که از پزشکان منتشر شده است سی ام وی می‌تواند از مرسوم‌ترین علل ناشنوایی در کودک باشد که به صورت مادرزادی بروز می‌کند. نکته مهمی که باید در رابطه با این موضوع اذعان داشت این‌که این نوع ناشنوایی مادرزادی در کودکان متولد شده، خیلی هم غیر رایج نیست.

بنابراین در صورت بروز هرگونه تبی که با برخی نشانه‌های عفونت در دستگاه تنفسی همراه باشد مانند درد در بدن و یا کهیر و دردهای مفصلی لازم است موضوع را جدی بگیرید.

خارش و ترشحات غیرعادی واژینال

برخی از ترشحات واژینال طبیعی هستند. این در حالی است که در برخی دیگر از موارد ممکن است این ترشحات غیرعادی باشند. در این صورت ممکن است پزشک به برخی از بیماری‌ها مانند عفونت‌های قابل درمان و یا عفونت‌های مقاربتی شک کند. باید بدانید در صورتی که این عفونت‌ها درمان نشوند می‌تواند عوارض بدی را در طول دوران بارداری برای مادر و بچه داشته باشند. در صورتی که این مشکل مربوط به عفونت باشد لازم است که توسط پزشک درمان شود تا به جنین صدمه‌ای نرساند.

درد در کمر در اوایل بارداری

یکی از ناراحتی‌هایی که زنان باردار متوجه آن هستند دردهای کمر در اوایل دوران بارداری است. در نظر داشته باشید که اگر در کمر خود احساس درد به مدت دو هفته یا بیشتر دارید لازم است که به پزشک مراجعه نمایید. البته درد کمر در دوران بارداری می‌تواند عادی باشد. اما اگر این دردها به‌گونه‌ای است که شما را ناتوان کرده است ممکن است نشانه خطری برای کمر باشد. در هفته‌های اول بارداری مخصوصا دردهای کمری باید جدی در نظر گرفته شوند.

نکته‌ای که لازم است در این­جا به آن اشاره کنیم این است که دردهای کمر می‌تواند نشان‌دهنده دردهای سیاتیک باشند. درد سیاتیک دردی است که علاوه بر این‌که سبب می‌شود تا درد کمر برای شما ایجاد شود سبب ایجاد سایر دردها در سایر بخش‌های بدن مانند پاها نیز می‌شود. برخی اوقات این علائم می‌توانند بیشتر نیز شوند و شما همراه با پادر بی‌حسی در پاها و یا ضعف در کنترل کردن مثانه را نیز احساس نمایید. همه این مشکلات می‌تواند مربوط به مشکلات سیاتیک باشند.

در صورت لزوم ممکن است پزشک برای شما درمان‌های خاصی را در نظر بگیرد و یا شما به پزشک متخصص در این زمینه ارجاع دهد. همچنین باید بدانید که بعضی از درمان‌های خانگی مثل پیاده‌روی، ورزش‌های کششی نیز می‌تواند برای درمان این‌گونه دردها مفید واقع شوند.

کدام ماه بارداری خطرناک است؟ (پرخطرترین ماه بارداری)

ماه‌های خطرناک بارداری، ماه‌هایی هستند که امکان آسیب دیدن مادر و فرزند در صورت عدم رعایت نکات مهم پزشکی مربوط به مشکلات و بیماری‌ها و حساسیت مادر که در همان اول قابل تشخیص است، سبب به خطر افتادن جان مادر یا فرزند او می‌شود. به همین دلیل بهتر است در همان هفته‌های اول بارداری به دکتر زنان مراجعه کرده و تحت نظر او قرار بگیرید تا ریسک بارداری به حداقل ممکن برسد. در ادامه  دو دوره از حاملگی که در اصطلاح به آن ماه‌های خطرناک بارداری می‌گویند را توضیح خواهیم داد:

سه ماه اول بارداری، مهم‌ترین ماه‌های خطرناک دوران بارداری

هفته یکم تا دوازدهم یکی از دوره‌های پرخطر بارداری می‌باشد. چون در بدن مادر تغییرات هورمونی عمده‌ای در حال شکل‌گیری است و علائم آن را می‌توان از طریق معده درد و ورم و… مشاهده کرد. همچنین در این سه ماه فرایند رشد جنین بسیار زیاد است و اصلی‌ترین اتفاقات برای او در این زمان می‌افتد.

در سه ماه اول بارداری، نوزاد به ترکیبات شیمیایی و سمی و محیط حساس‌تر است و همچنین تأثیرات مضر بعضی از داروها با کمبود ویتامین‌های مختلف در این سن می‌تواند باعث آسیب به اعضای بدن و یا سقط جنین گردد. علائم و بیماری‌های مختلف مادر هم می‌تواند در سه ماه اول بارداری به نوزاد آسیب برساند که این بیماری‌ها را در ادامه می‌توانید مشاهده کنید:

• مادر به سرطان مبتلا باشد.
• مادر به دیابت مبتلا باشد.
• مادر به صرع مبتلا باشد.
• مادر از مواد مخدر قبل و یا در حین بارداری استفاده کرده باشد.
• سن مادر بیش از ۳۵ یا کمتر از ۱۷ باشد.
• مادر بیماری‌های کلیوی داشته باشد.
• در بارداری های قبلی بیش از سه بار سقط داشته باشد.
• مادر بیماری‌های عفونی مانند HIV یا هپاتیت b داشته باشد.

خطرات سه ماه آخر بارداری، اصلی‌ترین ماه‌های خطرناک دوران بارداری

همانگونه که سه ماه اول بارداری بسیار حساس و خطرناک هستند، در سه ماه آخر نیز باید نکاتی را رعایت کرد تا جنین با سلامت کامل متولد شود. در این سه ماه و به خصوص ماه آخر ممکن است حالت‌ها و حساسیت‌های ماه‌های اولیه برای مادر ادامه داشته باشد و همچنین مشکلات تنفسی و سنگینی و فشارهای وارده به اندام‌های درونی به دلیل بزرگ شدن جنین بیشتر می‌شود.

برای اطلاع از چرخش درست جنین و نحوه زایمان و همچنین زمان دقیق آن در این سه ماه باید حتماً به دکتر مراجعه کنید و همچنین نکاتی برای کمتر شدن درد و بی‌حالی‌های ابتدا و انتهای بارداری باید توسط مادر رعایت شود که در زیر می‌توانید آنها را مشاهده کنید:

1. استراحت زیاد و دراز کشیدن به جای نشستن.
2. گرم نگه داشتن شکم برای جلوگیری از درد.
3. اگر درد ادامه دار بود می‌توانید در اسرع وقت به دکتر مراجعه کنید.

سخن پایانی علائم خطر در دوره بارداری

با نشانه‌های مختلف بارداری که نیاز به توجه بیشتر دارند آشنا شدیم. حال که آگاهی خود را بالا برده‌اید نیازی نیست خود را درگیر نگرانی‌های بی‌مورد کنید. شما به عنوان یک زن باردار باید بدانید که نباید استرس داشته باشید. بنابراین لازم است که مهارت مواجه‌ شدن با مسائل مختلف را یاد بگیرید و همواره نگاه خود به مسائل را مثبت کنید. همچنین لازم است که از یک رژیم غذایی سالم در دوران بارداری بهره ببرید. استراحت و خواب کافی و ویتامین‌هایی که لازم است تا در دوران بارداری مصرف نمایید را جدی بگیرید تا بتوانید یک بارداری سالم را پشت سر بگذارید. در صورت بروز هر گونه علائم نیز با پزشک خود مشورت نمایید.

منبع این مطلب، وبسایت معتبر پزشکی WebMD.com است.