سوزش سردل در بارداری

یکی از دردهایی که می‌تواند بیش از هر درد دیگری، مادر باردار را در طول دوره بارداری عذاب دهد، سوزش سردل است. این سوزش سردل در بارداری به گونه‌ای است که از دهان تا معده و حتی روده‌ها احساس می‌شود. البته ممکن است همه مادران باردار این درد را نداشته باشند. شاید بتوان گفت در حدود نیمی از مادران باردار با این سوزش سردل مواجه می‌شوند. این سوزش که بیشتر در چند ماه قبل از تولد تجربه می‌شود، در نتیجه رشد کودک و فشار بیش از حد به معده مادر رخ می‌دهد. حال اینکه ما در این مقاله از سیناکر قصد داریم تا به موضوع سوزش سردل در بارداری، علل و درمان و پیشگیری آن بپردازیم. پس در ادامه همراه ما باشید.

از چه زمانی سوزش معده دوران بارداری شروع می‌شود؟

اصولا مادران بارداری که درباره سوزش سردل در بارداری شنیده‌اند و هنوز آن را تجربه نکرده‌اند، ممکن است این سوال برایشان پیش بیاید که از چه زمانی با این درد مواجه می‌شوند؟ در پاسخ باید بگوییم که تنها نیمی از مادران باردار با این درد مواجه می‌شوند. اما شروع آن معمولا از ماه دوم حاملگی رخ می‌دهد.

علت سوزش معده در دوران بارداری چیست؟

وقتی بافت‌های ماهیچه‌ای صاف و بدون انشعاب کل بدن که در دستگاه گوارش نیز هستند، بر اثر آزاد شدن هورمون پروژسترون و ریلکسین در آغاز دوره بارداری شل می‌شوند، این موجب عبور آرام غذا از دستگاه گوارش می‌گردد و در نتیجه منجر به مشکلات گوارشی نظیر نفخ، تولید گاز معده، ترش کردن یا سوزش سردل در بارداری خواهد شد. همچنین هرچند این عارضه برای مادر باردار ناخوشایند است، اما برای جنین و جفت او بسیار مفید است. زیرا طولانی شدن پروسه هضم غذا سبب می‌شود تا مواد مغذی در شریان خون، جفت و جنین بهتر جذب شود.

در واقع زمانی مادر باردار با سوزش سردل در بارداری مواجه می‌شود، که ماهیچه‌های حلقوی جداکننده معده از مری شل می‌شوند. این باعث می‌شود تا غذا به همراه شیره هضم‌ کننده آن از معده به داخل مری بازگردد. حال اینکه این اسید معده سبب التهاب پوشش حساس داخل مری می‌شود و سوزش سردل در بارداری را پدید می‌آورد. به علاوه از آن جایی که سوزش دقیقا در جایی رخ می‌دهد که قلب وجود دارد، به آن در برخی جوامع سوزش قلب نیز می‌گویند. در حالی که کاملا بی‌ارتباط به قلب است.

علل پاتولوژیک سوزش سردل در بارداری

گاهی اوقات سوزش سردل در بارداری به دلایلی رخ می‌دهد که به تغییرات فیزیولوژیکی بدن زن در دوران بارداری مربوط نمی‌شود. از این رو دلایل دیگری می‌تواند وجود داشته باشد که تحت عنوان علل پاتولوژیک شناخته می‌شوند که آن‌ها عبارت است از:

• بیماری رفلاکس معده، بیماری است که عملکرد اسفنکتر تحتانی مری را مختل می‌کند. لذا می‌تواند باعث سوزش سردل در بارداری شود.
• افزایش فشار داخل شکمی، اندام‌های داخلی را فشرده می‌کند و منجر به فشار دادن محتویات معده به مری می‌شود. این فشار می‌تواند ناشی از اضافه وزن، بزرگ شدن کبد یا طحال و بیماری انسدادی ریه باشد.
• زخم معده و اثنی عشر نوعی بیماری است که در آن زخم روی غشای مخاطی اندام‌ها ظاهر می‌شود. این می‌تواند منجر به خونریزی داخلی و اختلال شدید عملکرد معده، پانکراس، کیسه صفرا و دوازدهه شود.
• تومورهای بدخیم، نئوپلاسم‌ها می‌توانند به معده فشار وارد کنند.

لذا در این موارد، سوزش سردل در بارداری با داروها یا تغییر سبک زندگی به خوبی کنترل نمی‌شود. از این رو مادر باردار به درمان دارویی یا جراحی جدی‌تری نیاز خواهد داشت.

علائم سوزش سردل در دوران بارداری چیست؟

برخی از علائم سوزش سردل در بارداری وجود دارد که به ما خبر از وجود آن می‌دهد. هرچند با وجود این علائم باز می‌بایست بررسی دقیق توسط پزشک انجام شود. این علائم که ممکن است در هر مادر باردار دارای سوزش سردل ظاهر شود، عبارت است از:

• احساس سوزش و درد در قفسه سینه
• احساس سنگینی و نفخ
• تجربه آروغ مکرر
• سکسکه
• سرفه یا گرفتگی صدا
• احساس طعم تلخ یا ترش در گلو
• رفلاکس معده
• مشکل در بلع

تشخیص سوزش سردل در بارداری

یک زن باردار باید در یک قرار ملاقات برنامه‌ریزی شده با متخصص زنان و زایمان از وقوع سوزش سردل در بارداری مطلع شود. او به شما کمک می‌کند تا دلایل سوزش سردل را درک کنید. همچنین در صورت لزوم شما را به یک متخصص گوارش ارجاع می‌دهد تا با توصیه‌هایی که از آن دریافت می‌کنید، علائم ناخوشایند سوزش سردل در بارداری را کاهش دهید. با این حال گاهی اوقات بیماری‌های جدی‌تری در پوشش سوزش سردل پنهان می‌شوند. به عنوان مثال آنژین صدری که به صورت احساس سوزش ناگهانی در ناحیه قفسه سینه نیز ظاهر می‌شود.

اما در صورت وجود درد غیرقابل تحمل، سوزش یا فشار در قفسه سینه، کشیده شدن درد به بازو یا فک، غیرممکن بودن تنفس آزاد یا قورت دادن بزاق، باید فورا با پزشک مشورت کنید. همچنین برای تشخیص دقیق، پزشک معاینه‌ای انجام می‌دهد و در مورد موقعیت‌هایی که در آن سوزش سردل بارداری رخ نمی‌دهد سوال می‌کند. اگر مشکوک به بیماری رفلاکس معده یا زخم‌معده باشد، متخصص ممکن است آزمایش‌های اضافی را تجویز کند. آزمایش خون برای آنزیم‌های گوارشی و هلیکوباکتر پیلوری که علت اصلی زخم‌ معده هستند.

آیا سوزش سردل به کودک آسیب می‌رساند؟

سوزش سردل در بارداری مشکلی است که فقط مادر باردار را آزار می‌دهد، اما هیچ آسیبی برای نوزاد ندارد. همچنین موجب خطر زایمان زودرس هم نمی‌شود. پس نباید در صورت بروز این درد از بابت این موضوع به خود نگرانی راه دهید.

چه چیزی برای سوزش سر دل در دوران بارداری مفید است؟

قطعا مادرانی که با این درد مواجه هستند، دوست دارند بدانند که تسکین سوزش سردل در دوران بارداری به چه شکل میسر است؟ در پاسخ باید بگوییم که این کار با روش‌های طبیعی قابل استفاده در منزل و رعایت برخی قوانین امکان‌پذیر است. این روش‌ها و نکات که برگرفته از راه‌حل‌های طبیعی و گیاهی است، عبارت است از:

• ماست مصرف کنید. ماست به دلیل ساختار پروبیوتیکی که دارد در لیست محلول‌هایی قرار می‌گیرد که برای سوزش سردل در بارداری بسیار مفید خواهد بود.
• شیر عسلی گرم بنوشید. با مخطوط کردن عسل در یک لیوان شیر گرم می‌توان اسیدی که باعث سوزش سردل می‌شود را کاهش داد.
• خوردن نان سفید، سیب‌زمینی آپ‌پز و پاستا بدون چربی را در وعده‌های غذایی خود بگنجانید.
• به‌طور منظم و سالم غذا بخورید. بخصوص به یاد داشته باشید که صبحانه مهمترین وعده غذایی در روز است. منتها در وعده‌های غذایی متعدد و به مقدار کم بخورید.
• در حالی که سر خود را بالا گرفته‌ و به سمت چپ چرخانده‌اید بخوابید. دراز کشیدن به پهلوی راست معده شما را بالاتر از مری قرار می‌دهد که این می‌تواند باعث سوزش سردل در بارداری شود.
• سیب و گلابی بخورید. هر دو میوه به تنظیم اسید معده کمک می‌کنند. لذا زمانی که دچار سوزش سردل در بارداری می‌شوید، می‌توانید هرکدام‌ از این دو میوه را با پوست مصرف کنید.
• بادام مصرف کنید. مصرف یک مشت بادام می‌تواند برای سوزش سردل در بارداری مفید باشد. از آنجایی که این نوع آجیل دارای خواص اسیدی پایینی است، برای سلامت معده فوایدی دارد.
• موز را با عسل بخورید. موز حاوی فلاونوئیدهایی است که از پوشش معده و مری محافظت می‌کند و علائمی مانند سوزش سردل در بارداری را کاهش می‌دهد. همچنین از آنجایی که عسل حاوی آنزیم‌هایی است که به هضم غذا کمک می‌کنند، مصرف یک قاشق غذاخوری عسل و موز با هم برای التهاب مفید است.
• همچنین مصرف میوه‌هایی مانند آناناس و پاپایا در پیشگیری از مشکلات دستگاه گوارش و درمان سوزش سردل در بارداری کارساز هستند.
• چای زنجبیل مصرف کنید. زیرا دارای اثر ضد التهابی است و از بالا رفتن اسید معده به مری جلوگیری می‌کند. لذا برای جلوگیری از سوزش سردل در بارداری چای زنجبیل مصرف کنید.
• آدامس بدون قند بجوید. بزاق به رقیق شدن اسید کمک می‌کند. بنابراین افزایش میزان بزاق تولید شده پس از خوردن غذا، راه بسیار خوبی برای کمک به جلوگیری از تولید اسید است. سعی کنید به مدت ۳۰ دقیقه آدامس بجوید تا سوزش سردل در بارداری را کاهش دهید.
• در کنار راه‌حل‌های طبیعی و گیاهی، می‌توانید از داروهای مورد تایید پزشک هم استفاده کنید. آن‌ها نیز به شما کمک می‌کنند تا از مشکل سوزش سردل در بارداری جلوگیری کنید یا آن را کاهش دهید.

از چه غذاها و نوشیدنی‌ها در صورت سوزش سردل در بارداری پرهیز کنیم؟

از آنجایی که برخی غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث افزایش سوزش سردل در بارداری شوند و آن را تشدید کنند، توصیه می‌شود تا مادران بارداری که با این وضعیت مواجه می‌شوند، حتما از مصرف مواد غذایی یا نوشیدنی‌های زیر پرهیز کنند. برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت است از:

• مرکبات، توت فرنگی
• بلوبری
• زغال اخته، انگور
• هندوانه، خربزه
• لوبیا خشک
• ذرت شیرین
• سیب‌زمینی سرخ‌کرده و انواع غذاهای سرخ شده
• پیاز و سیر
• رب، غذاهای تند
• سس مایونز
• ترشی
• آب‌نبات، حلوا
• کافئین، شکلات
• فلفل تند
• نعناع
• نوشیدنی‌های اسیدی مثل کولا و نوشابه و…

کدام داروها برای سوزش سردل در دوران بارداری مفید هستند؟

اگر اقدامات ذکر شده در بالا که برشمردیم موثر واقع نشد، ممکن است نیاز به استفاده از دارو برای سوزش سردل در بارداری پیدا کنید. این داروها که حتما باید مصرف آن‌ها با تجویز پزشک باشد، عبارت است از:

• استفاده از داروهای ضد اسید مانند گاویسکون، رنی و تالیسید که به شکل قرص یا شربت وجود دارند، برای استفاده در دوران بارداری بی‌خطر هستند.
• در مواردی که با داروهای ضد اسید بهبود نمی‌یابند، می‌توان از داروهای معده که گیرنده‌های H2 را مسدود می‌کنند، تحت نظر پزشک استفاده کرد.
• در موارد شدیدتر سوزش سردل در بارداری می‌توان از مهارکننده‌‌های پمپ پروتون تحت نظارت پزشک استفاده نمود.

سایر اقدامات برای جلوگیری از سوزش سردل در بارداری

یک‌سری از اقدامات دیگر نیز وجود دارند که اگر به آن‌ها عمل کنید، می‌توانید از سوزش سردل در بارداری جلوگیری کنید. برخی از مهمترین و موثرترین این اقدامات عبارت است از:

• لباس گشاد بپوشید که کمر را منفبض نکند. شلوار جین خیلی تنگ، کمربند و کمربندهای تنگ زیر سینه، فشار روی معده را افزایش می‌دهد و این می‌تواند سوزش سردل در بارداری را بدتر کند.
• بلافاصله پس از خوردن غذا خم نشوید یا دراز نکشید تا غذا آزادانه در معده ذخیره شود.
• سرتخت را بالا بیاورید تا شانه‌هایتان بالاتر از شکمتان باشد. به این ترتیب اسید معده کمتری به مری ریخته می‌شود و احساس سوزش ناخوشایندی ایجاد نمی‌کند. اگر سرتخت بالا نمی‌آید یا تخت ندارید، می‌توانید با گذاشتن بالشت، سر و شانه‌های خود را به هنگام خواب بالا بیاورید.
• الکل و سیگار را ترک کنید. این عادات بد علاوه بر اینکه اثر زیان‌باری بر روی کودک دارند، می‌توانند منجر به بروز نقایص شدید در روند رشد کودک شوند. زیرا عملکرد اسفنکتر مری را مختل می‌کنند و باعث سوزش سردل در بارداری نیز می‌شوند.

همچنین برای یک مادر باردار مهم است که آنچه را که اغلب باعث سوزش سردل می‌شود، تجزیه و تجلیل کند و سعی نماید تا تاثیر این عامل را از بین ببرد یا به حداقل برساند.

کلام پایانی

بسیاری از زنان در طول دوره بارداری ممکن است سوزش سردل در بارداری را تجربه کنند. این صرفا مختص به سه ماه اول بارداری یا یک دوره خاص از بارداری نیست و ممکن است در طول دوره ۹ ماهه بارداری، با این عارضه مادران باردار مواجه باشند. البته سوزش سردل در بارداری تقریبا برای نیمی از مادران باردار اتفاق می‌افتد و ممکن است برخی آن را تجربه نکنند. با این حال ما در این مقاله کوشیدیم تا به علل و عوامل آن یا موارد و نکات مهم برای جلوگیری یا کاهش سوزش سردل در بارداری بپردازیم.