رشد، علت سقط و وضعیت جنین در هفته سیزدهم بارداری

همانطور که مطالعه کردید، در مقاله قبلی به طور کامل راجع به وضعیت جنین در هفته ۱۲ام حاملگی گفته شد، وضعیت جنین در هفته سیزدهم بارداری کمی متفاوت‌تر است. جنین در این هفته بزرگ‌تر می‌شود. به همین علت احتمالا در این هفته از حاملگی تقریبا همه متوجه بارداری یک خانم خواهند شد. جنین در این هفته وزنی برابر با ۲۸ گرم و طولی معادل ۷ تا ۸ سانتی‌متر دارد. اما شکم مادر به قدر کافی بزرگ می‌شود که جلب توجه می‌کند. البته شایان ذکر است که هر مادر و هر بارداری ویژگی‌های منحصربفرد خود را دارند.

جنین در این هفته اندازه‌ای برابر با یک لیمو دارد و آماده‌ی قدم گذاشتن در سه ماهه دوم بارداری است. وقتی جنین به این سن برسد، احتمال سقط بسیار کاهش پیدا خواهد کرد. در این هفته روده جنین که از بند ناف خارج شده بود و رشد کرده بود، به قسمت داخلی شکم جنین برمیگردد و عملکردش بهبود پیدا می‌کند.

اثر انگشت جنین در این هفته آغاز به شکل گیری می‌کند. پس می‌توان گفت که فرزند شما در این هفته شخصیت خاص خود را خواهد داشت. در صورتی که فرزند شما دختر باشد، از همین هفته حدود دو میلیون تخمک در تخمدان او شکل می‌گیرد. این تعداد از تخمک، تا آخر عمر هر دختر ثابت می‌ماند، که هر ماه بعد از بلوغ، یکی از تخمدان‌ها به رشد می‌رسد و وارد رحم می‌شود. در ادامه با سیناکر همراه باشید تا وضعیت جنین را در هفته سیزدهم بارداری بررسی کنیم.

تغییرات جنین در هفته سیزدهم بارداری

جنین در هفته سیزدهم بارداری با تغییرات مختلف همراه می‌شود که در ادامه این تغییرات را به تفصیل بررسی خواهیم کرد.

حرکت و مکیدن انگشت

در هفته سیزدهم بارداری، جنین در فضای داخلی رحم حرکت می‌کند و این حرکت به مرور توسط مادر احساس خواهد شد. علاوه بر این موضوع، جنین یاد می‌گیرد که چگونه انگشتان خود را بمکد و این کار را انجام می‌دهد. هرچند که شاید روند رشد انگشت‌های دست جنین به صورت کامل پیش نرفته باشد، اما می‌توان گفت مکیدن انگشت از هفته سیزدهم آغاز می‌شود.

رشد فولیکول‌های مو جنین

فولیکول‌های مو روی بدن جنین آغاز به رشد می‌کنند که این موها کاملاً نرم و لطیف هستند و تحت عنوان لانوگو شناخته می‌شوند. لانوگوها تا هفته ۲۰ام بارداری روی پوست جنین وجود دارند و باعث ایجاد ماده‌ای به نام ورنیکس روی پوست جنین می‌شوند. این ماده به خوبی از جنین در برابر مایع آمنیوتیک محافظت می‌کند.

تمرین تنفس و بلعیدن

تمرین برای انجام تنفس صحیح و قورت دادن مایعات در هفته سیزدهم توسط جنین انجام می‌شود. در این هفته جنین کم کم توانایی بلعیدن پیدا خواهد کرد و می‌تواند مایع آمنیوتیک را ببلعد.

فعالیت کلیه‌ها

از آنجایی که فعالیت‌های جنین در هفته سیزدهم بارداری با بلعیدن و قورت دادن مایعات همراه است، کلیه‌های جنین نیز فعالیت خود را در این هفته آغاز می‌کنند. به طوری که کلیه می‌تواند ادرار تولید کند و بخشی از مایع آمنیوتیک که جنین قورت می‌دهد را به ادرار تبدیل کند.

ایجاد اثر انگشت

از هفته سیزدهم به بعد روی نوک انگشتان جنین برجستگی‌هایی ایجاد می‌شود که این برجستگی‌ها همان اثر انگشت هستند. اثر انگشت به مرور زمان به طور کامل شکل می‌گیرد و تا هفته‌های بعدی، تکمیل خواهد شد.

رشد جفت

در هفته سیزدهم بارداری اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز برای جنین توسط جفت فراهم می‌شود و از طرف دیگر مواد زائد هم به وسیله جفت دفع خواهند شد. در این هفته جفت کاملا رشد کرده و در طول بارداری دچار تغییرات مختلف می‌شود.

فعالیت کبد و لوزالمعده جنین

کبد و لوزالمعده جنین که در هفته سیزدهم شکل گرفتند فعالیت خود را شروع می‌کنند. یکی از مهم‌ترین وظایف کبد دفع مواد زائد است.

رشد تارهای صوتی

شاید جالب باشد بدانید که در هفته سیزدهم بارداری رشد تارهای صوتی جنین هم شروع می‌شود و کم کم شکل‌گیری تارهای صوتی آغاز خواهد شد. تشکیل تارهای صوتی می‌تواند نوید صدای گریه و خنده جنین شما را بدهد. البته این صداها توانایی عبور از رحم شما را ندارند و شما به عنوان یک مادر باردار هیچ صدایی از جنین خود متوجه نمی‌شوید. باید این احساس خوب را به بعد از تولد نوزاد موکول کنید.

رشد آلت تناسلی

اندام جنسی جنین در این هفته رشد دارد اما همچنان در سونوگرافی قابل رؤیت نیستند. پس نمی‌توان تعیین جنسیت جنین را در هفته سیزدهم بارداری به طور قطعی انجام داد.

ادغام پلک‌ها

پلک‌های جنین در هفته سیزدهم به هم ادغام شده‌اند تا بدین ترتیب فرایند بلوغ چشم بدون مشکل خاصی ادامه پیدا کند.

رشد جنین در هفته سیزدهم بارداری چقدر است؟

در هفته سیزدهم بارداری، جنین شما به اندازه یک لیمو است و با سرعت زیادی در حال رشد است. قلب کوچکش با هر تپش، قوی‌تر می‌شود و بدن کوچکش هر روز کامل‌تر می‌شود. سر جنین در این هفته نسبت به بدنش بزرگ‌تر است اما نگران نباشید زیرا با گذشت هفته‌ها و رشد بیشتر جنین، اندازه بدن او با سر تناسب پیدا می‌کند.

وضعیت رشد مغز جنین همچنان ادامه دارد و تکمیل نشده است. مغز جنین شما در هفته سیزدهم در حال رشد است اما در چند هفته آینده سطح خارجی آن صاف شده و تکمیل می‌شود. اما در هفته سیزدهم مغز دارای دو یا سه لایه مختلف است. نرمه استخوان، به استخوان سخت تبدیل می‌شود و مغز استخوان شروع به ساخت گلبول‌های سفید می‌کند.

دنده‌های جنین برای محافظت از اندام‌های او تشکیل می‌شوند. جنین که استفاده از عضلات مختلف را در این هفته تمرین می‌کند، می‌تواند به خوبی عضلات تشکیل شده را حرکت دهد و در مایع آمنیوتیک فضای کافی برای حرکت خواهد داشت.

صورت جنین در این هفته از بارداری همه خصوصیات و ویژگی‌های یک چهره کامل را خواهد داشت. بینی و دهان جنین به طور کامل شکل می‌گیرند و لب‌های جنین هم برای لبخندهای مداوم بعد از تولد آماده می‌شوند. صورت جنین در این هفته حالت ضد آب می‌گیرد. جالب است بدانید که ضربان قلب جنین در این هفته آرام‌تر می‌شود ولی همچنان قوی است، بطوری که در معاینات پزشکی می‌توانید به راحتی صدای قلب جنین خود را بشنوید.

ویتامین‌های مورد نیاز جنین در هفته ۱۳ام حاملگی

جنین در هفته سیزدهم حاملگی به غذاهای سالم و پر از ویتامین و مواد معدنی نیاز دارد. اما بیشترین میزان از ویتامین و مواد معدنی مورد نیاز در این هفته، کلسیم، منیزیم و ویتامین D هستند. این موارد به رشد بهتر جفت و جنین کمک می‌کنند و باعث می‌شوند که استخوان بندی جنین شما با سرعت بیشتری تشکیل شود. مصرف کافی کلسیم، به تقویت رشد مغز جنین هم منجر خواهد شد.

البته علاوه بر این موارد، مصرف پروتئین و آهن هم برای رشد و تقویت جنین الزامی است. پروتئین مورد نیاز بدن جنین با گوشت بدون چربی، تخم مرغ و انواع فراورده‌های لبنی و حبوبات و سویا فراهم می‌شود. آهن مورد نیاز هم با مکمل‌های مخصوص یا غذاهایی که سرشار از آهن هستند مثل اسفناج، عدس،  گوشت قرمز، جگر و… تأمین خواهد شد. مصرف این موارد موجب می‌شود که جنین ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز خود را به راحتی جذب کند و بدن مادر هم دچار ضعف و کمبود ویتامین نمی‌شود.

حرکات جنین در هفته ۱۳ بارداری

در هفته سیزدهم بارداری جنین قادر به انجام حرکاتی از جمله تکان‌های ملایم دست و پا و تغییر موقعیت بدن می‌باشد که نشان ‌دهنده سلامت و تحرک طبیعی جنین است، اما از آنجا که جنین هنوز بسیار کوچک است و فضای زیادی برای حرکت دارد ممکن است مادر آنها را به وضوح احساس نکند و آنها در این هفته بیشتر این حرکات را با حس قلقلک یا لرزش‌های خفیف تجربه می‌کنند

غربالگری جنین ۱۳ هفته ای

اگر تا هفته سیزدهم حاملگی هنوز غربالگری‌ها و آزمایش‌های تشخیصی قبل تولد را انجام نداده‌اید، ممکن است پزشک در این هفته این آزمایش ها را تجویز کند. آزمایش‌های ژنتیکی برای همه افراد لازم نیست. اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند باید این آزمایش‌ها را انجام دهید:

• سن بالای ۳۵ سال
• داشتن فرزند با مشکلات کروموزومی
• سابقه بارداری با مشکلات ژنتیکی
• سابقه مشکلات کروموزومی یا اختلالات ژنتیکی در خانواده

غربالگری و آزمایش‌های تشخیصی برای بررسی مشکلات کروموزومی مانند سندروم داون انجام می‌شوند. این آزمایش‌ها عبارتند از:

1. اسکن شفافیت نوکال: این آزمایش بین هفته ۱۱ تا چهاردهم بارداری انجام می‌شود. در سونوگرافی باید فضای پر از مایع پشت گردن جنین بررسی شود. اگر نتیجه پرخطر باشد آزمایش‌های دیگر ضروری است.
2. نمونه برداری از پرز‌های کریونی(CVS): این آزمایش پس از هفته یازدهم بارداری انجام می‌شود. احتمال سقط جنین را کمی افزایش می‌دهد. به همین دلیل برای همه پیشنهاد نمی‌شود. یک سوزن بسیار کوچک وارد شکم شده و سلول‌ها از جفت برداشته می‌شوند.

آزمایش ژنتیک جنین در هفته سیزدهم بارداری

یکی از اقدامات مهم برای آگاهی از وضعیت جنین در هفته سیزدهم بارداری، انجام آزمایش ژنتیک است. پزشک در این هفته این آزمایش را انجام خواهد داد و یک سونوگرافی برای ارزیابی جنین انجام می‌شود تا مقدار مایع پشت گردن جنین مشخص شود. جنین‌هایی که دچار سندروم دان یا برخی دیگر از مشکلات هستند، معمولاً مایع پشت گردن غیر متعادل دارند. به طور کلی سه نوع آزمایش در این هفته برای آگاهی از وضعیت سلامت جنین قابل انجام است که عبارتند از:

• غربالگری متوالی

این آزمایش دو بار در طول حاملگی انجام می‌شود، که یک بار در هفته ۱۰ تا ۱۳ و بار دیگر در هفته ۱۵ تا ۲۰ انجام می‌شود. انجام این تست برای ۶ پروتئین جنین الزامی است و با این آزمایش می‌توان تا ۹۲ درصد احتمال ابتلای جنین به سندروم داون را هم مشخص کرد.

• غربالگری سرم یکپارچه

طی انجام این آزمایش ۶ پروتئین مورد بررسی قرار می‌گیرند که می‌توان با انجام این تست غربالگری تا ۸۸ درصد سندروم دان را شناسایی کرد.

• غربالگری چهارگانه

در این آزمایش چهار پروتئین جنینی ارزیابی می‌شوند و تا ۷۹ درصد احتمال شناسایی سندروم داون وجود خواهد داشت. بانوانی که دو غربالگری اول را انجام ندادند، حتماً باید غربالگری چهارگانه را جدی بگیرند و انجام دهند.

عدم انجام این غربالگری‌ها باعث می‌شود که برخی از افراد که دارای مشکلات ژنتیکی هستند، نوزادی با مشکل ژنتیکی از جمله سندروم داون به دنیا بیاورند. به همین منظور انجام این آزمایشات برای والدین الزامی است.

جنین در هفته سیزده‌ام بارداری، در کدام قسمت از شکم قرار گرفته است؟

یکی از سوالاتی در که در مورد وضعیت جنین در هفته سیزدهم بارداری به وجود می‌آید، این است که در این هفته جنین در کجای شکم مادر قرار گرفته است؟

در هفته سیزدهم بارداری برای اینکه فضایی کافی برای رشد سریع جنین فراهم شود، رحم بزرگتر شده و به سمت بالای لگن حرکت می‌کند. در این هفته رحم به تدریج از لگن خارج شده و به اندازه‌ای می‌رسد که بارداری شما مشهود است. این انبساط می‌تواند سبب ایجاد ترک‌های پوستی و خارش شود، به همین دلیل برای سالم و لطیف نگه داشتن پوست، مرطوب کردن پوست و تغذیه مناسب را فراموش نکنید. بعضی از زنان در این هفته می‌توانند حرکت‌های کودک خود را احساس کنند. اگر هنوز حرکات جنین را حس نکرده‌اید، نگران نباشید چون اغلب تا هفته بیست و پنجم بارداری طول می‌کشد تا بتوانید اولین حرکات کودک را احساس کنید.

آیا سقط جنین در هفته ۱۳ام بارداری رخ می‌دهد؟

یکی از نگرانی‌های مهم در مورد وضعیت جنین در هفته سیزدهم بارداری مسائل مربوط به سقط است. سقط جنین در اواخر سه ماه اول و سه ماه دوم یعنی بین هفته‌های ۱۳ تا ۱۹ بارداری احتمال بسیار پایینی دارد. در واقع وقتی که یک مادر سه ماهه اول بارداری را به اتمام می‌رساند تا حد زیادی باید خیالش از بابت احتمال سقط جنین آسوده باشد. زیرا اکثر سقط‌ها در سه ماه اول بارداری رخ می‌دهند.

از آنجایی که جنین در هفته سیزدهم تا حد زیادی رشد کرده است و اکثر اندام‌های جنین و اعضای بدن جنین هم تشکیل شده‌اند، احتمال اینکه دچار مشکل خاصی شود بسیار پایین خواهد بود. پیش بینی هر مشکلی با انجام سونوگرافی‌ها و تصویربرداری‌ها در سه ماهه اول بارداری انجام می‌شود.

علت سقط جنین در هفته سیزدهم چیست؟

همانطور که اشاره شد احتمال سقط در این هفته بسیار کم اما در صورت اتفاق، علت آن به مشکلات مختلفی برمی‌گردد. یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که باعث وخامت وضعیت جنین در هفته سیزدهم بارداری و سقط آن می‌شود، مشکلات کروموزومی است. مشکلات کروموزومی جنین یکی از رایج‌ترین دلایل برای سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری هستند. البته این مشکلات در سه ماه اول هم وجود دارند. اما ممکن است که در غربالگری‌های اولیه تشخیص داده نشوند. بسیاری از جنین‌هایی که دارای مشکل کروموزومی هستند، خود به خود سقط می‌شوند.

عامل مهم دیگر که باعث سقط جنین در این هفته می‌شود نارسایی گردن رحم یا همان دهانهٔ رحم است. رحم در سلامت جنین و مادر نقش مهمی ایفا می‌کند. بعد از بارداری رحم نرم‌تر می‌شود و با بسته شدن، مانع از این می‌شود که جنین تا روز تولد از دست برود. هرگونه نارسایی گردن رحم در هفته سیزدهم و سه ماهه دوم بارداری باعث انبساط رحم و خروج جنین از طریق دهانه رحم خواهد شد. در نتیجه سقط جنین رخ می‌دهد. عوامل دیگری که سقط جنین در این هفته را به دنبال دارند شامل ضربه، آسیب به ناحیه شکم، عفونت ناحیه تناسلی، جدا شدن جفت، جفت سرراهی، ترومبوفیلیا و مشکلات قلبی جنین هستند.

پیشنهاد مطالعه: هفته سیزدهم بارداری؛ وضعیت مادر

کلام پایانی

دقت به وضعیت سلامت جنین برای تجربه یک بارداری سالم امری مهم و قابل توجه است. درست است که سلامت جنین در گرو سلامت مادر است، اما برخی از موارد هستند که فقط به جنین اختصاص دارند و باید جدی گرفته شوند. از طرف دیگر یک مادر باردار با آشنایی و آگاهی بیشتر می‌تواند بهتر از جنین خود مراقبت کند. زیرا اصلی‌ترین مراقب جنین در این دوران مادر است.

لذا آگاهی از وضعیت جنین در هفته سیزدهم حاملگی کمک کننده خواهد بود و به بارداری آسان‌تر و به دنیا آوردن نوزاد سالم‌تر کمک زیادی می‌کند. ما در این مقاله تمام تلاش خود را کردیم تا بتوانیم این آگاهی را به مادران باردار و آن دسته از بانوانی که قصد بارداری دارند، انتقال دهیم. حال برای کسب اطلاعات بیشتر به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله مربوط به علائم و وضعیت جنین در هفته چهاردهم بارداری را مطالعه نمایید.