تجربه‌ی ترس، نگرانی و اضطراب در برخی موقعیت‌های خاص به صورت گهگاهی برای هر فردی طبیعیست. این احساسات واکنش‌های عادی به وقایع و لحظات غیرعادی و تنش‌زا در زندگی روزمره هستند.
برخی افراد مکرّراً دچار اضطراب می‌شوند. علائم می‌تواند به حس درونی اضطراب محدود باشد یا به صورت علائم فیزیکی تظاهر یابد. این دسته علائم ممکن است با برخی اختلالات جسمی اشتباه گرفته شوند. برای مثال درد قفسهی سینه گاهی می‌تواند تظاهری از اضطراب باشد که اغلب در نتیجه‌ی حملات panic (حمله‌ِ‌‌‌‌‌‌ی حاد و شدید اضطراب) یا واکنش افراطی به یک واقعه ایجاد می‌شود. درد قفسهی سینه برای ما مهم است؛ چرا که می‌تواند با حملات قلبی و دیگر مشکلات قلبی ارتباط داشته باشد.
اگر شما جزء دسته‌ای هستید که به تناوب دچار اضطراب می‌شوید، آگاهی درباره‌ی درد قفسهی سینه و چگونگی کشف علّت پیدایش آن می‌تواند به شما کمک کند که درد را مدیریت کنید، برای تسکین آن اقدام کنید و همچنین تشخیص دهید چه زمانی نیاز به اقدامات درمانی تکمیلی دارید.
درد قفسه سینه ناشی از اضطراب چگونه است؟
علائم اضطراب معمولاً در افراد مختلف متفاوت است. حتی در یک شخص اضطراب با چهره‌های گوناگون خود را نشان می‌دهد. همین چندوجهی بودن اضطراب است که تشخیص و درک علائم را دشوار می‌کند.
درد قفسهی سینه ناشی از اضطراب ممکن است در افراد گوناگون به اشکال متفاوت ظاهر شود. برخی افراد به صورت تدریجی دچار درد می‌شوند و در برخی دیگر درد به صورت ناگهانی و غیرمنتظره بروز می‌یابد. درد قفسهی سینه ناشی از اضطراب می‌تواند به هر کدام از اشکال زیر باشد:
- درد تیز، ناگهانی و شدید
- درد مداوم قفسهی سینه
- کشش یا اسپاسم عضلانی غیرطبیعی در قفسهی سینه
- درد سوزشی، کرختی یا درد مبهم
- درد تیرکشنده
- احساس فشار و تنگی در قفسهی سینه
اگر سابقه‌ی درد قفسهی سینه ناشی از استرس در گذشته نداشته باشید و اولین بار باشد که دچار این اتّفاق شده‌اید احتمالاً نگران و گوش به زنگ خواهید شد. بسیاری از مردم در این شرایط گمان می‌کنند دچار حمله‌ی قلبی شده‌اند و به اورژانس مراجعه می‌کنند.
در یک مطالعه، محقّقان پی بردند اختلال اضطرابی در آن دسته از افراد که درد غیراختصاصی قفسهی سینه (nonspecific chest pain یا NSCP) دارند شایع‌تر است. NSCP به درد atypic قفسهی سینه (دردی که مشخصات دردهای قلبی را ندارد.) گفته می‌شود که با نشانه‌های دیگری هم همراه است که حوادث قلبی علت آن‌ها نیست.
اگر به اورژانس بیمارستان مراجعه کردید و پزشکان دلیل خاصی برای درد قفسهی سینه‌ی شما پیدا نکردند، بهتر است با پزشک خود درباره‌ی دیگر علل محتمل درد از جمله اضطراب مشورت کنید.
چه عواملی درد قفسه سینه ناشی از اضطراب را سبب می‌شوند؟
اغلب اوقات وقتی شما مضطرب می‌شوید بدنتان می‌تواند واکنش‌های فیزیکی خاصی را ایجاد کند؛ از قبیل افزایش تعریق و تنگی نفس.
وقتی اضطراب سر وقت شما می‌آید، مغز و بدن شما یک واکنش استرسی فوری را پایه‌ریزی می‌کند. این واکنش شامل تغییرات فیزیولوژیک می‌شود. ممکن است بدنتان در این شرایط سفت‌تر شود.
واکنش استرسی همچنین می‌تواند پاسخ‌های روانی و حسی القا کند. ممکن است شما پرخاشگر و زودرنج شوید. به مجموعه‌ی این پاسخ‌ها، واکنش ستیز یا گریز (fight-or-flight) گفته می‌شود؛ به بیان دیگر وقتی شما دچار استرس می‌شوید، بدنتان خود را برای مبارزه یا فرار آماده می‌کند.
در صورتی که شما به ندرت واکنش ستیز یا گریز را تجربه کنید، بدنتان می‌تواند ظرف ۳۰ دقیقه خود را بازیابی کند و به فعالیت طبیعی بازگردد؛ اما اگر مکرراً این واکنش را تجربه کنید بدن از بازیابی خود عاجز خواهد بود. همین عامل باعث افزایش تنش عضلانی می‌شود و این تنش در قفسهی سینه ممکن است خود را به صورت درد نشان می‌دهد.
به علاوه، در شرایط پراسترس‌تر ممکن است تعداد و شدّت ضربان قلب بیشتر شود. این عامل هم در کنار تنش عضلانی مذکور مزید بر علت خواهد بود تا دردی غیرعادی در قفسهی سینه ایجاد شود.
درمان‌های خانگی غلبه بر استرس
هر گاه احساس اضطراب به شما دست داد می‌توانید با تکنیک‌های ساده ذهن و بدنتان را تحت کنترل دربیاورید. این تکنیک‌ها ممکن است همیشه جواب ندهند ولی با این حال هنگامی که نیاز به کنترل استرس خود دارید نقطه‌ی شروع خوبی محسوب می‌شوند.
تنفّس عمیق را امتحان کنید
نفس‌های عمیق و متمرکز می‌تواند همزمان در ذهن و بدنتان آرامش القا کند. اتاق یا محوطه‌ای آرام و ساکت پیدا کنید، سپس ظرف ده ثانیه عمل دم را انجام دهید، یک ثانیه نفستان را نگه دارید، حالا ظرف ده ثانیه هوا را از ریه‌هایتان به خارج هدایت کنید. آن قدر این کار را تکرار کنید تا حس کنید تعداد ضربان قلبتان کاهش یافته است.
موقعیت را ارزیابی کنید
احساس اضطرابتان را بپذیرید، علل آن را شناسایی کنید، سپس سعی کنید عوامل استرس‌زا را با نگاهی منطقی و واقع‌بینانه مورد بررسی قرار دهید. درباره‌ی چیزی نگرانید که کنترلی روی آن ندارید؟ آیا پیامدی غیرمحتمل از موقعیتی خاص علّت واهمه‌ی شماست؟ آیا از روبرویی با موقعیتی بیم دارید که از مدیریت آن عاجز باشید؟ احساساتتان را زیر و رو کنید تا منبع اضطراب را بیابید؛ سپس تلاش کنید با منطق و واقع‌بینی آن را ارزیابی کنید.
صحنه‌ای زیبا را تجسّم کنید
اگر استرس به شما دست داد، سعی کنید مکانی را تجسّم کنید که برایتان آرامش‌بخش است. این تکنیک به خصوص زمانی که در موقعیت‌‌ها و شرایطی که نمی‌توانید از آن‌ها اجتناب کنید، دچار اضطراب می‌شوید، می‌تواند به شما کمک کند؛ برای مثال یک جلسه‌ی استرس‌زا. سعی کنید همزمان با تجسم مکان مورد نظرتان، نفس‌های عمیق بکشید.
از نرم‌افزارهای آرامش‌بخش استفاده کنید
برنامه‌های مختلفی برای تلفن‌های همراه هوشمند وجود دارند که می‌توانند شما را در مسیر شناسایی تکنیک‌ها و تمرین‌های مدیریت استرس همراهی کنند. همچنین برنامه‌های meditation(متمرکز کردن ذهن به منظور حفظ آرامش) در زمان‌های نگرانی و تشویش می‌توانند به شما یاری دهند. بسیاری از این نرم‌افزارها رایگان هستند؛ بنابراین شما می‌توانید چندین نرم‌افزار را امتحان کنید تا نرم‌افزاری را که بیشتر برای شما مفید است بیابید.
در قبال سلامت جسمتان حسّاس و کنش‌گر باشید
آیا به درستی از بدن خود مراقبت می‌کنید؟ آیا خواب کافی دارید؟ آیا تغذیه‌ی شما مناسب است؟ مراقبت صحیح از بدنتان به معنای مراقبت از ذهنتان است. با این که این عامل کمکی به درمان درد ناشی از اضطراب قفسهی سینه نمی‌کند، ولی ممکن است در کاهش ریسک استرس و دردهای قفسهی سینه در آینده مؤثر و مفید باشد.
به دکتر مراجعه کنید
اگر استرس و درد قفسهی سینه‌ی شما شدید یا مزمن است، ممکن است نیاز داشته باشید که با یک درمان‌گر مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند درباره‌ی موقعیت‌هایی که باعث اضطرابتان می‌شود به شما توضیح دهند و کمک کنند تا تکنیک‌های تطابق و غلبه بر استرس را بیاموزید. در صورتی که اغلب اوقات مضطرب باشید ممکن است نتوانید به سادگی تکنیک‌های مذکور را اجرا کنید؛ این همان جاییست که یک متخصص یا مشاور حرفه‌ای می‌تواند به دادتان برسد.
یک پزشک یا درمان‌گر می‌تواند به شما در فراگیری تکنیک‌های غلبه بر استرس کمک کند. این تکنیک‌ها به شما احساس امنیّت و آرامش خواهند داد. وقتی شروع به باز‌پس‌گیری آرامش کنید، علائمتان از قبیل درد قفسهی سینه فروکش می‌کند.
در صورتی که مشاوره و تمرین‌های ذهنی مؤثر واقع نشد، شاید نیاز به درمان دارویی داشته باشید. درمان‌های دارویی ضد اضطراب عوارض جانبی و خطرهایی دارند؛ ولی استفاده از آن‌ها تا زمانی که بیاموزید و بتوانید بر علائم خود فائق آیید به عنوان یک درمان موقّتی کمک‌کننده است.
برداشت نهایی
تشخیص اضطراب به عنوان علّت درد قفسهی سینه گام مهمی در درمان مشکلتان است. در همین حین که می‌آموزید عوارض جانبی ناشی از استرس را کنترل کنید، یاد می‌گیرید که عوارض ناخواسته‌ای مثل درد قفسهی سینه را مدیریت کنید. درست است که نمی‌توان با اطمینان گفت دقیقاً چه زمانی درد دوباره به سراغ شما می‌آید؛ با این حال یادگیری تکنیک‌های تطابقی و تمرین کردن آن‌ها کمک خواهد کرد تا آماده‌تر باشید و حس کنید اوضاع را تحت کنترل دارید.
