تأثیر سدیم ساخارین بر دیابت؛ کاربرد،مزایا و عوارض آن

ساخارین ماده شیمیایی است که در قواعد آیوپاک به آن بنزو سولفامید می‌گویند و این ماده به صورت پودر کریستالی سفید رنگ وجود دارد که در اغلب غذاها به عنوان شیرین کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شکر، یکی متداول‌ترین کربوهیدرات‌هایی است که امروزه در بسیاری از مواد غذایی از آن استفاده می‌کنند و مصرف این شیرین کننده می‌تواند چاقی، دیابت و بیماری‌های قلبی را در پی داشته باشد. جالب است بدانید سدیم ساخارین یکی از بهترین جایگزین‌های شکر می‌باشد که کالری زیادی ندارد، به همین منظور در ادامه این مقاله از سایت سیناکر قصد داریم شما را با شیرین کننده سدیم ساخارین آشنا کرده و تمام اطلاعات لازم در این باره را به شما ارائه دهیم، پس تا انتها همراه ما باشید.

ساخارین چیست؟(سدیم ساخارین)

سدیم ساخارین که به انگلیسی sodium saccharin شناخته می‌شود، از شیرین کننده‌های مصنوعی ساخته شده در آزمایشگاه به شمار می‌رود که در آزمایشگاه‌های پیشرفته با اکسیداسیون مواد و عناصر شیمیایی مانند انیدرید فتالیک می‌توان این شیرین کننده مصنوعی را تهیه نمود و ظاهر ساخارین شبیه شکر معمولی است که این ماده به شکل بلورهای سفید رنگ و ریز در دسترس همگان قرار دارد.

استفاده از سدیم ساخارین می‌تواند به عنوان جایگزین مناسبی برای قندهای خوراکی باشد. در حقیقت در ساختار سدیم ساخارین هیچ کربوهیدراتی به کار نرفته است و بنابراین معایب قندهای معمولی را ندارد. ساخارین از شیرین کنندگی ۵۰۰ برابری نسبت به شکر معمولی برخوردار است. این قابلیت آن را برای شیرین کردن مقادیر زیادی از محصولات ایده آل می‌نماید. مصرف سدیم ساخارین باعث دوام و پایداری بسیار بالایی در محصول می‌شود.

معرفی برخی قندهای جایگزین برای دیابتی|ویژگی شیرین کننده های دیابتی

در این قسمت به معرفی بعضی قندهای جایگزین کم کالری با تأثیر کم بر میزان قند خون می‌پردازیم که برای افراد دیابتی مناسب هستند.

استویا

استویا یک جایگزین مصنوعی قند برای افراد دیابتی است که از برگ‌های گیاه استریا تولید می‌شود. این قند دارای خاصیت افزایش قند خون نبوده و به عنوان یک جایگزین مناسب برای قند معمولی برای افراد دیابتی در نظر گرفته می‌شود. استویا همچنین خاصیت ضد باکتریایی دارد که می‌تواند در کنترل عفونت‌های دهان و دندان تأثیرگذار باشد.

آسپارتام

آسپارتام یک قند مصنوعی بسیار شیرین است که به دلیل کم کالری بودن، مورد توجه افراد دیابتی قرار گرفته است. این قند مصنوعی برای کنترل قند خون مناسب است و مصرف آن می‌تواند به افراد دیابتی کمک کند تا وزن خود را نیز کنترل نمایند.

سوکرالوز

سوکرالوز نیز یکی از قندهای مصنوعی است که به عنوان جایگزینی برای قند معمولی برای افراد دیابتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از مزیت‌های اصلی سوکرالوز قابلیت شیرینی بالا و کم کالری بودن آن است که به افراد دیابتی کمک می‌کند کنترل سطح قند خون خود را بهبود بخشند. به علاوه، سوکرالوز، مقاومت حرارتی خوبی دارد که می‌تواند در تهیه بعضی از غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده شود و همچنین به دلیل عدم ایجاد افزایش قند خون می‌تواند به کنترل وزن نیز کمک زیادی کند.

با این حال، همچنان پیشنهاد می‌شود قبل از استفاده از سوکرالوز یا هر نوع قند دیگری با پزشک معالج یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید تا از میزان مصرف مناسب برای شرایط خاص خود و مطمئن شوید.

تأثیر ساخارین بر دیابت

این ماده که یک شیرین کننده مصنوعی رایج به حساب می‌آید و دارای کالری کم‌تر و شیرین کنندگی بیشتری نسبت به شکر می‌باشد، در نتیجه استفاده از آن می‌تواند برای بیماران دیابتی کمتر مضر باشد. کنترل وزن بدن نیز یکی دیگر از مزایای این شیرین کننده محسوب می‌شود.

این ماده تقریباً ۳۰۰ تا ۴۰۰ برابر شیرین‌تر از شکر معمولی است، بنابراین برای داشتن طعم شیرین فقط به مقدار کمی از آن نیاز دارید. با این حال، می‌توانید طعم ناخوشایند و تلخی داشته باشد. به همین دلیل است که این شیرین کننده مصنوعی اغلب با سایر شیرین کننده‌های کم کالری یا بدون کالری ترکیب می‌شود.

میزان مجاز مصرف روزانه ساخارین برای دیابتی ها

درباره میزان مصرف ساخارین برای دیابتی‌ها، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) حد مجاز روزانه را ۸ و نیم میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن مشخص کرده است. به طور مثال، شخصی با وزن ۷۰ کیلوگرم می‌تواند تا ۵۹۵ میلی‌گرم ساخارین در روز مصرف کند. البته پیشنهاد می‌شود برای شروع از مقادیر کمتر استفاده شود و به مرور زمان میزان مصرف آن افزایش یابد.

بهتر است مصرف روزانه به چند وعده تقسیم شود و از مصرف یکباره مقادیر زیاد پرهیز شود. همچنین پیشنهاد می‌شود قبل از شروع مصرف منظم، با پزشک معالج مشورت کنید زیرا ممکن است با توجه به شرایط خاص هر فرد، محدودیت‌های بیشتری وجود داشته باشد. مصرف ساخارین در نوشیدنی‌ها و غذاها باید به دقت اندازه‌گیری شود.

مزایای استفاده از ساخارین برای افراد مبتلا به دیابت

ساخارین برای دیابتی‌ها مزایای زیادی برای آنها به همراه دارد. مهم‌ترین مزیت آن عدم تأثیر بر سطح قند خون است، زیرا بدن نمی‌تواند آن را متابولیزه کند. این ویژگی آن را به گزینه‌ای مطلوب برای افراد دیابتی تبدیل می‌کند. همچنین ساخارین کالری ندارد و به کنترل وزن کمک می‌کند که برای بیماران دیابتی بسیار مهم است. این شیرین کننده‌ در دمای بالا و پایدار است و می‌تواند در پخت و پز نیز استفاده شود. از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه است، زیرا مقدار کمی از آن برای شیرین کردن کافی است. ساخارین طول عمر بالایی دارد و نیاز به نگهداری خاصی ندارد. به علاوه، مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از ساخارین می‌تواند به کاهش مصرف قند و کنترل بهتر دیابت کنترل کند.

آیا ساخارین عوارض جانبی دارد؟

علی رغم مزایای ساخارین برای دیابتی‌ها، برخی عوارض جانبی احتمالی نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. برخی افراد ممکن است به طعم تلخ یا فلزی آن حساس باشند. در موارد نادر مصرف بیش از اندازه آن می‌تواند باعث سردرد، سرگیجه یا مشکلات گوارشی گردد. بعضی از مطالعات نشان دادند که مصرف طولانی مدت ممکن است بر میکروبیوم روده تأثیرگذار باشد. اگرچه این یافته‌ها هنوز قطعی نیستند. در افراد حساس ممکن است واکنش‌های آلرژیک خفیف مانند خارش یا راش پوستی ایجاد شود افرادی که به سولفا حساسیت دارند باید در مصرف ساخارین محتاط باشند. همچنین برخی گزارش‌ها حاکی از تداخل احتمالی با برخی داروها است.

تداخلات دارویی احتمالی با ساخارین

مصرف سوخاری برای دیابتی‌ها که همزمان داروهای خاصی مصرف می‌کنند، نیازمند توجه خاص است. بعضی مطالعات نشان می‌دهند که ساخارین می‌تواند با داروهای سولفونیل اوره که برای کنترل قند خون استفاده می‌شوند، تداخل داشته باشد. افراد دیابتی که از ساخارین استفاده می‌کنند و همزمان داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مصرف می‌کنند، باید حتماً با پزشک خود مشورت کنند.

همچنین ساخارین برای دیابتی‌هایی که از داروهای آنتی بیوتیک استفاده می‌کنند، ممکن است جذب دارو را تحت تأثیر قرار دهد. پیشنهاد می‌شود بین مصرف دارو و ساخارین حداقل دو ساعت فاصله بیندازید. کسانی که داروهای کنترل فشار خون استفاده می‌کنند نیز باید در مصرف ساخارین احتیاط کنند. مشورت با پزشک و داروساز می‌تواند به شناسایی تداخلات احتمالی کمک کند.

گروه‌های پرخطر در مصرف ساخارین

گرچه ساخارین برای دیابتی‌ها به طور کلی ایمن است، اما بعضی گروه‌ها باید در مصرف آن دقت بیشتری کنند. زنان باردار دیابتی باید از مصرف آن پرهیز کنند، زیرا این ماده می‌تواند از جفت عبور کند. همچنین ساخارین برای دیابتی‌های کودک و نوجوان باید با احتیاط بیشتری استفاده گردد. افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی که ساخارین مصرف می‌کنند، باید تحت نظر پزشک باشند. ساخارین برای دیابتی‌هایی که سابقه حساسیت به سولفا دارند، نیز می‌تواند خطرساز باشد. افراد مبتلا به دیابت که از چند دارو استفاده می‌کنند، باید مصرف ساخارین را با پزشک خود مطرح کنند.

عوارض ساخارین

عوارض ساخارین به ندرت در افراد دیده می‌شود، اما باید به علائم آن توجه کرد. از آنجایی که شیرین کننده ساخارین تا حد زیادی طبیعی و برگرفته از گیاهان است، اغلب به عنوان یک گزینه بهتر از شیرین ‌کننده‌های صنعتی معرفی می‌شود. از عوارض ساخارین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

موارد مصرف سدیم ساخارین

از ساخارین برای تولید مواد غذایی رژیمی مخصوص افراد مبتلا به دیابت، شربت دارویی، نوشابه‌های بدون قند  و… استفاده می‌شود. از کاربردهای ساخارین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. سدیم ساخارین در خمیر دندان

اگر به مواد تشکیل دهنده موجود در خمیر دندان نگاهی بیندازید، نام ساخارین را در آن مشاهده خواهید کرد. تقریباً ۷۰ درصد از خمیر دندان‌های تولید شده حاوی این شیرین کننده هستند. ساخارین طعم شیرینی و ملایمی در خمیر دندان ایجاد کرده و علاوه بر آن باعث احساس تمیزی و خوشایندی در دهان می‌شود.

استفاده از سدیم ساخارین در خمیر دندان عادت مسواک زدن برای کودکان و بزرگسالان را بهتر شکل داده و تمایل افراد به مسواک زدن را افزایش خواهد داد.

2. کاربرد در محلول دهان شویه

دهان‌شویه‌ها معمولاً طعم تلخ و تندی دارند. اغلب تولید کنندگان برای پوشاندن این طعم تلخ ترجیح می‌دهند از شیرین ‌کننده مصنوعی مانند ساخارین استفاده کنند. استفاده از دهانشویه‌هایی که حاوی مواد طعم دهنده و شیرین مانند ساخارین هستند، طعم تلخ دهان به هنگام صبح را نیز از بین خواهد برد.

سدیم ساخارین در صنایع غذایی

از سدیم ساخارین در صنایع غذایی و تولید محصولاتی مانند نوشیدنی، آدامس، مربا، دسر و… استفاده می‌شود. این محصول جایگزین مناسبی برای شکر طبیعی در این محصولات غذایی بوده و استفاده از آن میزان کالری خوراکی را پایین می‌آورد. از کاربرد ساخارین در صنایع غذایی می‌توان موارد زیر را نام برد:

• به عنوان شیرین کننده
• پایدار کننده و نگهدارنده مواد غذایی
• تولید شیرینی جات تهیه و تولید نان
• تولید نوشیدنی‌های رژیمی
• تولید انواع مربا و بستنی و…
• تهیه و ساخت نوشابه‌های رژیمی

کاربرد در صنایع دارویی|سدیم ساخارین

به کارگیری از سدیم ساخارین در صنایع داروسازی بسیار دیده می‌شود. از این ماده به عنوان بهبود دهنده طعم قرص‌های مولتی ویتامین و انواع قرص‌های جوشان استفاده می‌شود و همچنین کاربرد آن در روکش قرص‌ها نیز به چشم می‌خورد. این شیرین کننده بسیار شیرین است و مقادیر کمی از آن طعم مطلوب در قرص‌های کلسیم، ویتامین و محصولات مراقبت شخصی را ایجاد می‌کند. استفاده از سدیم ساخارین در خمیر دندان نیز صورت گرفته و باعث ایجاد طعم بهتر در آن می‌شود.

چه میزان ساخارین برای افراد دیابتی بی‌خطر است؟

متخصصان غدد بر این باورند، ساخارین برای دیابتی‌ها در صورت مصرف درست و متعادل گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شود. تحقیقات جدید نشان می‌دهند که مصرف ساخارین برای دیابتی‌ها می‌تواند به کنترل بهتر قند خون منجر شود. با این حال، متخصصان تغذیه پیشنهاد می‌کنند که ساخارین برای دیابتی‌ها نباید تنها راهکار کنترل قند خون باشد.

پژوهشگران بر این باورند که استفاده از ساخارین در کنار رزیم غذایی متعادل و ورزش منظم، می‌تواند قسمتی از یک برنامه کامل مدیریت دیابت باشد. انجمن دیابت آمریکا نیز استفاده از ساخارین را در محدوده مجاز تأیید می‌کند. به گفته متخصصان، مهم‌ترین نکته، رعایت میزان مصرف توصیه شده و مشورت با پزشک معالج است.

نتیجه گیری

سدیم ساخارین ترکیبی آلی و آروماتیک است که با عنوان شیرین کننده مصنوعی در استفاده خانگی و محصولات گوناگون مانند خمیر دندان، شیرینی جات، نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود. این ماده کالری ندارد، قند خون را افزایش نمی‌دهد و باعث چاقی نیز نمی‌شود. البته استفاده بیش از استاندارد آن تعادلی میکروبی روده را بر هم می‌زند و سبب بیماری‌های گوناگونی می‌شود.

سؤالات متداول درباره ساخارین و دیابت

در ادامه به برخی از پرسش و پاسخ‌های رایج در مورد ساخارین و دیابت می‌پردازیم.

آیا سدیم ساخارین برای دندان ضرر دارد؟

خیر، استفاده آن به جای شکر از پوسیدگی جلوگیری می‌کند؛ زیرا باکتری‌های دهان قادر به تجزیه آن نیستند.

آیا برای بیماران دیابتی توصیه می‌شود؟

بله، اگر دیابت دارید استفاده آن به جای شکر توصیه می‌شود؛ زیرا باعث افزایش قند خون نمی‌شود.

سدیم ساخارین در بارداری چه تأثیری دارد؟

این شیرین کننده در طول بارداری توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است حساسیت زا باشد و برای نوزاد خطراتی در پی داشته باشد. پیش از مصرف این دارو در دوران بارداری حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

شربت و قرص سدیم در چه مواردی استفاده می‌شود؟ 

سدیم ساخارین در برخی شربت‌ها و قرص‌ها و مخصوصاً قرص‌های جویدنی به عنوان طعم دهنده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آیا ساخارین باعث افزایش قند خون می‌شود؟

خیر، ساخارین در بالا رفتن افزایش قند خون تأثیری ندارد، زیرا ساخارین یک شیرین‌کننده مصنوعی است که کالری ندارد و در بدن متابولیزه نمی‌شود.