قد و وزن، علائم سقط و وضعیت جنین در هفته یازدهم بارداری

همانطور که در مقاله قبلی درباره وضعیت جنین در هفته دهم بارداری صحبت کردیم، بررسی وضعیت جنین می‌تواند به اغلب مادران باردار کمک کند تا بهترین اقدامات را برای رشد بهتر جنین خود و داشتن زایمانی بدون مشکل انجام دهند. در این هفته مادران باردار در ماه سوم هستند و نیاز است تا از لحاظ جسمی و روحی مراقب خود باشند. سلامت مادر رابطه مستقیمی نیز با سلامت جنین دارد.

در هفته یازدهم بارداری جنین شما رشد و تکامل اصلی خود را آغاز می‌کند. در این زمان، ممکن است بسیاری از اندام‌های بیرونی جنین هنوز به طور کامل مشخص نباشند و تشخیص جنسیت آن با سونوگرافی معمولا امکان‌پذیر نیست. به دلیل اینکه در اوایل ماه سوم، رشد جنین افزایش پیدا می‌کند، لازم است تا شما از وضعیت کلی جنین آگاه شده تا بهتر بتوانید شرایط کلی او را بسنجید و با او ارتباط برقرار کنید.

قد و وزن جنین در هفته یازدهم بارداری

اگر مایل هستید از قد و وزن جنین خود در هفته یازدهم بدانید، باید بگوییم که او اندازه‌ای بسیار کوچک دارد. به گونه‌ای که به انجیر تشبیه می‌شود. در این هفته، جنین شما اندازه‌ای نزدیک به ۴ یا ۵ سانتی‌متر و وزنی نزدیک به ۸ گرم دارد. در این شرایط، او مشغول جذب مواد غذایی از بدن مادر است تا هرچه سریع‌تر رشد کرده و اندام‌های داخلی و بیرونی او تکامل پیدا کند.

وضعیت دست و پای جنین در هفته یازدهم بارداری

در مورد وضعیت دست و پای جنین در این هفته باید بگوییم که انگشتان دست و پا شروع به شکل‌گیری می‌کنند و ناخن‌های او تشکیل می‌شوند. تا قبل از این هفته، جنین دارای دست و پای قورباغه‌ای شکل بوده که در این هفته از بین رفته و جنین ظاهری شبیه به نوزاد انسان پیدا می‌کند. علاوه بر این، می‌تواند به آرامی دست و پای خود را تکان داده و کمی تکان بخورد.

به طور کلی، تکامل دست و پا و بزرگ و کامل‌تر شدن آن‌ها را می‌توانیم اولین و مهم‌ترین اتفاق در هفته یازدهم بارداری بنامیم. در این مرحله از بارداری، با انجام سونوگرافی می‌توان به راحتی دست و پای جنین را تشخیص داد و در صورت وجود هرگونه مشکل یا بیماری ژنتیکی، از آن اطلاع پیدا کرد.

وضعیت سر و مغز جنین در هفته یازدهم

در هفته یازدهم بارداری، اندازه سر جنین تقریبا برابر با نیمی از طول کل بدن او است. البته در هفته‌های بعد، با رشد قابل توجه بدن، نسبت اندازه سر و بدن به حالت طبیعی تبدیل می‌شود. در این زمان، ساختار اصلی مغز و سلول‌های عصبی مغزی تشکیل شده‌اند و در طول ماه‌های آینده به تکامل خود و ارتباط با اعضا و قسمت‌های مختلف بدن ادامه می‌دهند. علاوه بر این، در هفته یازدهم استخوان‌های صورت شروع به تشکیل و کامل شدن می‌کنند و پلک بالایی چشم به پلک پایینی می‌رسد؛ به گونه‌ای که ظاهر و حالت چشم‌ها تا حدودی مشخص می‌شوند.

می‌توان گفت هفته یازدهم جزء هفته‌هایی است که گردن جنین بیشترین رشد را دارد و به همین دلیل سر به صورت مجزا ظاهر می‌شود. همچنین مفاصل و قسمت‌های مختلف گردن و سر جنین تشکیل شده و می‌توان با سونوگرافی به راحتی قسمت‌های مختلف آن را تشخیص داد.

وضعیت اندام‌های جنسی جنین در هفته ۱۱ام بارداری

از نظر رشد اندام‌های جنسی و تولید مثل جنین در هفته یازدهم بارداری، اگر جنین دختر باشد تخمدان‌هایش به طور کامل تشکیل شده و در صورتی که پسر باشد بیضه‌ها در داخل شکم و کیسه بیضه در بیرون از بدن تشکیل شده است.

اندام‌های جنسی از اولین اندام‌هایی هستند که در جنین شروع به رشد می‌کنند. اگرچه اندام‌های تناسلی در حال رشد هستند، اما تشخیص جنسیت با سونوگرافی معمولاً در هفته‌های ۱۶ تا ۲۰ بارداری امکان‌پذیر است. نکته مهم این است که مصرف الکل، مواد مخدر و سیگار می‌تواند خطرات جدی برای سلامت جنین ایجاد کند، از جمله سندرم جنین الکلی، نارسایی زایمان، نقص‌های مادرزادی و اختلال در رشد اندام‌های تولید مثلی. بنابراین بهتر است در این دوران از مصرف این گونه مواد خودداری کنید.

نکات تکمیلی در مورد رشد جنین در هفته یازدهم بارداری

همانطور که یادآور شدیم هفته یازدهم بارداری، هفته‌ای پر از تغییرات برای جنین شماست. در این هفته، اندام‌های بدن او به رشد و تکامل خود ادامه می‌دهند و برخی از عملکردهای بدن او نیز شروع به فعالیت می‌کنند. در ادامه به برخی از نکات تکمیلی در مورد رشد جنین در هفته یازدهم بارداری اشاره می‌کنیم:

• تکامل جفت: در این هفته، کیسه زرده که در هفته‌های اول بارداری وظیفه تغذیه جنین را بر عهده داشت، به تدریج ناپدید می‌شود و جفت به طور کامل جایگزین آن می‌شود. جفت وظیفه تأمین اکسیژن و مواد مغذی جنین و همچنین دفع مواد زائد را بر عهده دارد.

• شکل‌گیری جوانه‌های چشایی: در این هفته، جوانه‌های چشایی روی زبان جنین شروع به شکل‌گیری می‌کنند. این جوانه‌ها به جنین کمک می‌کنند تا پس از تولد، مزه‌های مختلف را تشخیص دهد.

• تغییرات پوست: پوست جنین در این هفته شروع به کشیده شدن و صاف‌تر شدن می‌کند.

• تکامل اندام‌های جنسی: اندام‌های جنسی جنین، چه دختر باشد و چه پسر، در این هفته تقریباً به طور کامل شکل گرفته‌اند. با این حال، تشخیص جنسیت جنین با سونوگرافی در این مرحله هنوز ممکن نیست.

• شروع حرکات تنفسی: در هفته یازدهم بارداری، اولین علائم انجام حرکات تنفسی در جنین قابل تشخیص است. جنین در این مرحله مایع آمنیوتیک را به داخل و خارج ریه‌های خود می‌کشد که به تکامل ریه‌های او کمک می‌کند.

• رشد دندان‌ها: جوانه‌های دندان‌های جنین در این هفته شروع به رشد می‌کنند. این جوانه‌ها در آینده به دندان‌های شیری جنین تبدیل می‌شوند.

• تشکیل دیافراگم: در این هفته، دیافراگم جنین که عضله‌ای مهم برای تنفس است، تشکیل می‌شود. همچنین، جنین در این مرحله قادر به سرفه و سکسکه کردن است.

• الگوی خواب: جنین در هفته یازدهم بارداری هر ۵ تا ۷ دقیقه یک بار می‌خوابد. اگرچه جنین در این مرحله هنوز قادر به شنیدن یا دیدن نیست، اما حالت‌های عصبی و نگرانی شما می‌تواند بر او تأثیر بگذارد. بنابراین، مهم است که در دوران بارداری سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید.

علائم زنده بودن جنین در هفته یازدهم

آرزوی هر پدر و مادر این است که بچه سالم به دنیا بیاورد و برای رسیدن به این خواسته و تأمین سلامتی فرزند خود بسیار تلاش می‌کند. اما گاهی کمبود اطلاعات ممکن است منجر به نتیجه غیر منتظره بشود، بنابراین آگاهی داشتن از نشانه‌های یک جنین سالم بسیار لازم و ضروری است. در متن زیر علائم زنده بودن جنین آورده شده است:

• حرکت

بعد از گذشت ۵ ماه از وقوع لقاح و باردار شدن یک خانم، جنین شروع به حرکت می‌کند. از نظر پزشکی اولین حرکت جنین را کوییکینگ می‌نامند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید جنین ۶ ماهه از طریق حرکت به صداهایی که از بیرون می‌شنود جواب می‌دهد. در حدود ماه هفتم بارداری جنین در برابر محرک‌هایی مثل نور، صدا یا درد واکنش نشان می‌دهد. در ماه هشتم بارداری جنین درون رحم شما شروع به تغییر وضعیت می‌کند و مرتباً لگد می‌زند. مطالعات نشانگر این مسئله است که در ماه  نهم بارداری یک خانم به دلیل بزرگ شدن جنین و فضای کم رحم حرکت‌های او کاهش می‌یابد. همه این‌ها نشانه سلامتی فرزند متولد شده شما هست.

• رشد طبیعی 

روش‌های زیادی برای اندازه‌گیری رشد و نموی جنین در بارداری وجود دارند. معمولاً پزشک برای پیگیری سلامت و رشد فرزند درون رحم شما سونوگرافی انجام می‌دهد. به طور کلی جنین هر ماه در حدود ۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. بنابراین تا ماه هفتم بارداری او باید ۳۵.۵۶ سانتی‌متر طول داشته باشد. در سه ماهه سوم بارداری جنین سالم هر هفته در حدود ۷۰۰ گرم وزن گرفته و سنگین می‌شود.

• ضربان قلب 

از مهم‌ترین علائم زنده بودن جنین در سه ماهه اول داشتن ضربان قلب از هفته ۸ به بعد است. قلب جنین در حدود هفته ششم بارداری شروع به تپیدن می‌کند. با این حال، تشخیص آن در اواخر سه ماهه اول از طریق نظارت الکترونیکی بر جنین بسیار آسان‌تر است.

• افزایش وزن و رحم مادر باردار 

افزایش وزن در دوران بارداری نشانه قطعی یک بارداری سالم است. انتظار می‌رود وزن مادر باردار، در حدود ۱۲ الی ۱۵ هفته بارداری افزایش پیدا کند. اگر در این باره نگران هستید، می‌توانید از پزشک خود تقاضا کنید تا به طور مداوم وزن شما را بررسی کند و به شما اطلاع دهد که آیا بارداریتان به طور طبیعی پیش می‌رود یا خیر.

در هفته یازدهم جنین در کجا قرار دارد؟

جنین در سونوگرافی هفته یازدهم به پشت قرار دارد و سرش را به سمت چپ قرار داده و پاهایش هم رو به بالاست. در این تصویر می‌توان متوجه شد که گردن او در حال رشد بوده و سر او بزرگتر از بقیه بدنش است. سر او هنوز بیش از ۵۰ درصد از بدنش را تشکیل می‌دهد که کاملاً طبیعی است. استخوان‌های صورت باز هم به عنوان مناطق سفید در تصویر دیده می‌شود.

هفته یازده بارداری و تعیین جنسیت

در هفته ۱۱ بارداری اندام‌های تناسلی به رشد خود ادامه می‌دهند. اگر جنین دختر باشد، تخمدان‌ها شکل می‌گیرند و اگر پسر باشد، بیضه‌ها تشکیل می‌شود. اما هنوز نمی‌توان در سونوگرافی جنسیت را تشخیص داد و باید چند هفته منتظر بمانید. اگر در این هفته آزمایش DNA بدون سلول را انجام دهید، در این آزمایش ساده جنسیت مشخص می‌گردد.    

نقش یک رژیم غذایی سالم در رشد و سلامت جنین در هفته یازدهم

هفته یازدهم بارداری، زمانی است که جنین شما به سرعت در حال رشد و نمو است. مصرف مواد غذایی سالم و مغذی در این دوران برای سلامت شما و جنینتان بسیار مهم است و به پیشگیری از بروز مشکلات جسمی، مغزی و عصبی در جنین کمک می‌کند.

در این هفته، مصرف مواد غذایی حاوی مواد مغذی زیر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است:

• کلسیم: برای رشد استخوان‌ها و دندان‌های جنین (منابع: لبنیات، سبزیجات برگ دار، بادام)
• پروتئین: برای رشد و تکامل بافت‌های بدن جنین (منابع: گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ، حبوبات)
• اسیدهای چرب امگا ۳: برای رشد مغز و چشم جنین (منابع: ماهی‌های چرب، گردو، دانه کتان)
• آهن: برای تولید خون و جلوگیری از کم‌خونی (منابع: گوشت قرمز، اسفناج، عدس)
• ید: برای رشد مغز و سیستم عصبی جنین (منابع: غذاهای دریایی، نمک یددار)
• کولین: برای رشد مغز و سیستم عصبی جنین (منابع: تخم مرغ، سویا، گوشت)
• اسید فولیک: برای جلوگیری از نقص لوله عصبی در جنین (منابع: سبزیجات برگ دار، حبوبات، غلات غنی شده)

مصرف انواع میوه‌ها و سبزیجات تازه، به خصوص گیاهان برگ دار مانند کلم بروکلی و اسفناج، نیز برای سلامت شما و جنینتان بسیار مهم است.

تأثیر ورزش و فعالیت سبک روی سلامت جنین در هفته یازدهم

انجام ورزش و فعالیت‌های سبک می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی روی سلامت مادر و جنین داشته باشد. فعالیت‌های ورزشی سبک مانند پیاده‌روی یا انجام حرکات کششی سبک از مشکلاتی مانند اختلالات فشار خون، دیابت بارداری، خستگی و بی‌حالی روزانه مادر جلوگیری می‌کند. تمامی موارد ذکر شده می‌توانند تأثیرات مخربی روی جنین داشته باشند. بسیاری از پزشکان عنوان کردند که مادرانی که در دوران بارداری فعالیت داشته و ورزش می‌کردند نوزادانی با هوش و سالم‌تر به دنیا آورده‌اند.

علاوه بر این، احتمال به دنیا آمدن جنین مرده یا از دست رفتن جنین هنگام به دنیا آمدن نیز کاهش پیدا می‌کند. زیرا ورزش سبب تقویت عضلات شده و مادر راحت‌تر می‌تواند زایمان کند. به همین دلیل برای بهبود وضعیت جنین در هفته ۱۱ام بارداری و داشتن نوزاد سالم، بهتر است در همان ماه‌های اول بارداری یعنی ماه سوم، ورزش و فعالیت بدنی را آغاز کنید.

باید‌ها و نباید‌های هفته ۱۱ام حاملگی برای جنین

هفته یازدهم بارداری، هفته مهمی در رشد و تکامل جنین شماست. در این هفته، تغییرات هورمونی در بدن شما ادامه دارد و ممکن است با برخی علائم مانند حالت تهوع و سرگیجه مواجه شوید. در صورت شدید بودن این علائم یا داشتن هرگونه نگرانی دیگر، با پزشک خود مشورت کنید. از مصرف خودسرانه داروها، حتی داروهای گیاهی، پرهیز کنید. رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته باشید و از مصرف تنقلات مضر مانند چیپس، پفک و شیرینی‌جات خودداری کنید. میوه‌ها و سبزیجات تازه، غلات سبوس‌دار، و منابع پروتئینی کم چرب را در برنامه غذایی خود قرار دهید. شرکت در کلاس‌های آمادگی بارداری و زایمان می‌تواند به شما در مورد بارداری، زایمان و مراقبت از نوزاد آموزش‌های لازم را ارائه دهد.

پیشنهاد مطالعه: هفته یازدهم بارداری؛ وضعیت مادر

تأثیر استرس و نگرانی روی جنین

یکی از مهم‌ترین مواردی که مادران باردار در هفته یازدهم در کنار انجام ورزش و رعایت رژیم غذایی سالم باید در نظر داشته باشند، دوری از نگرانی و استرس است. به دلیل اینکه شما در اوایل بارداری هستید نگرانی و اضطراب بیش از حد می‌تواند تأثیرات مخرب فراوانی روی مغز و سلول‌های عصبی مرکزی جنین شما داشته باشد.

استرس در طولانی مدت می‌تواند خطراتی مانند سقط جنین و به دنیا آمدن جنین ناقص را به همراه بیاورد. علاوه بر این، ممکن است نوزاد شما پس از به دنیا آمدن با اختلالات مختلفی مانند لکنت زبان، پیش فعالی، اوتیسم یا مشکلات متعدد حافظه روبرو شود.

پس همانطور که متوجه شدید استرس و نگرانی جزء مواردی است که مادران باردار باید تحت هر شرایطی از آن دوری کنند. در این زمان شما موظف به حفظ آرامش خود و ایجاد محیطی آرام و به دور از نگرانی هستید. علاوه بر این، بهتر است از محیط‌هایی که استرس و اضطراب را در شما افزایش می‌دهند دوری کنید.

علائم سقط جنین در هفته یازدهم بارداری

احتمال سقط جنین در هفته‌های اول بارداری زیاد است، به همین دلیل در صورتی که یکسری علائم را مشاهده کردید باید هرچه سریعتر و بدون اتلاف وقت به پزشک برای انجام آزمایش مراجعه کنید. امروزه به دلیل پیشرفت علم پزشکی با شناخت علائم اولیه سقط و مراجعه زودهنگام به پزشک، می‌توان جلوی از دست رفتن جنین را گرفت. این علائم عبارت است از:

• خونریزی شدید
• داشتن ترشحات فراوان از واژن
• درد‌های شدید و ممتد در ناحیه زیر شکم و لگن
• دفع بافت‌ها و لخته‌های خونی

بهتر است در صورتی که موارد ذکر شده را دیدید هرچه سریع‌تر برای چک کردن وضعیت جنین در هفته یازدهم بارداری و حفظ سلامت خود به بیمارستان یا پزشک مراجعه کنید.

سقط جنین در هفته یازدهم حاملگی

سقط جنین به معنای خروج محصولات و متعلقات مربوط به جنین از رحم است. اولین علامت این اتفاق لکه بینی و بعد از آن خونریزی می‌باشد. به گفته بسیاری از مادران که در هفته یازدهم خونریزی داشتند، در ابتدا لکه بینی مشاهده شده و سپس دفع خون به صورت لخته که در پی آن سقط جنین اتفاق افتاده است.

بیشتر متخصصان بر این باورند که سقط‌های زیر ۱۲ هفته صرفاً به دلایل ژنتیکی اتفاق می‌افتند. بدین معنا که روند طبیعی طی شدن پروسه بارداری، خود به خود این جنین‌ها را حذف می‌کند. البته باید این‌گونه بگوییم که هر درد و بعد از آن لکه بینی نباید آرامش شما را بر هم بریزد. نباید هر اتفاقی را دلیلی بر سقط جنین خود بدانید و آرامش خود را از دست دهید. اگر دل درد داشتید و یا لکه بینی، پیشنهاد می‌کنیم که حتماً با پزشک خود مشورت کنید. هفته یازدهم بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است و بهتر است در این هفته هر تغییری را به پزشک خود گزارش دهید. برای مراقبت از سلامتی خود به نکات زیر توجه داشته باشید:

• به طور منظم ورزش کنید
• سالم غذا بخورید
• استرس خود را مدیریت کنید
• وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید
• روزانه اسید کولیک مصرف کنید
• سیگار نکشید

کلام پایانی

حساسیت‌های دوران بارداری مخصوصاً اوایل بارداری بر کسی پوشیده نیست. در صورتی که مادران باردار شرایط جنین در هفته یازدهم حاملگی را در نظر گرفته و اقداماتی مؤثر و صحیح برای رشد آن انجام دهند، می‌توانند از عوارض و مشکلات مختلف هنگام به دنیا آمدن نوزاد جلوگیری کنند.

در این زمان نیاز است تا داشتن یک برنامه غذایی سالم و کامل را در اولویت قرار دهید. علاوه بر این، انجام منظم چکاپ و مراجعه به پزشک نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در هفته یازدهم شما باید انجام حرکات ورزشی مناسب را آغاز کرده و بیشتر نگران سلامت خود و جنینتان باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله مربوط به وضعیت جنین در هفته دوازدهم بارداری را مطالعه نمایید.

سؤالات متداول

در ادامه به برخی از رایج‌ترین سوالات مربوط به وضعیت جنین در هفته یازدهم حاملگی پاسخ‌های کوتاه و مختصر ارائه می‌دهیم.

۱. جنین در هفته یازدهم بارداری چگونه است؟

در هفته یازدهم جنین با طول ۴ سانتی ‌متر و وزن ۴۵ گرم، به اندازه یک لیمو ترش کوچک می‌باشد.

۲. آیا جنین در هفته ۱۱ تکان می‌خورد؟

با رشد بدن جنین در هفته یازدهم، حرکت‌های او از قبل بیشتر شده و در این زمان بیشتر از قبل جنب و جوش دارد.

۳. علائم سقط جنین در هفته یازدهم بارداری چیست؟

مهم‌ترین علائم سقط جنین در هفته یازدهم شامل موارد زیر می‌باشد.

1. خونریزی واژینال
2. خروج مایع یا بافت از واژن
3. ناپدید شدن یا کاهش ناگهانی علائم بارداری
4. احساس ناگهانی مریضی یا ضعف
5. درد یا گرفتگی شکم، کمر یا لگن