علائم دیابت بارداری و عوارض آن بر روی جنین و مادر

دیابت یک نوع اختلال است که نحوه استفاده بدن از قند را به هم می‌ریزد. تمامی سلول‌های بدن برای اینکه درست کار کنند، نیاز به قند دارند. این قند از طریق هورمونی به نام انسولین به سلول‌ها انتقال داده می‌شود. اگر انسولین به میزان کافی به سلول‌های بدن نرسد و یا اگر بدن نسبت به انسولین واکنش از خود نشان ندهد، باعث می‌شود تا قند در خون انباشته شده که برای افراد مبتلا به دیابت این اتفاق رخ می‌دهد.

دیابت بارداری گریبان‌گیر بسیاری از خانم‌های باردار می‌شود. در دوران حاملگی نیاز بدن به انسولین بیشتر می‌شود که بدن برخی از بانوان نمی‌تواند این نیاز را برآورده کنند. خانم‌های باردار که سن بالاتری دارند، بیشتر در معرض ابتدا به بیماری قند خون هستند. برای اینکه این عارضه در دوران بارداری شما را تهدید نکند، باید اطلاعات لازم را درباره آن به دست آورده و بتوانید به موقع آن را درمان کنید.

دیابت بارداری چیست؟

دیابت بارداری از جمله بیماری‌هایی است که در دوران بارداری برای زنان رخ می‌دهد. در این دوران امکان دارد سطح قند خون افزایش پیدا کرده که با افزایش سطح قند خون دیابت به وجود می‌آید. این نوع دیابت در بیشتر زنان معمولاً در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری ایجاد شده که با مشاهده علائم آن باید جهت برطرف کردن آن اقدام کنید. زمانی که علائم دیابت را مشاهده کردید، بلافاصله به بهترین دکتر زنان برای درمان دیابت و همچنین کنترل آن مراجعه کنید.

در صورتی که این بیماری کنترل نشود، امکان دارد نوزاد متولد شده مبتلا به قند خون باشد و همچنین در دوران بارداری و زایمان عوارض جدی را برای مادر و جنین به همراه دارد. بسیاری از افراد فکر می‌کنند دیابت در دوران بارداری با دیابت افراد عادی تفاوت دارد. دیابت در هر سنی و هر دوره‌ای که ایجاد شود، فرقی ندارد. اما در دوران بارداری اگر این بیماری را بگیرید، پس از مدتی از بین می‌رود و جای نگرانی برای دائمی بودن آن نیست.

انواع دیابت بارداری

دو نوع دیابت در دوران حاملگی وجود دارد که به شرح زیر هستند:

1. کلاس A۱: این نوع دیابت خطر جدی برای مادر و جنین ایجاد نمی‌کند و تنها می‌توانید از طریق رژیم غذایی آن را کنترل نمائید.
2. کلاسA۲: بسیاری از زنان باردار این نوع دیابت را در دوران بارداری تجربه می‌کنند. برای کنترل آن حتماً باید از دارو‌های خوراکی و یا انسولین استفاده شود این دیابت معمولاً در ماه‌های آخر بارداری ایجاد می‌شود که بروز آن با تغییرات هورمونی به صورت مستقیم ارتباط دارد.

توسط جفت هورمون‌های تولید خواهند شد که بر روی انسولین مؤثر بوده و باعث می‌شود تا عملکرد آن اختلال داشته باشد. اگر در دوران بارداری دیابت را تجربه کردید به هیچ عنوان سرخود دارویی مصرف نکنید و حتماً تحت نظر پزشک باشید.

علائم دیابت بارداری

دیابت در دوران بارداری به ندرت علائمی به همراه دارد. این علائم بسیار خفیف هستند. این دوران برای هر زنی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و علائم بسیاری را تجربه می‌کند. برای اطمینان خاطر به صورت مرتب آزمایش‌های لازم خون را برای بررسی میزان قند خون انجام دهید. برخی از علائم دیابت در ماه‌های مختلف بارداری به شرح زیر هستند:

علائم دیابت بارداری در سه ماهه اول بارداری

در صورتی که جنین در این دوره رشد بیش از حد داشته باشد، نیاز است که در این دوره عدم تحمل گلوکز بررسی شود. افرادی که مبتلا به عدم تحمل گلوکز باشند، میزان قند آن‌ها در حالت ناشتا امکان دارد طبیعی یا اندکی بالا رفته باشد. در صورتی که آزمایش لازم را برای بررسی دیابت در سه ماه اول بارداری انجام دهید، می‌توانید وضعیت را ارزیابی کرده و جهت پیشگیری و کنترل دیابت اقدامات لازم را انجام دهید. در سه ماهه اول بارداری علائم و نشانه خاصی را برای دیابت مشاهده نمی‌کنید؛ چرا که در بیشتر موارد این بیماری در سه ماهه دوم و سوم ایجاد می‌شود.

بیشتر بدانید: همه چیز درباره سه ماه اول بارداری

علائم دیابت در سه ماهه دوم بارداری

یکی از علائم دیابت در سه ماهه دوم بارداری افزایش سطح گلوکز خون مادر است. در برخی مواقع امکان دارد که زنان باردار در سه ماهه دوم هیچ نشانه‌ای از ابتلا به دیابت نداشته باشند؛ به همین خاطر توسط پزشک مورد نظر آزمایش‌های لازم تجویز می‌شود.

در هفته‌های بیست و چهارم تا بیست و هشتم شدت افزایش سطح قند خون بالا است. با آزمایش خون می‌توان میزان گلوکز یا میزان قند خون را بررسی کرد. بی‌توجهی به افزایش میزان قند خون امکان دارد خطرات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.

علائم دیابت در سه ماهه سوم بارداری

دیابت در سه ماهه سوم بارداری نسبت به ماه‌های دیگر بیشتر مادر و جنین را تهدید می‌کند. خستگی، تاری دید، حالت تهوع از جمله نشانه‌های دیابت در این سه ماهه محسوب می‌شود که نباید به آن بی‌توجه باشید. هر زمان که این علائم را مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کنید.

علت دیابت بارداری

تا به الان دلیل دقیق قند خون و دیابت شناخته شده نیست، اما هورمون‌ها در این زمینه نقش ویژه‌ای را برعهده دارند. لاکتوژن جفت انسان، و هورمون‌های دیگری که باعث افزایش مقاومت به انسولین می‌شوند، از جمله هورمون‌هایی هستند که در دوران بارداری به مقدار بالایی تولید می‌شوند.

این نوع هورمون‌ها بر جفت تأثیر گذاشته و به حفظ بارداری بسیار کمک خواهند کرد. پس از گذشت مدتی میزان این هورمون‌ها در خون مادر افزایش پیدا کرده و امکان دارد باعث شروع مقاومت بدن به انسولین شوند. هورمون انسولین جهت انتقال گلوکز از خون به سلول‌ها و همچنین تأمین انرژی بسیار کمک خواهد کرد. در دوران حاملگی به طور طبیعی بدن نسبت به انسولین کمی مقاوم خواهد شد که به این صورت گلوکز بیشتری در جریان خون جهت انتقال به جنین در دسترس است. در صورتی که مقاومت بدن به انسولین بیش از حد شود، گلوکز خون مادر بسیار افزایش پیدا می‌کند که این از دلایل دیابت بارداری محسوب می‌شود.

روش‌های تشخیص دیابت بارداری

در دوران بارداری پزشکان زنان باردار را از نظر علائم قند خون غربالگری خواهند کرد. در صورتی که زنان باردار سابقه شناخته شده‌ای از دیابت و سطح قند خون طبیعی نداشته باشند، آزمایش بعدی برای هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری انجام می‌شود. توسط روش‌های زیر می‌توان دیابت را در این دوران تشخیص داد.

تست گلوکز

آزمایش گلوکز اولین آزمایشی است که توسط پزشکان برای تشخیص میزان قند خون تجویز می‌شود. برای انجام این آزمایش هیچ آمادگی لازم نیست. محلول گلوکز باید توسط مادر خورده شود و پس از یک ساعت آزمایش خون می‌دهد.

در صورتی که سطح قند خون بالا باشد، امکان دارد پزشک یک آزمایش تحمل گلوکز خوراکی ۳ ساعته انجام دهد. این تست به صورت دو مرحله‌ای است که برخی از پزشکان بی‌توجه بوده و تنها یک آزمایش تحمل گلوکز دو ساعته انجام می‌دهند که به صورت یک مرحله‌ای است.

آزمون تک مرحله‌ای تست گلوکز

در این آزمایش سطح قند خون ناشتا توسط پرسنل اندازه‌گیری می‌شود. برای انجام این آزمایش باید زنان باردار محلولی حاوی ۷۵ گرم کربوهیدرات را بنوشند. پس از گذشت یک ساعت و دو ساعت دوباره ساعت قند خون گرفته می‌شود.

در این آزمایش اگر سطح قند خون ناشتای مادر بیشتر یا مساوی ۹۲ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، میزان قندخون بالاست. اگر قند خون یک ساعته بیشتر یا مساوی ۱۸۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر سطح قند خون دو ساعت بیشتر یا مساوی ۱۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، مادر دیابت بارداری دارد.

آزمون دو مرحله‌ای تست گلوکز

برای تست گلوکز نیازی نیست که حتماً ناشتا باشید. در این آزمایش باید محلولی حاوی ۵۰ گرم گلوکز را بنوشید و پس از یک ساعت قند خون را آزمایش خواهند کرد. اگر سطح قند خون شما بین ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی لیتر باشد، آزمایش دوم در روز دیگری برای شما انجام خواهد شد. در روز بعد آزمایش در مرحله ناشتا و یک ساعت و دو ساعت و سه ساعت بعد ساعت قند خون شما گرفته خواهد شد.

سطح قند خون ناشتای بیشتر یا مساوی ۹۵ یا ۱۰۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر یعنی سطح قند خون شما بالا است. سطح قند خون یک ساعت بیشتر مساوی ۱۸۰ یا ۱۹۰ میلی‌گرم سطح قند خون ۲ ساعت بیشتر یا مساوی ۱۵۵ یا ۱۶۵ میلی‌گرم در دسی لیتر تست قند خون ۳ ساعته بیشتر یا مساوی ۱۴۰ یا ۱۴۵ میلی‌گرم در دسی لیتر باشد، یعنی باید درمان لازم را برای کنترل سطح قند خون شروع کنید.

افراد مستعد بیماری دیابت بارداری

دیابت بارداری از بیماری‌هایی است که امکان دارد بسیاری از زنان با آن روبرو شوند، اما وجود شرایطی باعث می‌شود تا احتمال دیابت افزایش پیدا کند. زنانی که شرایط زیر را داشته باشند، امکان دارد بیشتر در معرض دیابت قرار بگیرند.

• داشتن فشار خون بالا
• سابقه خانوادگی دیابت
• داشتن اضافه وزن قبل از دوران حاملگی
• اضافه وزن بیش از حد نرمال در دوران بارداری
• بارداری چند قلو
• تولد نوزاد قبلی با وزن بیش از ۴ کیلوگرم
• سقط جنین یا مرده‌زایی بدون دلیل
• ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک

افرادی که دارای این شرایط هستند، باید به صورت مرتب آزمایش‌های لازم را برای بررسی میزان قند خون انجام دهند. در صورتی که این بیماری را داشته باشند، اقدامات لازم را برای کنترل و درمان آن انجام دهند تا خطری مادر و جنین را تهدید نکند.

تأثیر دیابت بارداری بر حرکات جنین

تأثیر دیابت بارداری بر قلب جنین و حرکت جنین در رحم ثابت شده است. حتماً می‌دانید زمانی که مادر غذاهای شیرین استفاده می‌کند، حرکات جنین افزایش می‌یابد. علت کم شدن حرکات جنین، کاهش سطح قند خون او است. در چنین مواردی، پزشکان به مادران پیشنهاد می‌کنند مقدار کمی از ماده شیرین استفاده کنند تا پس از چند دقیقه شروع به تکان خوردن کند. عوارض دیابت بارداری بر روی جنین شامل موارد زیر می‌باشد:

• مایکروزومی (بزرگ شدن نوزاد بیش از تعداد هفته‌هایی که در رحم بوده)
• دیسترس تنفسی به دلیل مشکل ریوی
• ناهنجاری‌های مادرزادی قلبی
• هیپوگلیسمی
• چاقی در کودکی و بزرگسالی
• بیماری قلبی -عروقی در بزرگسالی
• دیابت نوع ۲ در بزرگسالی

متأسفانه اگر دیابت بارداری کنترل نشود و اقدامات درمانی لازم درباره آن صورت نگیرد، باعث مرگ جنین در رحم یا مرگ نوزاد اندکی بعد از تولد خواهد شد. توجه کنید احتمالاً مرگ تنها زمانی اتفاق می‌افتد که دیابت بارداری درمان نشده باشد و مادر باردار هیچ اقدامی برای کنترل دیابت خود انجام نداده باشد.

تأثیر جنسیت جنین بر دیابت بارداری

توجه کنید دیابت بارداری تعیین جنسیت نمی‌کند؛ اما معمولاً در مادرانی که جنین پسر دارند، بیشتر اتفاق می‌افتد. البته این جمله هرگز به این معنا نیست که خانم بارداری با جنین دختر، به دیابت بارداری مبتلا نمی‌شود، بلکه شانس ابتلای او کمتر است. واضح است که هرچه مادر ریسک فاکتورهای ابتلا به دیابت بارداری را داشته باشد، صرف نظر از دختر یا پسر بودن جنین، احتمال اینکه به این عارضه ابتلا شود، بیشتر است.

البته این نکته را به خاطر داشته باشید که دیابت بارداری وقتی اتفاق می‌افتد که مادر باردار حداقل در هفته ۲۸ بارداری است، یعنی زمانی که کاملاً جنسیت جنین مشخص است. بنابراین این عارضه از ابتدای بارداری هیچ ربطی به جنسیت ندارد. اما با مشخص شدن جنسیت جنین در هفته ۱۲ تا ۱۸ بارداری شانس ابتلا به دیابت بارداری با وجود ریسک فاکتورهای خاص، می‌تواند افزایش یابد.

به عبارت دیگر زنان باردار با جنین پسر، نسبت به زنان باردار با جنین دختر، ۴ درصد خطر نسبی بیشتری برای ابتلا به دیابت ملیتوس بارداری دارند. با این حال زنان باردار با جنین دختر حدود ۶ درصد خطر نسبی بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده دارند.

جدول دیابت بارداری

جدول قند خون در بارداری برای بررسی و کنترل دیابت بارداری استفاده می‌شود. این مقادیر معمولاً شامل قند خون ناشتا، یک ساعت بعد از ضعف غذا و دو ساعت بعد از آن هستند.

میزان قند خون نرمال در بارداری

محدوده طبیعی قند خون در دوران بارداری به شرح زیر می‌باشد:

جدول قند خون در بارداری

جدول قند خون بارداری معمولاً شامل مقادیر قند خون ناشتا  است:

عوارض دیابت بارداری بر روی جنین و مادر

قند خون در بانوانی که دارای دیابت هستند، به خوبی کنترل نشده و باعث می‌شود تا مشکلاتی را برای خانم‌های باردار و کودک به همراه داشته باشد. در این دوران باید حتماً به پزشک مراجعه کنید و جهت کنترل آن اقدام کنید. برخی از عوارض این بیماری به شرح زیر هستند:

نوزاد متولد شده با وزن بالا

در صورتی که دیابت به خوبی کنترل نشود، باعث می‌شود تا قند خون نوزاد افزایش پیدا کند. کودک بیش از حد تغذیه شده و بیش از حد نیز رشد پیدا می‌کند. در ماه‌های آخر بارداری برای زن باردار ناراحتی ایجاد کرده و یک نوزاد سنگین وزن در زمان زایمان برای کودک و مادر مشکلاتی را به همراه دارد. امکان دارد برای زایمان این نوزاد نیاز به سزارین باشد. در صورت زایمان طبیعی کودک آسیب عصبی ناشی از فشار بر روی‌شانه در زمان زایمان را به همراه دارد.

سزارین

زنانی بارداری که دیابت بارداری دارند و بیماری آن‌ها به خوبی کنترل نشود، برای زایمان باید حتماً سزارین شوند. کودکانی که بر اثر سزارین به دنیا می‌آیند، نیاز به دوران نقاهت طولانی‌تری دارند.

فشار خون بالا

اگر یک زن باردار فشار خون بالایی داشته باشد، در انگشتان دست و پا تورم مشاهده می‌شود، که به راحتی از بین نمی‌رود، این افراد دچار پره اکلامپسی هستند. این عارضه یک مشکل جدی بوده و باید حتماً توسط پزشک کنترل شود. فشار خون بالا هم به مادر و هم به نوزاد آسیب وارد می‌کند؛ همچنین امکان دارد زایمان زودرس داشته باشید. در برخی موارد مشاهده شده است که این مشکل باعث تشنج یا سکته مغزی می‌شود. زنان مبتلا به دیابت نسبت به زنان بدون دیابت بیشتر فشار خون بالا را تجربه می‌کنند.

قند خون پایین

زنان بارداری که دیابت دارند و از انسولین یا دارو‌های دیابت دیگری استفاده می‌کنند، امکان دارد قند خون آن‌ها بسیار کاهش پیدا کند. در صورتی که قند خون به سرعت درمان نشود، باید آن را جدی بگیرید؛ چراکه امکان دارد کشنده باشد. در صورتی که در دوران بارداری نتوانید دیابت را به خوبی کنترل کنید، در زمان زایمان نوزاد دچار قند خون پایینی است و قند خون کودک باید تا چندین ساعت پس از زایمان تحت نظر باشد.

مشکل تنفس یا ناراحتی تنفسی

انسولین زیاد یا گلوکز بیش از حد در سیستم کودک باعث می‌شود تا رشد ریه‌ها به صورت کامل انجام نشود. عدم رشد کامل ریه‌ها باعث مشکلات تنفسی در نوزادان خواهد شد.

کلیه‌ها و سیستم هضم

تمامی مواد مغذی مورد نیاز کودک به صورت مستقیم از خون مادر تأمین خواهد شد. در صورتی که خون مادر بیش از حد قند داشته باشد، لوزالمعده کودک برای استفاده از گلوکز باید انسولین بیشتری تولید نماید. در این صورت چربی تشکیل شده و کودک بسیار بزرگ خواهد شد. در زمان تولد کودک آسیب می‌بیند که این به خاطر بزرگ بودن و سختی تولد کودک است.

بهترین روش های درمان دیابت بارداری

درمان دیابت در دوران حاملگی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که اگر این بیماری درمان نشود، مشکلات جدی را به همراه داشته و برای مادر و همچنین جنین بسیار خطرناک است. در دوران بارداری باید قند خون در محدوده طبیعی نگه داشته شود.

برای درمان دیابت در این دوران می‌توانید از روش‌های زیر کمک بگیرید.

درمان دیابت بارداری با رژیم غذایی

رژیم غذایی برای کنترل قند خون در دوران بارداری بسیار تأثیر دارد. اگر شما در این دوران دیابت دارید، در رژیم غذایی خود سعی کنید تمامی گروه‌های غذایی را قرار دهید. می‌توانید غذای خود را در دفعات بیشتری میل کرده و از حجم آن کمتر کنید. به عنوان مثال می‌توان به این صورت ذکر کرد که به جای سه وعده غذا می‌توانید ۵ یا ۶ وعده غذایی ولی حجم کمتر میل کنید.

در این دوران باید مواد قندی مثل شیرینی‌ها، مربا، نوشابه‌ها، قند، شکر و… را کم کرده و با نظر پزشک مصرف نمایید. کربوهیدرات‌ها همانند نان، برنج، ماکارونی و سیب زمینی را به اندازه‌ای که توسط پزشک تعیین می‌شود، میل کنید. میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات سبوس‌دار از مواد فیبر‌دار هستند که باید حتماً در رژیم غذایی خود بگنجانید. در دوران بارداری باید شیر و لبنیات بیشتری استفاده کنید.

درمان دیابت حاملگی با ورزش‌های مناسب

انجام ورزش برای سلامتی بدن به ویژه برای درمان دیابت بسیار مناسب و کمک‌کننده هستند. ورزش برای بیماران مبتلا به این بیماری نه تنها ضرری ندارد، بلکه باید حتماً برای درمان بهتر آن ورزش را در برنامه هفتگی خود قرار دهید.

ورزش‌های هوازی و پیاده‌روی برای مبتلایان به دیابت بسیار مناسب است. در روز حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید که می‌توانید این تایم را به دفعات بیشتر و زمان کمتری نیز تقسیم‌بندی کنید. شدت ورزش باید از پیاده‌روی معمولی کمی سریع‌تر باشد. می‌توانید در منزل خود نیز این فعالیت‌ها را انجام دهید.

درمان دیابت بارداری با تزریق انسولین

در برخی از موارد قند خون مادر توسط اقدامات غیر دارویی در محدوده مناسبی حفظ نمی‌شود و توسط پزشک دارو تجویز خواهد شد. در این موارد توسط پزشک انسولین تجویز می‌شود و اما در برخی مواقع امکان دارد پزشک دارو‌های خوراکی مثل متفورمین نیز تجویز نماید. تزریق انسولین بسیار راحت بوده و با آموزش می‌توانید در منزل خودتان به راحتی این کار را انجام دهید. توسط سرنگ یا قلم‌های انسولین می‌توانید تزریق آن را انجام دهید. ناگفته نماند که تزریق انسولین برای مادر و همچنین جنین خطری به همراه ندارد.

درمان دیابت بارداری با طب سنتی

برای درمان دیابت بارداری از روش‌های طب سنتی استفاده می‌شود. طب سوزنی یکی از روش‌های سنتی است که جهت کاهش تشنگی، تنظیم قند خون در زنان باردار مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ همچنین می‌توانید برای کنترل قند خون بارداری از گیاه درمانی نیز استفاده کنید. گیاه‌هایی مانند ارتسیفن اریستاتوس و تمشک قرمز در جهت کنترل دیابت حاملگی بسیار تأثیر دارد. روغن نارگیل، روغن گردو در این دوران بسیار توصیه می‌شود. روغن گردو جهت تثبیت میزان قند خون و همچنین بهبود عملکرد متابولیک با تقویت کلیه‌ها در این زمینه نقش ویژه‌ای را به همراه دارد.

سریع ترین راه درمان دیابت بارداری

با توجه به اثرات قند خون بالای دوران بارداری بر سلامت جنین و مادر، انتخاب بهترین و سریع‌ترین راه درمان دیابت بارداری موجب جلوگیری از عوارض احتمالی این بیماری می‌شود. معمولاً پیشنهاد می‌شود بانوان به کمک دستگاه تست قند خون میزان گلوکز خود را قبل و پس از صرف غذا اندازه‌گیری کنند و با در پیش گرفتن یک رژیم غذایی سالم و مغذی به همراه ورزش استاندارد و منظم، سطح قند خون خود را در حد استاندارد نگه دارند.

در صورت تجویز پزشک به تزریق انسولین تا زمان زایمان، باید میزان و زمانبندی آن را از پزشک خود بپرسید و هرگونه سطح بسیار پایین یا بالای گلوکز را به او گزارش دهید. به طور کلی راه‌های درمان دیابت بارداری شامل موارد زیر می‌باشد:

رژیم غذایی مناسب

اگر شما از خود می‌پرسید که برای دیابت بارداری چه چیزی بخوریم، باید بدانید که رژیم غذایی مناسب برای این دوران شامل خوراکی‌هایی است که آرام آرام قند را آزاد کرده و موجب کنترل سطوح آن می‌شود. لذا بهتر است غذاهایی مانند میوه، سبزیجات، غلات، حبوبات و پروتئین‌های فراوان در رژیم روزانه مادران باردار گنجانده شود.

ورزش منظم و استاندارد

ترک ورزش در دوران بارداری کار صحیحی نیست و می‌توان به کمک برخی حرکات ورزشی استاندارد و سبک علاوه بر حفظ سلامتی خود و جنین به درمان دیابت بارداری نیز کمک کرد. بانوان مبتلا به این بیماری بهتر است از ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی سریع، شنا، ایروبیک ملایم و منظم (پنج بار در هفته و هر بار به مدت ۳۰ دقیقه) کمک بگیرید.

اندازه‌گیری منظم قند خون

یکی از اصلی‌ترین اقدامات در درمان دیابت بارداری و کاهش علائم و عوارض آن، اندازه‌گیری منظم قند خون به صورت ناشتا و همچنین دو ساعت پس از هر وعده غذایی می‌باشد. برای این کار می‌توان از دستگاه سنجش قند خون کمک گرفته و با مشاهده سطح گلوکز نسبت به تنظیم یا تغییر رژیم غذایی اقدام کرد.

دارو درمانی

اگر پزشک تشخیص دهد که مصرف دارو برای درمان دیابت بارداری ضروری‌ست، معمولاً تزریق انسولین را قبل از صرف غذا پیشنهاد می‌کند. همچنین گاهی داروهای خوراکی از قبیل متفورمین و گلیبورید تجویز می‌شود که باید دقیقاً طبق دستور پزشک استفاده شوند.

قند بارداری چند باشه خطرناکه ؟

دیابت بارداری یکی از مشکلات نسبتاً رایج دوران بارداری است که به دلیل عدم توانایی بدن در استفاده موثر از انسولین به وجود می‌آید. این عارضه در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع می‌تواند بر سلامت مادر و جنین تاثیر بگذارد. بعضی از خانم‌های باردار پس از ابتلا به دیابت بارداری دچار نشانه‌هایی مشابه علائم دیابت در مردان و زنان عادی می‌شوند، اما برخی دیگر هیچ علامتی ندارند و این عارضه در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری تشخیص داده می‌شود. به طور کلی قند خون بالاتر از حد طبیعی می‌تواند خطرناک باشد و نیاز به کنترل دارد.  اگر قند خون ناشتا ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی لیتر یا بیشتر باشد یا قند خون تصادفی ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی لیتر یا بالاتر باشد این نشانه دیابت است و نیاز به اقدامات درمانی فوری دارد.

روش‌های پیشگیری از ابتلا به دیابت در بارداری

دیابت بارداری یکی از بیماری‌های شایع در زنان باردار است. این بیماری امکان دارد خطرات و آسیب‌های متفاوتی را هم برای مادر و هم برای جنین به همراه داشته باشد. به همین خاطر باید حتماً از روش‌هایی برای پیشگیری و جلوگیری از آن استفاده کنید. اگر شما باردار هستید و احتمال ابتلا به دیابت بالایی دارید، حتماً یک رژیم غذایی مغذی برای خود در نظر بگیرید.

به صورت منظم ورزش انجام دهید. انجام فعالیت‌های سبکی مثل پیاده‌روی برای پیشگیری از دیابت بسیار کمک‌کننده است. اگر قصد بارداری دارید و اما دچار اضافه وزن هستید، حتماً برای کاهش وزن با پزشک متخصص مشورت نمایید. حتی مقدار بسیار کمی کاهش وزن امکان دارد مانع ابتلای شما به بارداری در این دوران شود. در دوران بارداری آزمایشات‌های لازم را انجام دهید و تمامی آزمایش‌ها و غربالگری‌های لازم را انجام داده و فراموش نکنید.

مراقبت‌های بعد از زایمان مادر مبتلا به دیابت بارداری

بانوانی که در دوران بارداری دیابت دارند، باید پس از زایمان مراقبت‌های لازم را فراموش نکنند. در صورتی که به آن بی‌توجه باشید، باعث می‌شود تا دیابت شما تا پایان عمر همراه شما شود. بهترین روش برای کنترل و دیابت بعد از زایمان به شرح زیر هستند:

غربالگری دیابت و انجام آزمایش‌های لازم

اگر در دوران بارداری دیابت داشته باشید، حتماً پس از زایمان در حدود ۴ تا ۱۲ هفته برای بررسی میزان قند خون آزمایش‌های لازم را انجام دهید. به طور کلی حدود ۹۵ درصد از موارد ابتلا به دیابت بارداری پس از زایمان به حالت نرمال برگشته و نیازی به درمان نیست. اما لازم است بدانید که در سال‌های آینده امکان دارد این افراد دچار بیماری دیابت شوند؛ به همین خاطر باید مرتب آزمایش‌های لازم برای تعیین قند خون را انجام دهید.

فواید شیردهی به نوزاد

برای کاهش احتمال ابتلا به دیابت یکی از اقدامات لازمی که توصیه می‌شود، شیردهی به نوزاد است. علاوه بر اینکه شیردهی باعث کاهش احتمال دیابت می‌شود، فایده‌های بسیاری را به همراه دارد. همواره پیشنهاد می‌کنیم هم برای سلامت جنین و هم برای مادر شیردهی را فراموش نکنید؛ همچنین آزمایش ژنتیک جنین را برای سلامت خود و نوزاد خود به صورت مرتب انجام دهید.

سبک زندگی سالم

زنانی که دیابت بارداری را تجربه کرده‌اند، پس از زایمان نسبت به دیگر افراد احتمال بالاتری برای مبتلا به دیابت دارند. به همین خاطر برای اینکه به این بیماری مبتلا نشوید، باید سعی کنید یک سبک زندگی سالم را پیش در پیش بگیرید. یک برنامه غذایی مناسب برای خود داشته باشید؛ همچنین استرس و تناسب اندام را مدیریت کنید.

هدف از کنترل قند خون در بارداری

بهترین اقدامی که می‌توانید برای خود و جنین خود در دوران بارداری انجام دهید، کنترل قند خون قبل و در دوران بارداری است. کنترل دیابت بارداری در موارد بسیاری کمک می‌کند که به شرح زیر هستند.

• کاهش خطر سقط جنین

در صورتی که قند خون به خوبی کنترل شود، باعث می‌شود تا خطر سقط و مرده به دنیا آمدن نوزاد کاهش پیدا کند. افرادی که دیابت آن‌ها کنترل نشده باشد، خطر سقط و مرده به دنیا آمدن نوزاد بالا است. اقدامات لازم و ضروری از اول بارداری تا زمان زایمان کنترل لحظه‌ای قند خون است و احتمال رخداد بسیاری از خطرات مثل سقط جنین را کمتر می‌کند.

• کاهش خطر زایمان زودرس

در صورتی که دیابت مادر کنترل نشود، زایمان زودرس را تجربه خواهد کرد. زایمان زودرس در برخی مواقع خطرات سختی را برای جنین به همراه دارد.

• کاهش خطر نارسایی‌های مادرزادی

در برخی مواقع قند بالا امکان دارد در مغز، قلب و ستون فقرات نوزاد خطراتی را به همراه داشته باشد. کنترل قند خون در دوران حاملگی از خطر نارسایی مادرزادی جلوگیری می‌کنید.

• کاهش خطر رشد بیش از اندازه جنین

اگر میزان قند خون مادر بالا باشد، باعث می‌شود تا از جفت مقدار گلوکز بیشتری عبور کند؛ در نتیجه وزن نوزاد شما از حد میانگین افزایش پیدا می‌کند. نوزاد با وزن بالا باعث می‌شود تا زایمان دشوار شده و خطر سزارین را به همراه دارد؛ همچنین در زمان زایمان برای نوزاد خطراتی وجود دارد.

• پیشگیری از بروز عوارض برای جنین

در برخی مواقع نوزادانی که از مادران مبتلا به دیابت متولد می‌شوند، قند خون پایینی دارند؛ چرا که در بدن آن‌ها تولید انسولین بالا است. کنترل قند خون مادر در دوران حاملگی به سلامت قند خون و همچنین میزان کلسیم و منیزیم موجود در خون جنین بسیار کمک خواهد کرد. در صورتی که قند خون کنترل شود، از اختلال تنفسی و زرده پوست و چشم در نوزادان پس از تولد نیز جلوگیری می‌شود.

برای درمان دیابت بارداری چه بخوریم

کلام پایانی

دوران بارداری برای هر زنی بسیار شیرین و لذت بخش است. برخی از زنانه باردار در این دوران بیماری‌هایی را تجربه می‌کنند، که دیابت یکی از این بیماری‌ها محسوب می‌شود. دیابت بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است که باید بلافاصله جهت کنترل و درمان آن اقدام کنید. بیماری امکان دارد در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری رخ دهد که در این زمان توسط پزشک آزمایش‌های لازم تجویز خواهد شد.

از روش‌های مختلفی می‌توانید برای درمان و کنترل دیابت در این دوران کمک بگیرید، اما توجه داشته باشید که به هیچ عنوان سرخود نباید برای درمان این بیماری اقدام کنید. احساس تشنگی بیش از حد خستگی زیاد، تاری دید برخی از علائم این بیماری محسوب می‌شوند.

پرسش و پاسخ دیابت بارداری

در ادامه شما را با برخی از سوالات متداول دیابت بارداری آشنا می‌کنیم.

۱. در دیابت بارداری چه چیزی بخوریم؟

باید میوه، سبزیجات، حبوبات، غلات سبوس‌دار و لبنیات بیشتر مصرف کنید. همچنین مصرف ماکارونی، سیب زمینی، برنج و شیرینی جات را تا حد امکان کاهش دهید.

۲. قند خون در بارداری باید چه عددی باشد؟

معمولاً اگر قند خون در سه ماهه اول مساوی یا کمتر از ۱۰۰ و در سه ماهه دوم بارداری کمتر از ۱۴۰ باشد، طبیعی است. البته بهتر است در این مورد از پزشک خود بپرسید.

۳. قند بارداری چند خطرناک است؟

اغلب اگر قند خونتان در سه ماهه اول ۱۰۰ تا ۱۲۵ بوده و یا در سه ماهه سوم مساوی یا بیشتر از ۲۰۰ باشد، مبتلا به دیابت بارداری هستید. با این حال خطرناک بودن یا نبودن دیابت بارداری را پزشکتان مشخص می‌کند.

۴. دیابت بارداری پس از زایمان از بین می‌رود؟

بله پس از زایمان دیابت مادر از بین رفته و قند خون به حالت عادی و نرمال برمی‌گردد. اگر شما انسولین یا داروی خوراکی دیگری مصرف می‌کردید، دیگر نیازی به استفاده آن نخواهد بود. اما لازم است بدانید که در صورت مصرف دارو باید حتماً توسط پزشک بررسی شود و پس از آن استفاده دارو را قطع کنید.

۵. چه افرادی امکان دارد دچار دیابت بارداری شوند؟

• افرادی که قبلاً دیابت داشته باشند.
• اضافه وزن داشته باشند.
• سابقه خانوادگی دیابت داشته باشند.
• افراد بالای ۲۵ سال.

۶. دیابت بارداری بر مادر و جنین چه تأثیراتی دارد؟

دیابت بارداری باعث بیش از حد بزرگ شدن نوزاد می‌شود. برای مادر نیز امکان دارد در حین بارداری بیماری فشار بالا را به همراه داشته باشد.

۷. دیابت در دوران بارداری چه علائمی دارد؟

تشنگی شدید، تکرر ادرار، گرفتگی بینی و خرخر کردن، خستگی

۸. آیا دیابت بارداری بعد از زایمان ادامه دارد؟ 

معمولاً بعد از زایمان باید دیابت بارداری هم برطرف شود، اما در زنان کم تحرک با وزن بالا احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ وجود دارد.

۹. چگونه می‌توان از دیابت نوع ۲ بعد از زایمان جلوگیری کرد؟

شما می‌توانید ریسک دیابت نوع دو را با رژیم غذایی مناسب، ورزش و شیردهی کاهش دهید.

۱۰. آیا می‌توان از دیابت در دوران بارداری پیشگیری کرد؟

در برخی مواقع می‌توان اضافه وزن کاهش داده و با رژیم غذایی از دیابت جلوگیری کرد.