معاینات دوره‌ای در طب کار برای افراد شاغلی است که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند. این معاینات به منظورهای مختلفی انجام می‌شود و به طور معمول هر یک سال یک بار انجام می‌شود. افرادی که در سازمان‌ها و ارگان‌های مختلفی مانند کارخانجات و غیره مشغول به کار هستند ممکن است لازم باشد که سالی یک بار تحت آزمایش‌های گوناگون قرار بگیرند. بر طبق ماده قانون کار کارفرما وظیفه دارد که این تست‌ها از کارمندان و کارگران خود به طور دوره‌ای به عمل بیاورد. برای مثال اگر فردی تازه به یک بیماری مبتلا شده باشد می‌تواند در اسرع وقت برای درمان بیماری خود اقدام کند. این کار سبب می‌شود تا فرد خیلی سریع‌تر بهبود بسیار کمتر از زمانی است که بیماری او به مرحله پیشرفته برسد. در این مقاله از سیناکر با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد معاینات دوره‌ای طب کار با شما صحبت کنیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
منظور از معاینات دوره‌ای طب کار
در نظر داشته باشید که معاینات دوره‌ای در محل کار برای پرسنل انجام می‌گیرد. این بررسی‌ها به شناخت زودهنگام بیماری‌ها و کم شدن خطرات در محل کار کمک می‌کند. همچنین در کل سبب افزایش سلامت عمومی در افراد می‌شود.
این معاینات دوره‌ای که هر ساله برای کارمندان و کارگران انجام می‌شود، اهداف و مزیت‌های زیادی دارد. در زیر به برخی از این مزیت‌ها اشاره می‌کنیم:
- شناخت بیماری‌ها در مرحله‌ای که قابل‌درمان است.
- جلوگیری از منتقل شدن بیماری‌های مسری
- قرار دادن افراد در پست‌های مناسب‌تر در صورتی که کار آن‌ها سبب بروز بیماری در آن‌ها شده است.
- کم شدن هزینه‌های درمان
- ارزیابی عوامل زیان‌بار در محل کار
- کم شدن صدمات کار
- ارزشیابی راه‌حل‌های ایمنی
موارد بالا برخی از مزیت‌های معاینات دوره‌ای طب کار است. با توجه به نوع شغل و خطراتی که هر کسب‌وکار دارد، أنواع معاینات دوره‌ای در سال لازم است. نتیجه حاصل از این معاینات بایستی به افرادی که در این معاینه‌ها شرکت کرده‌اند گزارش شود. در صورتی که پزشک لازم بداند کارکنان روند درمان را شروع می‌کنند. در نظر داشته باشید که معاینات ادواری از جنبه‌های با اهمیت در خصوص سلامت افراد است. در حالت کلی در هر کشوری بر طبق مقررات بهداشت جهانی، شرکت در معاینات دوره‌ای برای افراد شاغل لازم است.
معاینات دوره‌ای
معاینات دوره‌ای نوعی بررسی پزشکی است که به صورت منظم برای افراد انجام می‌شود. منظور اصلی این قبیل معاینات حفاظت و جلوگیری از ظاهر شدن مشکلات پزشکی است. این آزمایشات حاوی سنجش فشار خون، آزمایشات خون برای سنجیدن سطوح کلسترول، قند و دیگر پارامترهای سلامتی است. برخی از آزمایش‌های جسمانی نیز برای فرد در نظر گرفته می‌شود. زمانی که فرد شاغل به صورت منظم آزمایش‌های مختلف را انجام دهد، در صورت بروز بیماری به سرعت می‌تواند درمان خود را آغاز نماید. می‌توان بیماری‌های مختلفی مانند سرطان، دیابت، فشارخون بالا و بسیاری دیگر از بیماری‌ها در مراحل ابتدایی تشخیص داد و آن‌ها را درمان کرد.
معاینات ادواری نقش مهمی برای حفاظت از سلامت کارکنان دارند. این معاینات سبب می‌شوند تا محیط کاری ایمن و سالم شود. اجرای برنامه‌های پیشگیرانه برای افراد شاغل با توجه به نتایج این آزمایشات لازم است. در نظر داشته باشید که انجام معاینات دوره‌ای طب کار سبب می‌شود تا هزینه‌های درمان به مراتب کمتر شود. این اقدامات که پیشگیرانه هستند می‌توانند تا حد زیادی از پیشرفت بیماری‌ها بکاهند و از تاثیرات جانبی بیماری‌ها پیشگیری کنند. در نتیجه کیفیت زندگی و عمر افراد افزایش می‌یابد.
معاینات دوره‌ای شامل چه مواردی است؟
معاینات دوره‌ای شامل یک سری آزمایش‌ها برای بررسی سلامت عمومی افراد در محل کار است. با توجه به نوع شغل برخی از تست‌ها ممکن است برای برخی از افراد شاغل به طور اضافه در نظر گرفته شود.
در طی معاینه‌های دوره‌ای پروسه سلامت شغلی افراد شاغل در یک سازمان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در زیر به روند معاینات اشاره می‌کنیم:
- تشکیل دادن پرونده برای بیمار و نظر کارشناس بهداشت حرفه‌ای
- معاینات پزشکی
- آزمایش ادیومتری یا شنوایی‌سنجی
- آزمایش تنفس یا اسپیرومتری
- تست بینایی‌سنجی یا اپتومتری
- تست نوار قلب
- آزمایش‌های خون
در ادامه به توضیح مواردی که ممکن است در برخی از مشاغل در معاینات دوره‌ای انجام گیرد اشاره می‌کنیم:
- معاینات عمومی: پزشک در ابتدا معاینه‌های مربوط به اندام‌ها را انجام می‌دهد. همچنین او از سوابق بیماری که در خانواده بیمار وجود دارد می‌پرسد. در برخی از مشاغل لازم است که قدرت بدنی و سلامت کامل فرد مورد بررسی قرار بگیرد. به این منظور تست‌های خاصی انجام می‌شود. شغل‌های مختلفی مانند آتش‌نشانی، نیروی انتظامی، دریانوردی و خلبانی از جمله مشاغلی هستند که سلامت کامل بدنی فرد باید به صورت دوره‌ای مورد ارزیابی قرار بگیرد.
- آزمایشات خون: آزمایش‌های خون شامل موارد مختلفی مانند آزمایش CBC، آزمایش دیابت، آزمایش کلسترول، تست آنزیم‌های کبدی و آزمایش اعتیاد در صورتی که کارفرما درخواست دهد است.
- تست بینایی‌سنجی و اپتومتری: معاینات بینایی‌سنجی حاوی میدان دید، تیزبینی، دید رنگ و دید عمق است. این بخش از معاینات دوره‌ای برای ارزیابی، پایش و درمان کردن بیماری‌های مربوط به بینایی در افراد است. به دلیل این که بعضی از مشکلات مربوط به چشم‌ها را به راحتی می‌توان درمان کرد بنابراین تشخیص زودهنگام آن‌ها لازم است.
- نوار قلب: نوار قلب برای تشخیص برخی از بیماری‌های قلبی بسیار لازم است. در نظر داشته باشید که در معاینات دوره‌ای این آزمایش تنها برای افرادی که بالای ۳۵ سال سن دارند انجام می‌شود. اما در برخی از موارد استثنایی ممکن است پزشک برای دیگر افرادی که زیر ۳۵ سال هستند نیز انجام این آزمایش را لازم بداند.
- تست تنفسی یا اسپیرومتری: تست تنفسی یا همان اسپیرومتری مشخص می‌کند که آیا فرد به مشکلات تنفسی انسدادی و یا تحدیدی دچار است یا خیر. این بیماری‌ها هم می‌توانند ناشی از شغل باشند و هم می‌توانند به علت مواردی غیر شغلی رخ داده باشند. برای مثال برخی از بیماری‌ها مثل آسم، برونشیت و سایر بیماری‌های تنفسی با مشخص کردن حجم‌های ریه و رسم نمودارهای جریان- حجم و زمان- حجم مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. باید بدانید که انجام تست‌های تنفسی به خصوص برای افرادی که با مواد شیمیایی سر و کار دارند بسیار با اهمیت است. زیرا کار کردن با این مواد در طولانی‌مدت می‌توانند بر روی ریه آن‌ها اثرات نامطلوبی بگذارد. بنابراین حتما لازم است که ریه آن‌ها به طور مرتب موردسنجش قرار بگیرد. در صورت تشخیص ممکن است فرد در محل دیگری که عاری از مواد شیمیایی است به کار گرفته شود.
- تست شنوایی‌سنجی یا ادیومتری: افرادی که در مکان‌های بسیار پر سر و صدا کار می‌کنند لازم است که هرساله این تست را انجام دهند. در واقع این محیط‌ها ممکن است بر میزان شنوایی فرد تاثیر منفی بگذارد. تست شنوایی‌سنجی سبب می‌شود تا فرد از آسیب‌های شنوایی که ناشی از شغل است در امان بماند.
آزمایش طب کار برای مشخص کردن محدودیت‌های شغلی برای افراد
در صورت ایجاد یک حادثه شغلی و یا بروز بیماری کارفرما و یا فرد متقاضی ارزیابی شرایط فیزیکی و تطبیق توانایی او برای توازن امور محوله به شکل دائم و یا موقت می‌شوند. پزشکان با توجه به نوع شغل فرد و ریسک ابتلای او به بیماری‌ها معاینات لازم را انجام می‌دهند. در این صورت لازم است که شرایط بدنی فرد بررسی شود. در نتیجه میزان صدمات وارد شده بر بدن وی که ناشی از کار باشد مشخص می‌شود.
آزمایش طب کار برای تشخیص اعتیاد در افراد
در آزمایش طب کار یکی از مواردی که سنجیده می‌شود اعتیاد افراد است. برای بسیاری از کارفرماها موضوع اعتیاد به انواع مواد مخدر بسیار مهم است. اعتیاد نوعی بیماری روانی است که می‌تواند بر روی کار افراد تاثیری منفی بگذارد. در واقع هیچ کارفرمایی افراد معتاد را استخدام نمی‌کند. همچنین در برخی از شغل‌ها داشتن اعتیاد از صادر شدن گواهی‌نامه برای افراد جلوگیری می‌کنند.
هر فرد پیش از استخدام و همچنین در طول دوره کار خود دست‌کم یک بار این آزمایش را انجام می‌دهد. سنجش اعتیاد از روی آزمایش ادرار انجام می‌شود.
وقت انجام معاینات دوره‌ای طب کار
دسته زمان‌بندی برای انجام معاینات دوره‌ای طب کار شامل موارد زیر است:
- معاینات ادواری سالانه
در کشورهای زیادی و برای شغل‌های مختلف چکاپ دوره‌ای یک بار در سال انجام می‌شود. چکاپ سالانه دوره‌ای به این معنی است که همه پرسنل بایستی یک بار در سال مورد معاینات پزشکی قرار بگیرند. این نوع زمان‌بندی برای انجام معاینات برای مطمئن شدن از سلامتی کارکنان است. در صورتی که فرد تازه به یک بیماری مبتلا شده باشد، فرصت پیدا می‌کند تا اقدامات درمانی موثری را انجام دهد و از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
- معاینات دوره‌ای شش ماهه یا فصلی
برای بعضی از مشاغل بایستی که معاینات در برخی از شرایط خاص هر ۶ ماه یک بار یا حتی در هر فصل انجام گیرد. این معاینه‌ها در مشاغلی که خطرات بیشتری دارند رایج است.
- معاینات ادواری بر مبنای عوامل خاص
بعضی از معاینات دوره‌ای امکان دارد که بر مبنای عوامل مختلف و خاص که در محل کار است ایجاد شوند. برای مثال اگر در شغلی امکان منتقل شدن بیماری‌های ویروسی وجود دارد، معاینات دوره‌ای به صورت مکرر لازم است.
- معاینات دوره‌ای برای پرسنل جدید
افرادی که تازه می‌خواهند استخدام شوند لازم است که معاینات بدو استخدام را انجام دهند. این آزمایشات به تشخیص به موقع بیماری و تطبیق شغل با توانایی‌های فرد کمک زیادی می‌کند.
نتیجه‌گیری
در این مقاله در مورد معاینات دوره‌ای طب کار با شما صحبت کردیم. افراد شاغل در محیط کار و افرادی که تازه استخدام شده‌اند لازم است که این معاینات را انجام دهند. در نظر داشته باشید که انجام معاینات به صورت منظم مزایای فراوانی برای کارمندان و کارفرما دارد.