آلودگی هوا و تأثیر آن بر دیابت

آلودگی هوا، به عنوان یکی از عوامل مؤثر در ایجاد برخی بیماری‌ها مثل بیماری‌های قلبی، تنفسی، مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2 شناخته شده است و امروزه در شهر‌های بزرگ و یا به اصطلاح “کلان شهرها “یک مشکل خطرناک برای سلامت بدن و روان آدمی به احتساب می‌آید.

برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که آلودگی هوا علاوه بر اینکه بر سیستم تنفسی و قلبی-عروقی تأثیرگذار است، می‌تواند نقش مهمی در بروز و تشدید بیماری‌های متابولیکی همچون دیابت نوع 2 نیز ایفا کند. در ادامه این مقاله از سایت سیناکر قصد داریم آلودگی هوا و تاثیر آن بر دیابت را بررسی نماییم، تا انتها همراه ما باشید.

آلودگی هوا و تأثیر آن بر سلامت انسان

همان‌طور که می‌دانید، آلودگی هوا یک خطر شناخته شده برای سلامت انسان است. سال‌ها پیش، آلودگی هوا تهدیدی جدی برای سلامت تنفسی در نظر گرفته می‌شد و در طی دهه‌های بعدی با گسترش تحقیقات، نگرانی‌ها در ارتباط با اثر آلودگی هوا بر بیماری‌های قلبی عروقی، چاقی، دیابت، سیستم عصبی و سیستم ایمنی نیز افزایش یافت.

چگونه آلودگی هوا می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد؟

مکانیسم دقیق بین آلودگی هوا و دیابت هنوز کشف نشده است. با این حال دانشمندان معتقدند که برخی آلاینده‌ها پس از تنفس می‌توانند وارد گردش خون شده و با ارگان‌ها و بافت‌ها واکنش دهد. در نهایت، این فعل و انفعالات عملکرد درست ارگان‌های داخلی از جمله پانکراس که مسئول تولید انسولین است را مختل می‌کند و با نابودی سلول‌های تولید کننده انسولین باعث کاهش تولید انسولین در بدن می‌شود و همچنین با تأثیر بر سایر ارگان‌ها باعث کاهش حساسیت به انسولین بشود و زمینه ابتلا به دیابت را فراهم کند.

رابطه بین آلودگی هوا و افزایش قند خون

به نظر می‌رسد آلودگی هوا بر روی کنترل قند نیز اثر می‌گذارد؛ چرا که آلودگی هوا با ایجاد واکنش‌های حساسیتی و التهابی سیستمیک موجب تحریک سیستم ایمنی و اتونومیک شده و با افزایش ترشح کورتیزول، افزایش وزن، افزایش اشتها می‌تواند سبب نوسانات قند خون شود.

تأثیر آلودگی هوا بر دیابت نوع 2

عموماً رژیم غذایی ناسالم، کم تحرکی، فست فودها و نوشیدنی‌های شیرین عامل ابتلا به دیابت نوع 2 هستند، ولی مطالعات اخیر نشان می‌دهد آلودگی هوا عاملی بسیار مؤثر در افزایش ابتلا به این نوع از دیابت است. یافته‌های جدید نشان می‌دهد اثرات مخرب قرار گرفتن  در معرض مقدار زیادی دی اکسید نیتروژن و ذرات PM2.5 به مدت طولانی سبب افزایش ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 می‌شود.

در حالی که آلودگی هوا خود به تنهایی عامل ابتلا به دیابت است محققان پیشنهاد می‌کنند از انجام فعالیت‌های ورزشی در فضای باز دوری کنید، از مواد غذایی ناسالم و چرب که سبب اضافه وزن می‌شوند اجتناب کنید. همچنین با مطالعه در زمینه این بیماری و رعایت عوامل دیگر که منجر به ابتلای آن می‌شود، احتمال دچار شدن به دیابت نوع 2 را به حداقل برسانید.

نقش آلودگی هوا در بروز مشکلات قلبی

آلودگی هوا یک تهدید جدی برای بیماران قلب است، زیرا یکی از دلایلی که گفته می‌شود هوای آلوده برای قلب خطر بیشتری دارد این است که ذرات بسیار ریز از دیوار ریه جذب خون می‌شوند. در این بین، قلب خون را به تمام نقاط بدن پمپاژ می‌کند و ذرات آلاینده به آسانی در اندام‌های دیگر پخش می‌شوند و رسوب می‌کنند. اما ذرات آلاینده تأثیرات مخصوصی در ساختار قلب دارند که به آن اشاره می‌کنیم.

• تنفس در هوای آلوده به رگ‌های خونی آسیب می‌زند و باعث تنگ و سفت شدن رگ‌ها می‌شود.
• آلودگی هوا باعث بالا رفتن غلظت خون و لخته شدن خون می‌شود که کار قلب را برای پمپاژ خون سخت می‌کند.
• نفس کشیدن در هوای آلوده باعث بروز نارسایی قلبی، حمله و سکته قلبی می‌شود.

چه آلاینده‌هایی بیشترین تأثیر را بر قند خون دارند؟

آلودگی هوا به معنای آلودگی محیط داخلی و فضای باز با هر گونه مواد شیمیایی، عامل فیزیکی یا بیولوژیکی است که موجب تغییر ویژگی‌های طبیعی جو می‌شود. وسایل نقلیه موتوری، تجهیزات صنعتی، آتش سوزی جنگل همگی منابع مشترک آلودگی هوا هستند. در این میان مهم‌ترین آلاینده‌ها عبارتند از ذرات معلق، اوزون، دی اکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد. سولفات، نیترات، آمونیاک، کربن سیاه و گرد و غبار مواد معدنی اجزای اصلی ذرات معلق به شمار می‌آیند که بیش از هر آلاینده دیگری به افراد آسیب بزنند. ذراتی با قطر 10 میکرون یا کمتر که می‌تواند وارد ریه‌ها شود، بسیار به سلامتی آسیب می‌رسانند

راهکارهای کاهش تأثیر آلودگی هوا بر دیابت

با توجه به تأثیرات بد آلودگی هوا بر بدن و به منظور کاهش این تأثیرات لازم است به دریافت مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان‌ها، مواد غذایی دارای ویتامین‌های B6، B12، اسید فولیک ها و سبزیجات سولفوردار توجه داشته باشیم. برای تأمین این مواد مقوی مصرف میوه‌ها، سبزیجات، ماهی، کلم بروکلی و کلم بروکسل پیشنهاد می‌شود. ورزش منظم هم می‌تواند بر کاهش تأثیرات آلودگی‌ها مفید باشد. ورزش‌های هوازی با خون رسانی و دریافت اکسیژن می‌توانند سبب کاهش مقاومت به انسولین و وزن شوند.

یکی دیگر از مشکلاتی که به خاطر آلودگی هوا ایجاد می‌شود کمبود ویتامین D است. بیشترین منبع تأمین کننده این ویتامین از طریق تابش نور خورشید به بدن است. آلودگی هوا موجب کاهش دسترسی به نور فرابنفش خورشید شده و تولید ویتامین D را کاهش می‌دهد. در نهایت، با توجه به تأثیرات مخرب آلودگی هوا بر سلامتی می‌توان راهکارهای زیر را به منظور کاهش این تأثیرات پیشنهاد داد.

1. در ساعات ترافیک و اوج شلوغی از رفت و آمد در شهر اجتناب کنید.
2. مصرف میوه‌ها و سبزیجات حاوی ویتامی C را فراموش نکنید.
3. بیشتر آب بنوشید.
4. هوای داخل منزل را تمیز نگه دارید. به همین منظور از تهویه مناسب هوای داخل منزل مطمئن باشید.
5. اگر می‌خواهید سگار بکشید خارج از منزل و در فضای باز بکشید تا از تجمع مواد آلاینده جلوگیری کنید.

چگونه می‌توان از تأثیرات منفی آلودگی هوا بر دیابت پیشگیری کرد؟

به طور کلی، مضرات آلودگی هوا بسیار زیاد است و طبق برآوردهای انجام شده از هر 100 نفر 99 نفر در معرض آلودگی هوا هستند. در نتیجه واجب است که هر کسی در مقابل مشکلات و عوارض هوای ناپاک، ایمنی خود را بالا ببرد. پزشکان از تأثیر مواد طبیعی و داروهای گیاهی در روند پیشگیری و حتی مکمل‌های درمانی در برابر این آلاینده سخن می‌گویند.

آلودگی هوا به علت ایجاد استرس اکسیداتیو و التهاب که باعث لیپوژنز، التهاب بافت چربی و مقاومت به انسولین می‌شود، با خطر دیابت در ارتباط است. فضاهای سبز می‌توانند با کاهش آلاینده‌های مضر هوا، به طور قابل ملاحظه‌ای خطر مرگ و میر را در بیماران دیابتی کاهش دهند و راهکاری امیدوارکننده برای فضاهای شهری ارائه دهند.

روش‌های جلوگیری از اثرات منفی آلودگی هوا بر دیابت

با توجه به تأثیرات منفی آلودگی هوا بر دیابت که در این مقاله از سیناکر گفته شد، انجام اقدامات پیشگیرانه می‌تواند تاثیر بسزایی در کاهش خطر ابتلا و مدیریت بهتر این بیماری داشته باشد. از جمله اقدامات مهم برای جلوگیری از اثرات منفی آلودگی هوا می‌توان به کاهش قرارگیری در معرض آلودگی هوا، تقویت سیستم ایمنی و ایجاد محیط‌های سالم‌تر در خانه، افزایش آگاهی و اطلاعات و… اشاره نمود.