طب کار شاخه‌ای از پزشکی و طب است که به ارزیابی روابط میان سلامت پرسنل، توانایی برای انجام کار، محیط فیزیکی و شیمیایی، اجتماعی و شرایط کارها می‌پردازد. هدف از انجام معاینات در طب کار در مورد افرادی که متقاضی استخدام هستند عبارت است از کم کردن مقدار شیوع حوادث و بیماری‌هایی که به واسطه شغل ایجاد می‌شوند. در نظر داشته باشید که بایستی با توجه به آزمایشات و معاینات تطبیق درستی بین سلامت روحی و جسمانی فرد با شغل موردنظر به وجود بیاید. این معاینات بر مبنای ماده ۹۰ قانون تامین اجتماعی برای این که فرد شاغل تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار بگیرد لازم و اجباری است. معاینات طب کار شامل که باید پیش از استخدام فرد صورت بگیرد شامل ارزیابی وضعیت سلامتی فرد و توانایی‌های کارکرد شخص با توجه به سوابق پزشکی و تاریخچه شغلی است. در این مقاله از سیناکر با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد مشاغلی که باید افراد تحت معاینات طب کار قرار بگیرند صحبت کنیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
موارد قانونی ضرورت انجام آزمایشات و معاینات بدو استخدام و ادواری
معاینات و آزمایشات طب کار باید برای افرادی که در مرحله پیش از استخدام هستند و برای افراد شاغل که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند انجام شود. در زیر به بررسی این دو مورد می‌پردازیم:
- لازم بودن انجام معاینات ابتدای استخدام
بر طبق ماده ۹۰ قانون تامین اجتماعی افرادی که در کارگاه‌ها شاغل هستند بایستی توانایی و استعداد جسمی متناسب با امورات و کارهایی را که به آن‌ها محول میشود داشته باشند. به این منظور کارفرما موظف است که پیش از به کارگیری افراد در مشاغل از آن‌ها معاینات پزشکی به عمل بیاورد. این کار بایستی از طریق مراکزی که مخصوص معاینات طب کار هستند صورت بگیرد. در نظر داشته باشید که این مراکز دارای مجوز از دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند.
در صورتی که افرادی که مشمول این قوانین می‌شوند بعد از استخدام استعداد کار محوله را نداشته باشند و دچار حادثه شوند بیمه هزینه‌های مربوطه را از کارفرما خواهد گرفت. باید بدانید که این قانون بر طبق ماده ۵۰ تنظیم شده است.
به همین دلیل است که پیش از استخدام لازم است که افراد به مراکز طب کار معرفی شوند و نسخه اصلی معاینات در پرونده شخص بیمه شده به یکی از شعبات تامین اجتماعی داده شود.
۲. لازم بودن معاینات ادواری
شاغلینی که به واسطه نوع کار در معرض بیماری‌های شغلی قرار دارند بایستی دارای پرونده پزشکی باشند. برای این افراد باید دست کم سالی یک بار آزمایشات لازم به وسیله مراکز بهداشتی درمانی صورت بگیرد. در نظر داشته باشید که نتیجه این آزمایش‌ها باید در پرونده این شخص ضبط و ثبت شود.
لزوم انجام معاینات در مشاغل گوناگون که تحت بیمه قرار می‌گیرند
با توجه به نوع شغلی که قرار است که به فرد واگذار شود معاینات جسمی، روانی و اجتماعی برای فرد لازم است. این معاینات سبب میشود تا فرد در جایگاه شغلی درست قرار بگیرد. معاینات طب کار به صورت مستمر انجام میشود. برخی از افراد که دارای بعضی از بیماری‌ها باشند امکان دارد که در این آزمایشات رد شوند. در واقع رد شدن فرد با توجه به نوع شغلی است که می‌خواهد در آن استخدام شود.
در زیر به بیماری‌هایی که سبب میشود تا فرد در استخدام شغل رد شود اشاره می‌کنیم:
بیماری‌های مزمن: اگر فردی دارای بیماری‌های مختلفی باشد این امر سبب میشود تا کارفرما شغل موردنظر را به فرد مربوطه واگذار نکند. زیرا کارفرما بایستی که به سلامتی و ایمنی فرد کاملا توجه داشته باشد تا مشکلی برای او به وجود نیاید. بعضی از این مشکلات دیابت و بیماری‌های قلبی و یا بیماری‌های ریوی هستند. اگر فردی با یکی از این مشکلات روبه‌رو باشد ممکن است که در طب کار رد شود.
مشکلات فیزیکی: در بعضی از شغل‌ها دارا بودن توانایی‌های جسمی و فیزیکی بسیار قوی بسیار مهم است. برای مثال شغل‌هایی که فیزیکی و سنگین هستند نیاز به افرادی دارند که از استقامت بالا و قدرت بدنی زیادی برخوردار باشد. چنان چه در تست‌های فیزیکی که طب کار از او به عمل می‌آورد شخص ناتوان باشد احتمال رد شدن او در طب کار بالا است.
مشکلات شنوایی و بینایی: در بعضی از شغل‌ها مهم است که فرد دارای بینایی کامل و شنوایی صد در صد باشد. برای مثال افرادی که می‌خواهند در شغل خلبانی استخدام شوند بایستی که در معاینات شنوایی‌سنجی و بینایی‌سنجی سالم باشند. در صورتی که مشکلی وجود داشته باشد و فرد توانایی لازم را برای کار موردنظر نداشته باشد در آزمایش طب کار رد میشود.
استفاده از مواد مخدر: از مهم‌ترین دلایلی که افراد در معاینات بد استخدام رد میشود اعتیاد آن‌ها است. استخدام افرادی که معتاد هستند در یک محیط سالم کاری درست نیست. بنابراین زمانی که تست اعتیاد نشان بدهد که فردی معتاد است در آزمایش طب کار مردود میشود.
دارا بودن مشکلات روانی: اگر فردی دارای اضطراب و استرس زیادی باشد و یا از افسردگی عمیقی رنج ببرد روند کاری او مختل میشود. این موضوع می‌تواند در محیط کار بسیار موثر باشد. در طب کار این نوع مسائل بررسی می‌شوند و در صورت بروز این مشکلات فرد رد میشود.
نکته‌های مهم در پذیرش طب کار
برای این که بتوانید در معاینات طب کار موفق ظاهر شوید لازم است که به نکات زیر توجه داشته باشید:
- لازم است که قبل از انجام معاینات دارای آمادگی جسمی بالایی باشید و اگر دارای مشکلات سلامتی هستید فورا آن‌ها را درمان کنید.
- اگر دچار بیماری‌های مختلفی هستید لازم است که حتما به پزشکان متخصص رجوع کنید و آن‌ها را درمان کنید.
- اگر بینایی و شنوایی شما دچار مشکل است لازم است که از تجهیزات درمانی استفاده کنید.
- لازم است که از مصرف مواد مخدر پرهیز کنید و اگر معتاد هستید باید برای ترک اقدام کنید.
- اگر دچار مشکلات روانی هستید لازم است که به روانشناسان حاذق مراجعه و خود را درمان کنید.
- چون مشکلات روانی تقریبا در هر شغلی می‌تواند ایجاد مشکل کند. بنابراین این مورد سبب میشود تا شما در آزمایش طب کار رد شوید.
- باید بدانید که قبولی در آزمایشات طب کار وابسته به سلامت جسمانی و روانی شما است. هر چقدر که شما سالم‌تر باشد احتمال این که در شغل موردنظر پذیرفته شوید افزایش می‌یابد.
مشکلات مربوط به بینایی از علل مردود شدن در طب کار
- تست بینایی از جمله مواردی است که در معاینات طب کار انجام میشود و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. بعضی از مشکلات در بینایی افراد می‌تواند سبب شود تا آن‌ها در شغل مدنظر رد شوند. در بعضی از شغل‌ها لازم است که فرد دارای بینایی کامل باشد. برای مثال پلیس‌ها و خلبان‌ها نیاز دارند که چشمان بسیار قوی و تیزبین داشته باشند. بنابراین اگر دچار مشکلی در بینایی باشد در معاینات طب کار رد می‌شوند.
- نابینایی: اگر میزان نابینایی در فرد به اندازه‌ای باشد که نتواند اشیا را تشخیص دهد و ببیند در معاینات طب کار رد میشود. همچنین اگر فرد نتواند به علت کم بودن دید خود فعالیت‌های مربوط به شغل را انجام دهد مردود میشود.
- کم بودن وضوح بینایی: چنان چه فرد موردنظر مشکلات چشمی مانند کم بودن وضوح چشمی داشته باشد و نتواند اشیاء را در فاصله دور و نزدیک به خوبی تشخیص بدهد در تست طب کار رد میشود.
- بیماری‌های مربوط به چشم: بعضی از بیماری‌ها هستند که سبب کمی قدرت بینایی در افراد می‌شوند. برخی از این بیماری‌ها شامل بیماری گلوکوم، کاتاراکت و ماکولوپاتی هستند. داشتن این قبیل بیماری‌ها سبب مردودی در آزمایشات طب کار و استخدام میشود.
- کور رنگی: بیماری کور رنگی اختلال در دیدن رنگ‌ها است. در بعضی از شغل‌ها تشخیص دادن رنگ‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین افرادی که دچار کور رنگی هستند و نمی‌توانند رنگ‌ها را به درستی تشخیص دهند در آزمایش طب کار مردود شده به شمار می‌آیند.
در حالت کلی می‌توان اذعان داشت که در همه مشاغلی که نیاز به دید کامل است باید فرد دارای دید کامل باشد. اگرچه که در حال حاضر با وجود امکانات فراوان می‌توان مشکلات مربوط به بینایی را کم کرد ولی این امکان وجود دارد که در بعضی از شغل‌ها بهره‌گیری از عینک یا لنزهای تماسی منع باشد.
بنابراین مردود شدن در معاینات طب کار به علت مشکلات بینایی با توجه به نوع شغل و محیط کار است. بدین معنا که نیازهای خواسته شده از شما چیست و آیا قادر هستید که با وجود این مشکلات کار خود را انجام دهید یا خیر.
آزمایش طب کار برای مشخص کردن محدودیت‌های شغلی
از موارد مهمی که در آزمایش طب کار در نظر گرفته میشود این است که آیا فرد شرایط جسمی لازم را برای استخدام شدن در شغل موردنظر دارد یا خیر. این آزمایشات هم به نفع فرد متقاضی کار است و هم به نفع کارفرما. با انجام دادن این آزمایشات افراد ممکن است تازه متوجه مشکلی در سلامتی خود شوند و نتیجه بگیرند که شغل موردنظر برای آن‌ها مناسب نیست. همچنین وضعیت فرد پیش از استخدام برای محیط کار مشخص میشود. این بررسی‌ها بایستی به صورت سالیانه برگزار شود تا مقایسه سلامت و معاینات دوره‌ای شخص قابل انجام شدن باشد.
سخن آخر
در حالت کلی معاینات و آزمایشات طب کار برای استخدام در هر شغلی لازم هستند. این معاینات نقش بسیار مهمی را در کارکرد پرسنل و راندمان آن‌ها ایفا می‌کنند. علل رد شدن در معاینات طب کار به دلیل برخی از مشکلات سلامتی صورت می‌گیرد. همان‌طور که در مقاله ذکر کردیم اگر فردی دارای مشکلات بینایی، کمی شنوایی، سابقه بیماری‌های خاص و یا معافیت پزشکی باشد در این آزمایشات رد میشود.