آزمایش FBS که همان قند خون در وضعیت ناشتا است مقدار گلوکز خون را نشان می‌دهد. گلوکز همان قند خون در حالت ناشتایی است. برای این که آزمایش قند خون در مادران باردار به درستی سنجیده شود بایستی ناشتا باشند. بدین معنا که ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از انجام آزمایش هیچ ماده خوراکی یا نوشیدنی مصرف نکرده باشند. در این مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد آزمایش FBS یا قند خون ناشتا در بارداری با شما صحبت کنیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
انجام دادن آزمایش FBS یا قند خون ناشتا در بارداری
از اصلی‌ترین و مهم‌ترین آزمایشاتی که بایستی در دوران حاملگی هر زن بارداری انجام دهد آزمایش قند خون ناشتا است. در نظر داشته باشید که مونو ساکارید یا گلوکز یک نوع قند ساده است که از راه تجزیه کردن مواد غذایی در هر فرد به وجود می‌آید. در واقع در بدن هر انسانی مکانیسمی خاص وجود دارد که کار پایش گلوکز را به انجام می‌رساند و آن را در حدی طبیعی و نرمال نگه می‌دارد. البته برای این که تعادل مقدار قند خون حفظ شود بایستی انسولین به اندازه کافی در بدن تولید شود. ولی اگر به هر علتی در مرحله‌های ترشح و تولید هورمون انسولین اشکالی ایجاد شود قند خون در بدن بالا می‌رود.
قند خون بالا به اسم بیماری دیابت شناخته می‌شود. این بیماری ممکن است در هر سن و وضعیتی پیش بیاید. ولی بارداری شرایط پیچیده‌ای را برای بدن ایجاد می‌کند که سبب تغییرات در هورمون‌های بدن می‌شود. باید بدانید که افزایش قند خون بالا در بدن مادران باردار می‌تواند برای جنین و مادر خیلی خطر داشته باشد. به همین دلیل است که بایستی آزمایش قند خون ناشتای خود را در یک آزمایشگاه معتبر انجام دهید تا نتیجه‌های این آزمایش به طور تخصصی مورد ارزیابی قرار بگیرد.
چه افرادی در معرض دیابت بارداری هستند؟
باید بدانید که احتمال این که زنی باردار به بیماری دیابت مبتلا شود زیاد است. بدین معنا که هر زن باردار می‌تواند دچار بیماری قند خون بالا شود. البته در نظر داشته باشید که در موارد زیر احتمال مبتلا شدن به این بیماری بیشتر است:
- زنانی که قبلا نوزادی با وزن بیش از ۴.۵ کیلوگرم به دنیا آورده‌اند.
- زنانی که شاخص توده بدنی آن‌ها بیش از ۳۰ است.
- زنانی که در زایمان‌های پیشین به دیابت بارداری مبتلا شده‌اند.
- زنانی که یکی از اعضای خانواده آن‌ها به قند خون دچار است. این افراد می‌توانند خواهران و برداران و یا والدین باشند.
- زنانی که از نژادهای آفریقایی،کاراییبی، آسیای جنوبی و خاورمیانه هستند.
موارد بالا سبب می‌شود تا احتمال دیابت در زنان باردار افزایش بیابد.
اصلی‌ترین عوارض افزایش قند خون در دوران بارداری
انجام دادن آزمایش قند خون ناشتا برای هر زن بارداری بسیار ضروری است. با توجه به این که این تست و نتیجه آن در سلامت زن باردار از اهمیت بالایی برخوردار است لازم است که یک آزمایشگاه معتبر را انتخاب کنید. چون اگر شما به عنوان یک زن باردار دچار بیماری قند خون بالا شده باشید عارضه‌های زیر شما را تهدید می‌کند:
- زایمان زودرس
بالا رفتن قند خون در دوره بارداری سبب می‌شود تا نوزاد شما قبل از هفته سی و هفتم حاملگی شما به دنیا بیاید.
- افزایش غیر طبیعی وزن نوزاد
وزن زیاد جنین سبب می‌شود تا زایمان شما با دشواری صورت بگیرد. در نظر داشته باشید که ممکن است پزشک بخواهد برای شما سزارین و یا روش القای زایمان را در نظر بگیرد.
- بالا رفتن مایع جنین
میزان بالا از مایع جنین در رحم یا همان مایع آمنیون در رحم مادر باردار از دیگر عوارض و خطرهای دیابت در دوره بارداری است. چنانچه میزان این مایع در رحم زیاد شود سبب ایجاد یک سری مشکلات برای مادر و جنین مانند زایمان زودرس می‌شود.
- پره اکلامپسی
پره اکلامپسی همان افزایش فشار خون در دوره بارداری است. زمانی که فشار خون بالا می‌رود به دنبال آن قند خون نیز افزایش می‌یابد. باید بدانید که اگر این بیماری را به درستی درمان نکنید ممکن است که زایمان خطرناکی را پیش رو داشته باشید.
موارد بالا مهم‌ترین عوارض بالا بودن قند خون در بارداری هستند.
روش آماده شدن جهت آزمایش قند خون ناشتا
برای آزمایش قند خون ناشتا در دوره بارداری لازم است که حتما به نکته‌های زیر دقت کنید:
- برای انجام دادن این آزمایش لازم است که ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید.
- از شام سبک در شب قبل از آزمایش استفاده کنید.
- در رژیم غذایی خود تغییری ایجاد نکنید.
- اگر از داروهای خاصی استفاده می‌کنید حتما لازم است که پیش از انجام تست این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
- در زمانی که ناشتا هستید می‌توانید برای رفع تشنگی خود از آب استفاده کنید. ولی آبمیوه، قهوه و چای ننوشید.
- رعایت کردن زمان ناشتایی اهمیت زیادی دارد. چون اگر این زمان کمتر یا بیشتر شود می‌تواند نتیجه آزمایش را با خطا روبه‌رو کند.
- در زمان رجوع به آزمایشگاه همراه با خود خوراکی ببرید. مصرف خوراکی پس از انجام آزمایش سبب می‌شود تا دچار ضعف و بی‌حالی یا سرگیجه نشوید.
دلیل بالا بودن FBS در آزمایش خون
اگر میزان گلوکز خون بالا باشد می‌تواند به دلیل بیماری دیابت رخ داده باشد. همچنین استفاده از غذاهایی که شیرین هستند نیز می‌توانید میزان قند خون شما را افزایش دهند. مصرف کردن یک سری از داروها مثل استروییدها و یا نارسایی کبد نیز باعث بالا رفتن گلوکز می‌شود. همچنین کم کار بودن تیرویید و نداشتن تحرک نیز می‌تواند از دلایل بالا رفتن قند خون ناشتا باشد.
درمان قند خون بالا در حاملگی
بعد از این که آزمایش قند خون بدهد و نتایج آن توسط پزشک ارزیابی شود وضعیت قند خون شما مشخص می‌شود. اگر شما به عنوان زن باردار دچار قند خون بالا هستید می‌توانید یک زایمان موفق را پشت سر بگذارید. توجه داشته باشید که در این وضعیت باید با پزشک متخصص تغذیه صحبت کنید تا رژیم غذایی شما را اصلاح کند. همچنین لازم است که با انجام ورزش‌های سبک زیر نظر پزشک و داشتن فعالیت بهره‌گیری از درمان‌های دارویی را به تاخیر بیندازید.
منظور از درمان کردن قند خون زیاد در دوره بارداری این است که عدد قند خون به پایین ۹۵ برسد. چنان چه رژیم غذایی صحیح و ورزش کردن برای درمان این بیماری کافی نباشد پزشک مصرف دارو را برای بیمار در نظر می‌گیرد. در این زمان است که پزشک مصرف کردن قرص و یا تزریق انسولین را برای درمان مناسب دیابت بارداری تجویز می‌کند. البته باید بدانید که مقدار قند خون فرد بایستی از طریق دستگاه قند خون مورد سنجش قرار بگیرد. می‌توانید بهترین دستگاه قند خون را از سایت سیناکر سفارش دهید.
دیابت دوره بارداری
در زنان زیادی در اول دوره بارداری تست‌های مربوط به قند خون نرمال و طبیعی هستند. این در حالی است که در پایان این دوره به علت این که ترشح انسولین محدود می‌شود قند خون بالا می‌رود. باید بدانید که این بالا رفتن قند خون تا زمان زایمان نوزاد ادامه می‌یابد. به این حالت دیابت بارداری گفته می‌شود.
اگرچه فورا بعد از انجام زایمان نتیجه‌های تست در این زنان به وضع عادی برمی‌گردد ولی در تعداد زیادی در آن‌ها بیماری دیابت در آینده رخ می‌دهد. هر چقدر که میزان قند خون در دوره بارداری بیشتر باشد احتمال این که فرد بعد از مدت زمان کمی به دیابت دچار شود بیشتر است.
عارضه‌های دیابت بارداری
بعضی از عارضه‌های دیابت بارداری در مادران به صورت زیر است:
کم شدن قند خون یا هایپوگلیسمی: در بیشتر مادران در نیمه نخست بارداری رخ می‌دهد.
بالا رفتن قند خون یا هایپرگلایسمی: هایپرگلایسمی مادری در نیمه دوم از حاملگی به وجود می‌آید. زن حامله در هفته‌های بیستم تا سیم به انسولین زیادی نیاز دارد. در صورتی که در پایان بارداری احتیاج مادر به انسولین کم شود ممکن است نارسایی جفت رخ دهد. بعد از زایمان احتیاج مادر به انسولین کم می‌شود. اغلب مشکلاتی که برای جنین ایجاد می‌شود از مشکل هایپرگلایسمی و افزایش گلوکز در مادر ایجاد می‌شود.
عفونت‌ها: عفونت‌ها در زنان بارداری که به بیماری قند خون بالا مبتلا شده‌اند به مراتب بیشتر از سایر زنان باردار است.
بالا رفتن فشار خون: در بیست درصد از بیمارانی که به دیابت مبتلا شده‌اند به علت غیر نرمال بودن عروق خونی احتمال ابتلا به فشار خون بالا در پایان دوره بارداری وجود دارد.
عوارض جانبی ناشی از قند خون بالا در دوره بارداری
برخی از عوارض جانبی که می‌تواند در دوره بارداری برای زنان باردار ایجاد شود شامل موارد زیر است:
- سقط در صورت کنترل نکردن قند خون
- ناهنجاری‌های مادرزادی
- دیسترس تنفسی
- هایپوگلایسمی نوزاد در چند ساعت اول بعد از تولد
موارد بالا از عارضه‌های جانبی قند خون بالا در مادران باردار هستند.
آزمایش دیابت بارداری برای چه کسانی لازم نیست؟
زنانی که از لحاظ مبتلا شدن به دیابت در دسته کم خطر قرار می‌گیرند امکان دارد که به تست قند خون نیازی نداشته باشند. برای این که شما در این گروه قرار بگیرید لازم است که تمام شرط‌های زیر را در یک زمان داشته باشید:
- در هیچ تست قند خون تا به حال میزان قندتان از حالت نرمال بالاتر نرفته است.
- از نظر ژنتیکی احتمال ابتلا به دیابت در شما کم است.
- اعضای خانواده شما هیچ یک دچار بیماری قند خون بالا نیستند.
- سن شما کمتر از ۲۵ سال است و وزن طبیعی دارید.
- در حاملگی قبلی شما مشکلی نداشته‌اید.
در صورتی که موارد بالا در شما صدق می‌کند امکان دارد که ضرورتی به انجام آزمایش قند خون در شما در دوره بارداری نباشد.
نتیجه‌گیری
در این مقاله از سیناکر در مورد آزمایش FBS یا قند خون ناشتا در بارداری با شما صحبت کردیم. لازم است که به همه نکته‌های مهم در این مقاله دقت داشته باشید. در صورتی که نیاز به انجام تست قند خون در بارداری را داشته باشید پزشک برای شما این آزمایش را در نظر می‌گیرد.