تغییرات، اندازه و وضعیت جنین در هفته دوازدهم بارداری

در مقاله قبلی به طور کامل و دقیق با وضعیت جنین در هفته یازدهم بارداری آشنا شدیم، حال اگر بخواهیم به‌طور کلی تصویری روشن از وضعیت جنین در هفته دوازدهم بارداری ارائه بدهیم، باید گفت که شکل‌گیری ساختارهای اصلی بدن جنین‌تان به پایان رسیده است. یعنی تقریبا اکثر دستگاه‌های بدن جنین ایجاد شده است.‌ لذا از این هفته به بعد تا پایان بارداری شاهد تکامل و بلوغ اندام‌های ایجاد شده هستیم. ضمن اینکه عضلات سیستم گوارش جنین سعی می‌کند تا اولین انفباض عضلات خود را شروع کند. این کار باعث می‌شود تا جنین مهارت عملیات هضم غذا را در پس از تولد داشته باشد.

یکی دیگر از این اتفاقات مهم، شروع به کار مغز استخوان در تولید گلبول‌های سفید خون است. این گلبول‌ها نقش مهمی در سیستم ایمنی و دفاع از بدن در برابر عفونت‌ها دارند. همچنین، در هفته دوازدهم بارداری، جنین شروع به تولید هورمون‌هایی می‌کند که در تکامل اندام‌های جنسی و غدد مربوطه نقش دارند. این هورمون‌ها در آینده به کودک شما امکان بچه‌دار شدن را می‌دهند.

در این هفته، حرکات جنین نیز بیشتر می‌شود. او می‌تواند انگشتان خود را با سرعت بیشتری حرکت دهد و حتی در برخی موارد، انگشت خود را به دهان ببرد و رفلکس مکیدن را نشان دهد. توجه داشته باشید این حرکات به اندازه‌ای قوی نیستند و شاید احساس نشوند. در ادامه این مقاله از سیناکر به بررسی جزئیات بیشتر در مورد وضعیت جنین در هفته دوازدهم بارداری می‌پردازیم. اگر در هفته دوازدهم بارداری هستید یا به زودی وارد این هفته می‌شوید، مطالعه این مقاله می‌تواند برای شما مفید باشد.

تغییرات جنین در هفته دوازدهم بارداری

همانطور که اشاره شد، هفته دوازدهم بارداری نقطه عطفی در دوران بارداری شماست. در این هفته، جنین شما به رشد و تکامل خود ادامه می‌دهد و تغییرات زیادی در بدن او رخ می‌دهد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین تغییرات جنین در هفته دوازدهم بارداری اشاره می‌کنیم:

• تکامل مغز و مخچه: در این هفته، رشد بافت مغز جنین ادامه دارد و همزمان بافت مخچه نیز شروع به رشد می‌کند. مخچه وظیفه هماهنگی حرکات ماهیچه‌ها را بر عهده دارد. به همین دلیل، جنین در این هفته شروع به انجام حرکات کوچک و هماهنگ می‌کند.

• فعالیت جفت و بند ناف: در هفته دوازدهم بارداری، جفت به طور کامل شکل گرفته و وظیفه تأمین اکسیژن و مواد مغذی جنین و همچنین دفع مواد زائد را بر عهده دارد. ارتباط بین مادر و جنین از طریق بند ناف برقرار می‌شود.

• شروع به کار کلیه‌ها: کلیه‌های جنین در این هفته شروع به کار کرده و ادرار تولید می‌کنند. این ادرار به مایع آمنیوتیک اضافه می‌شود و جنین آن را می‌بلعد. مواد زائد جنین نیز از طریق بند ناف به جفت و از آنجا به بدن مادر منتقل می‌شود تا دفع شوند.

• ضربان قلب: ضربان قلب جنین در این هفته بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ ضربه در دقیقه است که با استفاده از دستگاه سونوگرافی قابل شنیدن است.

• تشکیل اولین مدفوع: در هفته دوازدهم بارداری، اولین مدفوع جنین که به مکونیوم معروف است، شروع به تشکیل شدن می‌کند. این مدفوع معمولاً در ۲۴ ساعت اول پس از تولد توسط نوزاد دفع می‌شود.

• رفلکس بلع: در این هفته، رفلکس بلع در جنین ایجاد می‌شود. جنین مایع آمنیوتیک را می‌بلعد که به تکامل دستگاه گوارش او کمک می‌کند. همچنین، این عمل به عنوان تمرینی برای تنفس پس از تولد محسوب می‌شود.

• سکسکه: جنین در این هفته ممکن است شروع به سکسکه کردن کند. این امر کاملاً طبیعی است و به دلیل تکامل دیافراگم او رخ می‌دهد.

• حرکات جنین: در هفته دوازدهم بارداری، جنین می‌تواند حرکاتی مانند وارونه ایستادن، کشش و لگد زدن را در رحم انجام دهد. هرچند این فعالیت‌ها هنوز به اندازه‌ کافی محسوس نیستند که توسط مادر احساس شوند.

• تمرین ادرار کردن: جنین در این هفته مایع آمنیوتیک را می‌بلعد، آن را از طریق کلیه‌های خود فیلتر می‌کند و دوباره به مایع آمنیوتیک برمی‌گرداند. این عمل به عنوان تمرینی برای ادرار کردن پس از تولد محسوب می‌شود.

• رشد اندام‌های جنسی: اندام‌های جنسی جنین از هفته هفتم بارداری شروع به رشد می‌کنند، اما در هفته دوازدهم بارداری هنوز به اندازه کافی رشد نکرده‌اند که بتوان جنسیت جنین را با سونوگرافی تشخیص داد.

• تولید گلبول‌های سفید: در این هفته، مغز استخوان جنین شروع به تولید گلبول‌های سفید خون می‌کند که نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن دارند.

• رشد چشم‌ها و گوش‌ها: رشد چشم‌ها و گوش‌های جنین در این هفته ادامه دارد. در سونوگرافی می‌توان گوش‌های جنین را به وضوح مشاهده کرد.

• رشد حس چشایی و تارهای صوتی: با تکامل رفلکس بلع، حس چشایی جنین نیز شروع به رشد می‌کند. همچنین، در هفته دوازدهم بارداری، تارهای صوتی جنین شروع به رشد می‌کنند.

اندازه یا قد و وزن جنین در هفته دوازدهم بارداری

در هفته دوازدهم بارداری، جنین شما تقریبا به اندازه یک لیمو می‌رسد. قد او حدود ۵ تا ۶ سانتی‌متر و وزن او بین ۱۰ تا ۱۴ گرم خواهد بود. در این مرحله، تفاوت چشمگیری در اندازه و وزن جنین‌های پسر و دختر وجود ندارد.

آیا جنسیت را می‌توان در هفته ۱۲‌بارداری تعیین کرد؟

همیشه مادران و پدران و حتی اطرافیان‌شان در مورد جنسیت جنین کنجکاو هستند. اندام‌های جنسی جنین از هفته هفتم بارداری شروع به رشد می‌کنند، اما تا هفته دوازدهم هنوز به اندازه‌ای رشد نکرده‌اند که بتوان جنسیت را با سونوگرافی تشخیص داد. برای تشخیص قطعی جنسیت جنین، معمولا باید تا هفته‌های ۱۶ تا ۲۰ بارداری صبر کرد.

نزدن قلب جنین در هفته دوازدهم

پزشکان نشنیدن ضربان قلب جنین را خطر جدی می‌دانند؛ اما در برخی از بارداری‌ها ممکن است ضربان قلب تا هفته‌های چهاردهم تا شانزدهم نیز به طور دقیق مشخص نشود. یکی از دلایل این موضوع می‌تواند فراموش کردن تاریخ دقیق زایمان توسط مادر باردار باشد. همچنین، در برخی از زنان که رحم آن‌ها مورب است، شنیدن ضربان قلب جنین در هفته دوازدهم بارداری کمی مشکل‌تر است. در این حالت، به دلیل کشیدگی یا مورب بودن رحم، قرار دادن داپلر به طور دقیق روی محل ضربان قلب جنین دشوارتر است.

باید این نکته را نیز متذکر بشویم که طبق نظر متخصصان تغذیه، زنانی که شاخص توده بدنی آن‌ها بالاتر است، به‌ویژه در افرادی که چربی شکمی زیادی دارند، شنیدن ضربان قلب جنین کمی سخت‌تر است و علت این امر وجود یک لایه اضافی بین داپلر و جنین است. اگر نسبت به شنیدن ضربان قلب جنین نگران هستید، استفاده از سونوگرافی ترنس واژینال را به شما توصیه می‌کنیم.

تصویر سونوگرافی از جنین در هفته دوازدهم بارداری

در هفته دوازدهم بارداری، اکثر اندام‌های بدن جنین شکل گرفته‌اند و در حال تکامل هستند. از این پس، رشد جنین سرعت بیشتری می‌گیرد و تغییرات او آشکارتر خواهد شد. در سونوگرافی هفته دوازدهم، می‌توان حرکات جنین را مشاهده کرد. او ممکن است در پاسخ به تماس با شکم مادر یا صداهای اطراف، حرکاتی از خود نشان دهد. در بارداری‌های دوقلو نیز جنین‌ها در هفته دوازدهم رشد مشابهی دارند.

در صورتی که وضعیت جنین در رحم مناسب باشد، پزشک ممکن است بتواند جنسیت را پیش‌بینی کند، اما این پیش‌بینی همیشه دقیق نیست. همانطور که گفته شد، بهتر است برای تشخیص قطعی جنسیت، تا هفته‌های بعد صبر کنید.

بیشتر بدانید: انواع و علائم بارداری دوقلو؛ دو قلو همسان و غیر همسان

آیا فعال بودن زیاد جنین در هفته دوازدهم بارداری طبیعی است؟

در هفته دوازدهم بارداری، جنین شما شروع به انجام حرکات کوچک و هماهنگ می‌کند. او می‌تواند وارونه بایستد، خود را کش و قوس دهد و لگدهای کوچک بزند. با این حال، این حرکات هنوز به اندازه‌ای قوی نیستند که توسط مادر احساس شوند.

اگرچه فعالیت هر جنین متفاوت است، اما به طور کلی فعالیت زیاد جنین در هفته دوازدهم بارداری طبیعی تلقی می‌شود و جای نگرانی ندارد. با این حال، اگر در مورد حرکات جنین خود نگران هستید، می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید.

در هفته دوازدهم بارداری چه آزمایشاتی انجام می‌شود؟

هفته دوازدهم بارداری زمان مهمی برای انجام برخی آزمایشات و معاینات است. این آزمایشات به شما و پزشکتان کمک می‌کنند تا از سلامت جنین و روند رشد او اطمینان حاصل کنید. در ادامه به برخی از مهم‌ترین آزمایشات هفته دوازدهم بارداری اشاره می‌کنیم:

• غربالگری دوگانه: این آزمایش بین هفته‌های ۱۱ تا ۱۴ بارداری انجام می‌شود و برای تشخیص احتمال وجود ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون در جنین مورد استفاده قرار می‌گیرد. غربالگری دوگانه شامل دو بخش است:

1. سونوگرافی: در این مرحله، با استفاده از سونوگرافی، طول جنین از سر تا باسن (CRL) اندازه‌گیری می‌شود. همچنین، ضخامت پوست پشت گردن جنین (NT) و وجود استخوان بینی بررسی می‌شود.
2. آزمایش خون: در این مرحله، نمونه خون مادر برای اندازه‌گیری سطح برخی هورمون‌ها مانند PAPP-A و hCG آزاد گرفته می‌شود.

با توجه به نتایج سونوگرافی و آزمایش خون، و با در نظر گرفتن سن مادر، خطر ابتلا به سندرم داون و سایر ناهنجاری‌های کروموزومی در جنین محاسبه می‌شود.

• آزمایش NIPT: این آزمایش یک آزمایش غربالگری غیرتهاجمی است که با آنالیز DNA جنین در خون مادر انجام می‌شود. این آزمایش از دقت بسیار بالایی (حدود ۹۹ درصد) برای تشخیص سندرم داون و سایر ناهنجاری‌های کروموزومی برخوردار است.

در هفته دوازدهم بارداری از چه چیزهایی دوری کنیم؟

در دوران بارداری، به خصوص در هفته دوازدهم، باید از مصرف برخی مواد غذایی و نوشیدنی‌ها خودداری کنید. در ادامه به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم:

• کافئین: مصرف زیاد کافئین در دوران بارداری می‌تواند منجر به سقط جنین، زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد شود. بنابراین، بهتر است مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند چای، قهوه و نوشابه را محدود کنید.

• الکل: مصرف الکل در دوران بارداری به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. الکل می‌تواند باعث بروز نقایص مادرزادی در جنین، از جمله مشکلات قلبی، عقب ماندگی ذهنی و مشکلات رفتاری شود.

• دخانیات: مصرف دخانیات در دوران بارداری می‌تواند منجر به سقط جنین، زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد و سایر مشکلات سلامتی در جنین شود.

پیشنهاد مطالعه: هفته دوازدهم بارداری؛ وضعیت مادر

سقط جنین در هفته دوازدهم

در هفته دوازدهم بارداری، میزان سقط جنین نزدیک به ۲ تا ۴درصد است. سقط جنین اغلب تا هفته دوازدهم بارداری به دلیل ناهنجاری‌های ژنتیکی اتفاق می‌افتد و با سونوگرافی تشخیص داده می‌شود. این آزمایش می‌تواند مشکلاتی مانند اختلال در جفت یا ناهنجاری‌های دیگر را نیز نشان بدهد و همچنین ممکن است منجر به سقط شوند.

کلام پایانی

در پایان به عنوان جمع‌بندی می‌توانیم بگوییم که تقریبا تمام اندام‌های حیاتی جنین در هفته دوازدهم بارداری تشکیل شده است. با این حال جنین در حال تکامل است و این رشد نسبت به هفته‌های گذشته سریع‌تر خواهد بود. ضمن اینکه استخوان‌های جنین شروع به سفت شدن و برجسته شدن می‌کنند. همچنین روز به روز شاهد تحرک بیشتر او هستیم. ما در این مقاله کوشیدیم تا ضمن بررسی وضعیت جنین در هفته دوازدهم حاملگی، به تغییرات، شرایط و ملاحظات این هفته از بارداری بپردازیم. به شما پیشنهاد می‌کنیم، برای آگاهی بیشتر از وضعیت جنین خود، سایر مقاله‌های سیناکر از جمله علائم و وضعیت جنین در هفته در هفته ۱۳ حاملگی را مطالعه نمایید.

سوالات متداول

در این بخش قصد داریم شما را با برخی از پرسش و پاسخ‌های مربوط به وضعیت و علائم جنین در هفته دوازدهم بارداری آشنا کنیم.

۱. سقط جنین در هفته دوازدهم چگونه است؟

بارزترین علائم سقط جنین در هفته دوازدم، خون‌ریزی‌های شدید و درد شدید شکم، کمر و لگن است. توجه داشته باشید که که خون‌ریزی‌های سبک و لکه بینی در طول بارداری امری کاملاً عادی و طبیعی تلقی شده و جای نگرانی ندارد. با این وجود اگر مشاهده لکه‌های خونی به شما احساس نگرانی می‌دهد، برای معاینه دقیق تر به پزشک معالج خود مراجعه کنید.

۲. جنین در هفته دوازدهم در کجای رحم قرار دارد؟

در هفته دوازدهم بارداری، رحم از لگن به سمت بالا حرکت می‌کند و در ناحیه شکم قرار می‌گیرد. به همین دلیل، فشاری که در هفته‌های قبل به مثانه وارد می‌شد کاهش می‌یابد و ممکن است نیاز شما به دفع ادرار کمتر شود.

۳. جنین در هفته دوازدهم بارداری چند ماهه است؟

اگر بارداری را به صورت ماه به ماه در نظر بگیریم، جنین در هفته دوازدهم بارداری در ماه سوم قرار دارد. به طور دقیق‌تر، او دو ماه و بیست و چهار روز سن دارد.