مصرف دخانیات و سیگار در بارداری و خطرات آن بر روی جنین

مصرف دخانیات و سیگار در بارداری یکی از خطرناک‌ترین کارها است که می‌تواند تاثیرات منفی زیادی روی سلامت مادر و جنین داشته باشد. این کار در اغلب مواقع سبب سقط جنین می‌شود. نیکوتین موجود در سیگار به سرعت وارد جریان خون شده و خود را به جنین می‌رساند. این کار می‌تواند پیامدهای مادام العمر خطرناکی برای نوزاد داشته باشد.

مادرانی که قصد بارداری دارند و اقدام به مصرف سیگار و دخانیات می‌کنند، باید قبل از اقدام برای بارداری سیگار را ترک کنند تا از ایجاد هرگونه مشکل و آسیب‌های دائمی در جنین و نوزاد خود پیشگیری نمایند. در این مقاله برای شما در مورد ضررها و آسیب‌های مصرف دخانیات و سیگار در بارداری صحبت کرده و اطلاعات بیشتری در اختیار شما قرار می‌دهیم.

مهم‌ترین تاثیرات مصرف دخانیات و سیگار در زمان بارداری

مصرف دخانیات و سیگار در بارداری سبب آسیب‌های خطرناک و جدی می‌شود. در ادامه مهمترین خطرهایی که زنان سیگاری در طی دوران بارداری با آن روبرو می‌شوند را به شما معرفی می‌کنیم.

زایمان زودرس

اولین خطر مصرف دخانیات و سیگار مربوط به زایمان زودرس است. مصرف سیگار به عنوان اولین خطر زایمان زودرس شناخته شده و خطرناک است. معمولاً کل زمان بارداری ۴۰ هفته است و زایمان زودرس زمانی اتفاق می‌افتد که مادر زیر هفته ۳۷ بارداری زایمان کند.

خطرات مربوط به جفت

دومین خطر و مشکلی که مصرف دخانیات می‌تواند برای مادران باردار و جنین آن‌ها ایجاد کند، جفت سر راهی و جداشدگی جفت است. جفت سر راهی هنگامی ایجاد می‌شود که دهانه رحم توسط جفت پوشیده می‌شود. همچنین جدا شدگی جفت زمانی پیش می‌آید که جفت نوزاد قبل از به دنیا آمدن او و خارج شدن از رحم مادر از بچه جدا می‌شود. هر دو این آسیب‌ها سبب خونریزی واژینال شده و خطر سقط جنین را افزایش می‌دهند.

سقط

هنگامی که بارداری قبل از هفته ۲۰ خاتمه پیدا کند، به آن سقط گفته می‌شود. سقط نیز می‌تواند یکی از دلایل مصرف سیگار و دخانیات در زنان باردار باشد.

تولد نوزاد مرده

ممکن است جنین قبل از به دنیا آمدن و در نیمه دوم بارداری یعنی پس از هفته ۲۰ از دست برود که این گزینه مربوط به تولد نوزاد مرده است.

تاثیر مصرف دخانیات و سیگار روی بچه پس از به دنیا آمدن چیست؟

علاوه بر تاثیر منفی که مصرف دخانیات و سیگار در بارداری دارد، این کار ممکن است پس از زایمان نیز تاثیرات منفی فراوانی روی نوزاد و کودک شما داشته باشد. از برخی مشکلات مصرف دخانیات در کودکانی که مادران آن‌ها سیگاری است، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.

زایمان زودرس یا اندازه بسیار کوچک نوزاد

داشتن زایمان زودرس یا به دنیا آمدن کودکانی با وزن کمتر از حد طبیعی، از برخی مشکلات مصرف دخانیات در مادران باردار است. نوزادانی که از حد طبیعی کوچکتر هستند معمولاً با مشکلاتی مانند خوابیدن، خوردن، نفس کشیدن، دیدن و شنیدن مواجه می‌شوند.

ابتلا به سندروم مرگ ناگهانی

هنگامی که نوزاد قبل از یک سالگی بدون هیچ دلیلی فوت می‌کند، به این مشکل سندروم مرگ ناگهانی نوزاد گفته می‌شود. این مشکل نیز می‌تواند یکی دیگر از عوارض مصرف دخانیات در مادر باشد.

آیا استفاده از سیگارهای الکترونیکی و ماریجوانا در مادر نیز خطراتی شبیه مصرف دخانیات برای نوزاد دارند؟

موضوع مهم دیگری که شما در مورد مصرف دخانیات و سیگار در بارداری باید بدانید، تاثیر استعمال برخی از مواد در به خطر افتادن سلامت جنین است. توجه داشته باشید سیگارهای الکترونیکی که با نام ویپ نیز شناخته می‌شوند، حاوی مقدار کمی نیکوتین هستند که این ماده نیز مانند سیگارهای معمولی برای جنین مضر است. همچنین ماریجوانا در برخی کشورها قانونی اعلام شده است، ولی با این حال پزشکان و متخصصان عنوان کردند که مصرف آن در زمان بارداری می‌تواند مشکلاتی برای نوزاد و یا جنین به وجود بیاورد. به همین دلیل زنان در دوران بارداری باید از مصرف این مواد اجتناب کنند.

با چه شیوه‌هایی می‌توان مصرف دخانیات و سیگار را در دوران بارداری ترک کرد؟

همانطور که متوجه شدید مصرف دخانیات و سیگار در بارداری خطرات جدی برای سلامت مادر و جنین دارد. به همین دلیل نیاز است تا مادران اقدام به ترک مصرف دخانیات کنند. حال ممکن است این سوال برای بسیاری از افراد ایجاد شود که چگونه می‌توان مصرف دخانیات و سیگار را در زمان بارداری ترک کرد؟ شما می‌توانید با پزشک یا پرستار صحبت کرده تا او بهترین روش‌های ترک سیگار را به شما نشان دهد. همچنین می‌تواند مشاورینی را به شما معرفی کند که از شما حمایت کنند. حروف کلمه تصمیم نشان از قدم‌هایی است که شما باید در طول این مسیر بردارید:

ت = تعیین کردن یک زمان مناسب جهت ترک کردن

ص = صحبت کردن با افراد اطراف خود، خانواده یا دوستان درباره تصمیمی که گرفته‌اید

م = مقدمه چینی و برنامه‌ریزی برای آماده کردن روزهای سختی که قرار است برای ترک دخانیات داشته باشید.

ی = یاری گرفتن از مراکز ترک دخانیات یا پزشک برای آسان‌تر شدن این مسیر

م = مصرف نکردن و دور ریختن دخانیات و سیگارهایی که در محل کار، خانه و ماشین شما وجود دارد.

از جمله نکات مهم و حیاتی که در مورد مصرف دخانیات و سیگار در بارداری باید توجه داشته باشید این است که در صورتی که نمی‌توانید به هیچ طریقی سیگار را ترک کنید مصرف آن را به حداقل برسانید. همچنین پس از تولد نوزاد نیز از مصرف دوباره آن خودداری کنید زیرا نوزادانی که در معرض دود دخانیات هستند، احتمال به خطر افتادن سلامتی‌شان بسیار بالا است. این نوزادان ممکن است در معرض مشکلات و آسیب‌های مختلف مانند عفونت گوش و سرماخوردگی قرار بگیرند.

آیا امکان مصرف دارو برای ترک سیگار و دخانیات در زمان بارداری وجود دارد؟

بله؛ اگر تمام راه‌ها را برای ترک سیگار امتحان کرده‌اید اما هنوز نتیجه نگرفته‌اید، می‌توانید از برخی داروهای بدون خطر استفاده کنید. بهتر است قبل از این کار با پزشک خود مشورت کرده و سپس کم خطرترین و مناسب‌ترین دارو را که برای شما و جنینتان عوارضی نداشته باشند را انتخاب نمایید. برخی از این داروها عبارت است از:

داروهای جایگزین نیکوتین

موارد شامل آدامس‌های مخصوص، قرص‌های مکیدنی و چسب‌های پوستی حاوی نیکوتین هستند که استفاده از آن‌ها خطر کمتری نسبت به سیگار داشته و زنان باردار با اجازه پزشک می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند.

بوپروپیون

این دارو نیز گزینه مناسبی برای کمک به ترک سیگار در زنان باردار است و به صورت ژنریک مصرف می‌شود. این دارو به صورت مارک‌دار و بدون مارک عرضه می‌شود که نوع بدون مارک آن ارزان‌تر است.

بهتر است چند وقت قبل از اقدام برای بارداری مصرف سیگار ترک شود؟

یکی از موارد مهمی که در مورد مصرف دخانیات و سیگار در بارداری باید در نظر داشته باشید این است که مصرف این مواد در تمامی دوران‌های زندگی خطرات خاص خود را دارد. اما ضرر آن برای زنان باردار و جنین آن‌ها بیشتر بوده و می‌تواند عواقب خطرناک و جبران ناپذیری برای آن‌ها به همراه بیاورد. هرچه سریع‌تر شما مصرف سیگار را کنار بگذارید برای شما و فرزند دلبندتان بهتر است.

توجه داشته باشید اگر چندین سال است از سیگار و دخانیات استفاده می‌کنید، ممکن است ترک آن در چند روز برای شما کار دشواری باشد. پس اگر می‌خواهید اقدام به بارداری کنید بهتر است حداقل از چند ماه قبل ترک آن را در برنامه خود قرار دهید. این کار باعث می‌شود تا بتوانید به راحتی پس از گذشت چندین ماه استفاده از آن را ترک کرده و دیگر در دوران بارداری از این ماده مضر استفاده نکنید.

در نظر داشته باشید سیگار در سه ماهه دوم و سوم بیشترین تاثیر را روی جنین داشته و می‌تواند سبب سقط یا کاهش وزن شدید و ابتلا او به بیماری‌های تنفسی شود. در نهایت توصیه ما به شما این است که هرچه سریع‌تر و از همین امروز مصرف دخانیات و سیگار را به منظور داشتن بارداری بدون خطر، ترک کنید.

تاثیرات مصرف دخانیات و سیگار توسط اطرافیان روی جنین

از موضوعات مهم و قابل توجهی که در حوزه مطالعه مصرف دخانیات و سیگار در بارداری حائز اهمیت است، این است که دود سیگار در اطرافیان همان تاثیری را روی جنین دارد که مادر باردار اقدام به مصرف دخانیات کند. در صورتی که در دوران بارداری هستید نباید در محیطی قرار بگیرید که در آنجا دود سیگار و دیگر دخانیات مانند قلیان وجود دارد. زیرا این موضوع می‌تواند تاثیرات منفی مخربی روی جنین یا نوزاد تازه به دنیا آمده شما داشته باشد.

این کار می‌تواند سبب نقص‌های مادرزادی مختلف، افزایش ضربان قلب در نوزادان، شکاف کام، کاهش رسیدن اکسیژن به بدن جنین یا نوزاد، افزایش سقط و مرده زایی شود. پس ترک کردن سیگار فقط توسط مادر کافی نیست و او باید از قرار گرفتن در محیط‌هایی که دود خطرناک و سمی سیگار است، خودداری کند. البته تاثیرات منفی مصرف دخانیات و سیگار در اطرافیان یا حتی در خود مادر باردار فقط روی جنین تاثیر نمی‌گذارد و می‌تواند برای مادران نیز مشکلات جدی مانند موارد زیر را به همراه داشته باشد.

• امکان ابتلا به انواع سرطان
• بیماری‌های قلبی و ریوی
• دیابت
• بیماری‌های دهان و لثه

آیا مصرف دخانیات و سیگار در دوران بارداری به صورت تفریحی باز هم برای جنین عوارض دارد؟

متاسفانه بله؛ بسیاری از مادران تصور می‌کنند مصرف تفریحی و موقت دخانیات تاثیری روی جنین یا کودک تازه متولد شده آن‌ها ندارد.  باید بگوییم که این فکر غلط است و حتی در صورتی که این کار بسیار کم انجام شود، تاثیرات منفی خود را روی جنین اعمال می‌کند. به همین دلیل توصیه ما این است که تحت هیچ شرایطی و حتی برای یک یا دوبار، از دخانیات استفاده نکنید. نیکوتین موجود در این مواد از هر نوعی که باشد سریع وارد جریان خون شده و خود را به جفت و سپس به بدن جنین می‌رساند. همچنین در دوران شیردهی نیز در کمتر از چند دقیقه وارد بدن نوزاد شده و سبب ایجاد مشکلات جسمی خطرناک برای او می‌شود.

کاهش تاثیر عوارض ناشی از استعمال دخانیات روی جنین با مصرف مواد غذایی سالم

طبق نظر بسیاری از کارشناسان و پزشکان متخصص، در صورتی که زنان باردار نتوانند به طور کامل در زمان بارداری یا شیردهی از استعمال دخانیات خودداری کنند، می‌توانند با کمک پیروی از یک رژیم غذایی سالم تا حدودی عوارض خطرناک آن را برای خود یا جنینشان کاهش دهند. همانطوری که می‌دانید مصرف دخانیات و سیگار در بارداری می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

به همین دلیل نیاز است تا شما قبل از اقدام برای بارداری به هر نحوی که می‌توانید مصرف آن را کنار بگذارید. با این حال یکسری مواد غذایی و خوراکی وجود دارد که شما با مصرف آن‌ها می‌توانید عوارض سیگار و نکوتین را در بارداری کاهش دهید؛ این مواد عبارت است از:

• مصرف میوه و سبزیجات حاوی ویتامین c از جمله پرتقال، گوجه فرنگی، برگ کلم، نارنج و توت فرنگی می‌تواند سبب تقویت سیستم ایمنی بدن شده و در نتیجه اثرات مخرب اکسیداتیو را کاهش می‌دهد.
• از دیگر موارد خنثی کننده اثرات مصرف دخانیات و سیگار در بارداری استفاده مرتب از مواد غذایی دارای اسید فولیک است. این مواد نیز می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از عوارض نیکوتین در بارداری داشته باشد و سبب حفظ سلامت جنین می‌شود. برخی از مهم‌ترین مواد حاوی اسید فولیک شامل انواع مغزهای گیاهی، سبزیجات دارای برگ سبز و جوانه‌های گندم هستند.
• مصرف مرتب مواد خوراکی حاوی آنتی اکسیدان مثل گردو، بادام، انواع میوه و سبزی و آجیل‌های تازه نیز می‌تواند نقش مهمی در کاهش آسیب‌های مصرف سیگار و دخانیات داشته باشد.
• خوردن غذاهای مغذی دارای آهن، کلسیم، روی و پروتئین نیز علاوه بر تاثیرات مثبت فراوانی که روی سلامت مادر و جنین دارد، می‌تواند بسیاری از آسیب‌های خطرناک سیگار را خنثی کند.

به همین دلیل مادران سیگاری باید از مصرف مداوم آن غافل نشوند.

کلام پایانی

در این مقاله تاثیر مصرف دخانیات و سیگار در بارداری روی جنین و مادر باردار را بررسی کردیم و توضیحات تکمیلی و مهم را در اختیار شما قرار دادیم. در نظر داشته باشید به دلیل اینکه شما مسئول حفظ سلامت خود و جنینتان در دوران بارداری و پس از زایمان هستید، در نتیجه در اولین فرصت باید مصرف هرگونه دخانیات را ترک کنید. همچنین باید از قرار گرفتن در محیط‌هایی که در آنجا دود مضر سیگار یا قلیان وجود دارد خودداری نمایید.

دود سیگار حاوی حجم زیادی از مواد جهش زا و سرطان زا است که تاثیرات غیر قابل جبران و خطرناکی روی سلامت شما و فرزندتان گذاشته و ممکن است به مشکلات جدی و غیر قابل درمان مبتلا شوند. پس تاثیر مخرب مصرف دخانیات و سیگار در بارداری را جدی گرفته و تا حد امکان از آن دوری کنید.