باید‌ها و نباید‌های غذایی + بهترین و بدترین غذاها در دوران بارداری

دوران بارداری برای تمامی زنان باردار از اهمیت بالایی برخوردار است. اولین چیز‌هایی که در هنگام بارداری افراد به آن توجه می‌کنند، بهترین غذا در دوران بارداری و همچنین بدترین غذا در دوران بارداری است. در جامعه ما همه فکر می‌کنند که مادر حامله باید برای دو نفر غذا بخورد که این کاملاً اشتباه است و امکان دارد شما را به دردسر بیندازد. در این دوران باید برخی از غذا‌ها کمتر مصرف شده و برخی دیگر از غذا‌ها باید اصلاً مصرف نشوند.

بهترین تغذیه در دوران بارداری

در دوره حاملگی بدن زن با تغییرات فیزیکی و هورمونی شدیدی روبرو است. در این دوره جهت سوخت‌رسانی به بدن مادر و بدن جنین باید به تغذیه در بارداری توجه ویژه‌ای شود. در برنامه غذایی خود از منابع مختلف غذا‌های سالم قرار دهید.

تغذیه سالم در طول زندگی باید از همان ابتدا تا زمان رسیدن به دوره سالمندی رعایت شود. در دوره بارداری انتخاب بهترین غذا در دوران بارداری و دوری از بدترین غذا در دوران بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است. برخی از مواد غذایی امکان دارد به جنین آسیب وارد کنند، توصیه می‌کنیم در این دوران از متخصص تغذیه برنامه تغذیه دریافت نمایید.

نکته مهمی که باید ذکر کنیم این است که قبل از بارداری نیز باید به تغذیه توجه داشته باشید؛ چرا که پیروی از تغذیه سالم قبل از اقدام به بارداری و داشتن وزن متناسب در وضعیت شما در زمان بارداری بسیار تأثیر‌گذار است. قبل از اقدام به بارداری مواد غذایی سالم از ۵ گروه غذایی را استفاده کنید. مصرف انواع مغز‌ها، میوه‌ها و سبزیجات، لبنیات و پروتئین قبل از بارداری بسیار مفید است.

تغییر برنامه غذایی در دوران بارداری

سؤالی که برای بسیاری از زنان حامله پیش می‌آید، این است که آیا لازم است برنامه غذایی خود را در دوران بارداری تغییر داد؟ در پاسخ به این سؤال باید ذکر کنیم که بهتر است برنامه غذایی خود را قبل از بارداری تغییر دهید. توسط پزشک مصرف مکمل‌های ویتأمینی حاوی فولیک اسید توصیه می‌شود که لازم است قبل از بارداری استفاده کنید.

اگر قصد بارداری دارید، با پزشک مشورت کنید. پزشکان به شما کمک می‌کنند که رژیم غذایی خود را تغییر بده و برای سالم‌ترین حاملگی راهنمایی‌های لازم را در اختیار شما قرار می‌دهند. استفاده از بهترین غذا در دوران بارداری باعث می‌شود تا رشد و نمو جنین شما به نحو عالی انجام شود. غذا‌های نامناسب یا به نوعی بدترین غذا در دوران بارداری باعث می‌شود تا به جنین شما آسیب وارد کند. به عنوان مثال می‌توان ذکر کرد که استفاده پنیر تهیه شده از شیر غیر پاستوریزه و یا گوشت خام و یا نیم پخته باعث می‌شود تا عفونت به همراه داشته و در پایان نیز جنین سقط شود.

مصرف بیش از حد برخی از مکمل‌های ویتأمینی باعث می‌شود تا در جنین و نوزاد نقص ایجاد شود. انتخاب غذا‌های سالم و به نوعی بهترین غذا در دوران بارداری برای مادر از اهمیت بالایی دارد؛ چرا که جنین درون مادر رشد کرده و مواد مغذی مورد نیاز را از بدن مادر دریافت می‌کند. به همین خاطر مادر باید مواد از دست داده را جایگزین کرده تا بتواند سالم زندگی کند و انرژی لازم را داشته باشد.

در طول بارداری چه بخوریم؟

برای داشتن تغذیه سالم و بهترین غذا در دوران بارداری باید مواد مغذی را از منابع مختلف در برنامه غذایی خود قرار دهید. رژیم غذایی در دوران بارداری توسط متخصص تغذیه و یا دکتر زنان ارائه خواهد شد که با دریافت برنامه تغذیه می‌توانید حاملگی کم خطری را داشته باشید.

در طول بارداری چه بخوریم؟ و یا بهترین غذا در دوران بارداری و بدترین غذا در دوران بارداری کدامند؟ سؤال بسیاری از مادران باردار است. در این دوران باید سعی کنید مصرف مواد غذایی سالم را فراموش نکنید. نکات لازم برای رعایت تغذیه سالم در این دوران به شرح زیر است:

افزایش مصرف مواد مغذی

در طول بارداری علاوه بر تغذیه خود شما مسئول تغذیه جنین خود نیز هستید، البته در نظر داشته باشید که نباید پرخوری و زیاده‌روی کنید، همچنین از خوردن بدترین غذا در دوران بارداری بپرهیزید. بدن شما نسبت به قبل به ریز مغذی‌ها و درشت مغذی‌ها بیشتر نیاز دارد.

ویتأمین‌ها و مواد معدنی که در رژیم غذایی روزانه به مقدار کم وجود دارند، ریز مغذی هستند. پروتئین، کربوهیدرات و چربی از درشت مغذی‌ها هستند که انرژی بدن را به خوبی تأمین خواهند کرد. در طی دوران بارداری از مواد غذایی ذکر شده بیشتر استفاده کنید.

محاسبه مقدار مصرف کالری روزانه

در طی دوره بارداری باید غذای متنوع را استفاده کنید که نیاز‌های خود و جنین را بتوانید تأمین کنید. در سه ماهه اول بارداری میزان مصرف کالری نباید افزایش پیدا کرده و همانند قبل بارداری مقدار کالری دریافت کنید. در سه ماهه دوم مقدار ۳۵۰ کالری به صورت روزانه اضافه نمایید.

در سه ماهه سوم مقدار کالری بیشتر شده و نسبت به قبل بارداری باید ۴۵۰ کالری اضافه شود. تا جای امکان از خوراکی‌های مضر و بدترین غذا در دوران بارداری مثل چیپس و نوشابه پرهیز کنید. محصولات ذکر شده فاقد ارزش غذایی هستند، به جای آن‌ها می‌توانید میوه، سبزیجات و پروتئین‌های بدون چربی را بیشتر استفاده کنید.

استفاده پروتئین

رشد مناسب بافت و اندام‌های جنین بستگی به پروتئین دریافتی دارد. برای رشد بافت سینه و رحم مادر نیز پروتئین بسیار تأثیر‌گذار است. این مواد مغذی در خونریزی جنین بسیار مهم بوده و باعث می‌شود تا خون بیشتری به جنین انتقال داده شود.

در هر سه ماهه بارداری مصرف پروتئین را نسبت به قبل بیشتر کنید تا برای سلامتی مادر و جنین مشکلی ایجاد نشود؛ به همین خاطر استفاده غذا‌هایی مثل ماهی به ویژه ماهی سالمون مرغ و میگو از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده دقیق پروتئین با توجه به سن و قرار داشتن در سه ماهه اول، دوم و یا سوم باید بین ۷۰ تا ۱۰۰ گرم در طی روز باشد. منابع خوب پروتئین و همچنین بهترین غذا در دوران بارداری عبارتند از:

• گوشت گوساله بدون چربی
• مرغ
• ماهی سالمون
• آجیل
• کره بادام زمینی
• پنیر
• لوبیا
• استفاده از کلسیم

کلسیم را در برنامه غذایی روزانه خود قرار دهید؛ چرا که کلسیم به ساخت استخوان‌های کودک بسیار کمک می‌کند؛ همچنین تنظیم مصرف مایعات در بدن به کمک کلسیم انجام می‌شود. استفاده ۱۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم در طول روز برای زنان باردار توصیه می‌شود. شیر، ماست، ماهی، غذا‌های دریایی کم جیوه، سبزیجات تیره و برگ‌دار از جمله بهترین غذا در دوران بارداری محسوب می‌شوند.

استفاده فولات یا اسید فولیک

فولات یا اسید فولیک در کاهش خطر نقض لوله عصبی نقش ویژه‌ای دارد. این عارضه از جمله نقض‌های مادرزادی است که مغز و نخاع جنین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در دوران بارداری استفاده ۶۰۰ تا ۸۰۰ میکروگرم فولات در طی روز مناسب است. این مقدار فولات را می‌توانید با خوردن غذا‌هایی مثل آجیل، لوبیا و عدس، تخم مرغ، کره بادام زمینی، سبزیجات تیره و برگ‌دار دریافت کنید. مورد ذکر شده جزء بهترین غذا در دوران بارداری محسوب می‌شود.

استفاده آهن

غذا‌های حاوی آهن جزء بهترین غذا در دوران بارداری محسوب می‌شود که جهت افزایش جریان خون در بدن باید آهن، سدیم، پتاسیم و آب در بدن وجود داشته باشد. در صورتی که خونرسانی در بدن افزایش پیدا کند، باعث می‌شود تا به مادر و جنین به میزان کافی اکسیژن برسد. در طی روز باید زنان باردار حدود ۲۷ میلی‌گرم آهن استفاده کنند.

برای اینکه آهن بهتر جذب شود، همراه با ویتأمین c استفاده کنید. میوه‌های گروه مرکبات، نان یا غلات غنی شده، گوشت گوساله بدون چربی و مرغ، تخم مرغ، سبزیجات تیره و برگ‌دار از بهترین غذا در دوران بارداری محسوب می‌شوند. برای تأمین آهن توصیه می‌شود از این غذا‌ها استفاده کنید.

بهترین خوراکی در دوران بارداری برای باهوش شدن بچه

بسیاری از مادران تمایل دارند تا بچه‌هایی را به دنیا بیاورند که باهوش باشند. تأثیر مواد مغذی و بهترین غذا در دوران بارداری را بر هوش بچه نباید نادیده گرفت. اسید‌های چرب امگا ۳ از مهم‌ترین مواد مغذی محسوب می‌شود که بر هوش جنین بسیار تأثیر دارد. مردم کشور‌های جنوب شرق آسیا و سواحل مدیترانه از مردم دیگر نقاط جهان باهوش ترند؛ دلیل آن این است که در برنامه غذایی آن‌ها ماهی و روغن زیتون بیشتری قرار دارد.

اسید‌های چرب امگا۳ باعث تکامل بهتر مغز، هوش و عملکرد مغز و همچنین تقویت حافظه در افراد خواهد شد. برخی از غذا‌هایی که سرشار از امگا ۳ هستند، می‌توان به میگو و ماهی‌های چربی همانند ماهی سالمون، ماهی قزل آلا، کلیکا، ماهی خال مخالی و ساردین اشاره کرد. ماهی‌هایی که حاوی جیوه زیاد هستند؛ جزو بدترین غذا در دوران بارداری محسوب می‌شوند. روغن زیتون، بذر کتان و کانولا نیز سرشار از امگا ۳ هستند.

در طول بارداری چه نخوریم؟

انتخاب بهترین غذا در دوران بارداری و پرهیز از بدترین غذا در دوران بارداری بسیار مهم و حیاتی است. در این دوران باید سعی کنید از چند نوع ماهی و مشروبات الکلی دوری کنید. اگر قبل از بارداری کافئین مصرف می‌کردید، باید مصرف کافئین را نیز محدود نمایید. برای استفاده از هر نوع داروی گیاهی باید با پزشک مشورت کنید. در ادامه خوراکی‌هایی که باید در این دوران از آن دوری کنید، را معرفی می‌کنیم.

ماهی

برخی از ماهی‌ها دارای مقادیر بالای جیوه هستند که استفاده آن در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. کوسه ماهی، اره ماهی، ماهی خال خالی شاهی، نیزه ماهی، شامل این نوع ماهی‌ها می‌شود. جیوه فلزی است که باعث می‌شود تا مغز جنین رشد طبیعی نداشته باشد.

زنان باردار می‌توانند ماهی‌ها و غذا‌های دریایی که دارای جیوه بسیار پایینی هستند، استفاده کنند. این نوع ماهی‌ها که جیوه پایینی دارند، از جمله بهترین غذا در دوران بارداری محسوب می‌شوند. در واقع مصرف اینگونه ماهی‌ها جهت رشد جنین بسیار مفید است، اما به شرط اینکه به مقدار لازم استفاده شده و زود به زود مصرف نکنید.

متخصصان توصیه می‌کنند که در طی هفته ۲ الی ۳ وعده ماهی حاوی معادل بسیار کم جیوه استفاده کنند که شامل میگو، کنسرو تن ماهی، سالامون، زغال ماهی و گربه ماهی است. می‌توانید یک وعده ماهی حاوی مقادیر بسیار کم جیوه در طی هفته استفاده کنید که شامل ماهی آبیفام، ماهی‌های خالدار، ماهی‌های استخوانی و تن زردباله است. مصرف تن ماهی نیز در این دوران مشکلی ندارد که استفاده کنید، اما در طی هفته نباید یک بار بیشتر استفاده کنید.

شیر، پنیر و آبمیوه غیر پاستوریزه

شیر خام، پنیر غیرپاستوریزه و پنیر‌های نرم رسیده دارای باکتری‌های مضر مثل لیستریا، سالمونلا و کمپیلوباکتر هستند. این باکتری‌ها در آب غیر پاستوریزه نیز موجود است که مستعد باکتریایی است. این عفونت‌ها عواقب جدی را برای نوزاد متولد نشده به همراه دارد.

این باکتری‌ها امکان دارد به طور طبیعی وجود داشته و یا در اثر آلودگی در زمان جمع‌آوری یا ذخیره‌سازی ایجاد شوند. یکی از راه‌های مؤثر جهت از بین بردن تمامی باکتری‌های مضر بدون ایجاد تغییر در ارزش غذایی، پاستوریزاسیون است. برای کمتر کردن خطر عفونت در دوران بارداری و حاملگی، تنها از شیر پاستوریزه پنیر و آبمیوه استفاده کنید. شیر، پنیر و آبمیوه غیر پاستوریزه از بدترین غذا در دوران بارداری به شمار می‌روند.

مشروبات الکلی

بدترین خوراکی و بدترین غذا در دوران بارداری مشروبات الکلی است. استفاده مشروبات الکلی هر چند کم و ناچیز باعث می‌شود تا به جنین شما آسیب وارد کند، احتمال خطر سقط جنین و تولد مرده را به همراه دارد. استفاده از الکل در دوران بارداری باعث سندرم الکل جنین می‌شود. سندرم جنین شامل تغییر شکل صورت، نقص قلب و عقب ماندگی ذهنی می‌شود.

کافئین

دوران بارداری مصرف کافئین را محدود کرده و از بهترین غذا در دوران بارداری استفاده کنید. در طی روز بیش از یک الی دو فنجان قهوه میل نکنید. در نظر داشته باشید که چایی و کولا همانند قهوه دارای کافئین هستند و اما کافئین آن‌ها مقداری کمتر از قهوه است.

نوشیدنی‌های قنددار

نوشیدنی‌های قنددار مثل نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های انرژی‌زا که دارای مقدار زیادی شکر هستند، را باید قطع کرده و یا کم کنید. این نوع نوشیدنی‌ها برای سلامتی شما مضر هستند.

محصولات گیاهی

قبل از اینکه محصولات گیاهی را استفاده کنید، باید با پزشک مشورت نمایید؛ چرا که امکان دارد برخی از دمنوش‌های گیاهی برای جنین خطرآفرین باشند.

چگونگی پخت غذا در دوران بارداری

شیوه طبخ غذا در دوران بارداری نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در دوران بارداری باید غذا‌ها به صورت کامل مغز پخت شوند که مشکلی برای مادر ایجاد نکند. در واقع باید بیشتر مراقب این باشید که میکروب به غذا وارد نشود. ابتلا به بیماری‌های عفونی در دوران بارداری خطرات جدی را به همراه دارد. برای جلوگیری از نفوذ آلودگی در غذا در هنگام پخت غذا باید موارد زیر را در نظر بگیرید.

• قبل از اینکه به سراغ مواد غذایی بروید، دست‌های خود را با آب و صابون به خوبی شستشو دهید.
• غذا‌هایی مثل ماهی مرغ گوشت گاو تخم مرغ و دیگر گوشت‌ها باید به صورت کامل مغز پخت شود.
• استفاده مصرف میوه و سبزیجات باید آن‌ها را با آب روان فراوان شستشو دهید.
• در زمان تهیه غذا تمامی تجهیزات و وسایلی که با مواد غذایی شستشو دهید.
• برای کمتر شدن خطر میکروبی شدن غذا بهتر از مواد غذایی که زود میکروبی می‌شوند، مثل جوانه‌های خام، یونجه، شبدر، تربچه و جوانه ماش یا شیر پنیر آبمیوه پاستوریزه نشده و… اجتناب و دوری کنید، چراکه از بدترین غذا در دوران بارداری محسوب می‌شوند.

عوارض مصرف بدترین غذا در دوران بارداری

مصرف بدترین غذا در دوران بارداری بر روی سلامت مادر و جنین به صورت مستقل تأثیر دارد. بیماری‌هایی که امکان دارد خانم‌های باردار با مصرف این غذا‌ها به آن مبتلا شوند به شرح زیر هستند.

• به خاطر وجود انگل در گوشت خام مادر امکان دارد بیماری توکسوپلاسما یا لیستریا بگیرد.
• برای سیستم ایمنی عصبی و کلیه‌ها استفاده غذایی دریایی دارای جیوه بسیار خطرناک بوده و زایمان زودرس را به همراه دارد.
• استفاده از تخم مرغ خام خانم باردار عفونت سالمونا با علائم اسهال و… را تجربه می‌کند که امکان دارد گرفتگی رحم یا زایمان زودرس را به همراه داشته باشد.
• استفاده از سبزیجات ممنوعه امکان دارد عفونت و آنفولانزا را به همراه داشته باشد
• استفاده از گیاهان و ادویه‌ها با تغییرات هورمونی همراه بوده که باعث خونریزی و در برخی مواقع سقط جنین خواهد شد.
• امکان بروز دیابت دوران بارداری در مادر در اثر استفاده از غذا‌های شیرین وجود دارد.
• استفاده از شیر و زردچوبه در بارداری باعث تقویت سیستم ایمنی گوارش، بهبود جریان خون، سلامت پوست مادر و… می‌شود، اما در صورتی که این موارد بیشتر استفاده شود، باعث سقط جنین می‌شود.
• میوه آناناس دارای بروملین است که باعث تجزیه پروتئین می‌شود. این نوع آنزیم انقباضات شدید رحم را به همراه داشته که در نتیجه سقط جنین را دارد.
• خرما از جمله گرمیجات محسوب می‌شود که در صورت خوردن زیاد آن انقباضات رحیمی و زایمان زودرس به همراه دارد.

عوارض مصرف بدترین غذا در دوران بارداری بر جنین

مصرف بدترین غذا در دوران بارداری علاوه بر اینکه بر سلامت مادر تأثیر دارد، امکان دارد سلامتی جنین را نیز به خطر بیاندازد. در اثر مصرف بدترین غذا در دوران بارداری امکان دارد برای جنین بیماری‌هایی به همراه داشته باشد. برخی از این بیماری‌ها به شرح ذیل هستند.

• در دوران بارداری اگر گوشت نیم پز و یا خام میل کنید، باعث بیماری صرع و ناتوانی ذهنی در جنین می‌شود.
• باکتری‌های خطرناکی مثل لیستریا در اثر مصرف غذا‌های دریایی حاوی جیوه زیاد به جنین منتقل می‌شود. این باکتری باعث اختلالاتی مثل بینایی، کاهش وزن و حتی مرگ جنین می‌شود.
• مصرف تخم مرغ خام و یا نیم پز باعث مرگ نوزاد یا مرده زایی می‌شود.
• مصرف زیاد کافئین باعث محدود شدن رشد جنین می‌شود؛ همچنین در زمان تولد خطر کم وزن بودن جنین را به همراه دارد.
• استفاده از سبزیجات ممنوعه و آلوده در دوران حاملگی باعث می‌شود تا عفونت توکسوپلاسما به جنین انتقال داده شود. بیشتر نوزادانی که در بدن آن‌ها باکتری وجود دارد، در زمان تولد علائمی ندارند. در برخی مواقع علائمی مثل نابینایی یا ناتوانی‌های ذهنی امکان دارد در اینده برای آن‌ها ایجاد شود. بدترین غذا در دوران بارداری را بشناسید و از آن دوری کنید.

ویتامین‌های بارداری

ویتأمین‌های بارداری همانند بهترین غذا در دوران بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است. ویتأمین‌های بارداری به مکمل‌های ویتأمینی می‌گویند که باید از یک ماه قبل از بارداری و در طول بارداری مصرف شود. این نوع ویتأمین‌ها دارای مواد معدنی هستند که باعث می‌شود تا جنین تمامی سازه‌های لازم را برای تشکیل اندام‌های سالم دریافت کند. با استفاده از ویتأمین‌ها امکان نقص مادرزادی بسیار کاهش پیدا می‌کند.

لازم به ذکر است که برای استفاده از انواع ویتأمین‌ها باید زیر نظر پزشک باشید و سرخود نباید آن را مصرف کنید. برخی از ویتأمین‌ها در صورتی که زیاد استفاده شوند، امکان دارد خطراتی را برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. ویتامین‌ها در عین حال که می‌توانند همانند غذاهای مفید از بهترین غذا در دوران بارداری محسوب شوند، امکان دارد همانند غذاهای مضر نیز جزو بدترین غذا در دوران بارداری به شمار روند.

نکات لازم در زمان انتخاب ویتأمین‌های بارداری

داروخانه‌ها ویتأمین‌های بارداری را موجود دارند که می‌توانید برای تهیه مراجعه کنید. مولتی ویتأمینی که دارای عنوان بارداری باشد، باید حاوی ۴۰۰ میکروگرم فولیک اسید باشد. فولیک اسید باعث می‌شود تا از ایجاد نقص‌های مادرزادی جلوگیری شود. قبل از استفاده از مولتی ویتأمین‌ها با پزشک مشورت کنید تا مناسب بودن آن و دوز لازم را برای سلامتی شما و جنین تجویز کند.

مصرف برخی از ویتأمین‌ها نیز همانند بدترین غذا در دوران بارداری مضر است. ویتأمین بارداری حتماً باید توسط پزشک تجویز شود. مولتی ویتأمین‌های تجویزی توسط پزشک نسبت به مولتی ویتأمین‌های رایج موجود در فروشگاه‌ها معمولابرخی از ویتأمین‌ها و مواد معدنی را بیشتر از برخی دیگر دارند.

به عنوان مثال می‌توان ذکر کرد که امکان دارد پزشک تشخیص دهد، آهن بدن شما کم است و طبق این تشخیص یک نوع ویتأمین خاص و مناسب برای شما تجویز می‌کند. در دوران بارداری دریافت آهن کافی از اهمیت بالایی برخوردار است، در اینصورت همانند بهترین غذا در دوران بارداری از ابتلا به کم خوبی ناشی از فقر آهن پیشگیری می‌کنید.

کلام پایانی

دوران بارداری برای تمامی زنان حاملگی از اهمیت بالایی برخوردار است. برای اینکه نوزاد سالم و بدون هیچگونه مشکلی به دنیا آید، باید خوردن بهترین غذا در دوران بارداری را رعایت کنید؛ همچنین باید از بدترین غذا در دوران بارداری پرهیز کنید. برای اینکه نوزاد باهوشی داشته باشید، در حین دوره بارداری حتماً از اسید‌های حاوی امگا ۳ که از بهترین غذا در دوران بارداری محسوب می‌شوند؛ در برنامه غذایی خود استفاده کنید. به طور کلی باید برنامه غذایی خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که ۵ گروه اصلی مواد غذایی در آن قرار بگیرید. در این دوران از خوردن ماهی و غذا‌های دریایی حاوی جیوه بالا که پرهیز کنید.